BIJ1 is een partij met één zetel in de Tweede Kamer. Deze week leken veel mensen dat even te zijn vergeten. Er was groot nieuws: de nummer twee, Quinsy Gario, is door de partij geschorst. Allerlei nieuwsberichten, roddels, tweets en een enkel interviewtje waren het gevolg. Waarom eigenlijk? Ter vergelijking: BBB heeft ook één zetel in de Tweede Kamer. Zou het nieuws zijn als Femke Wiersma – oud-deelneemster aan Boer zoekt Vrouw en nummer twee van BBB – uit de partij zou worden gegooid?
De vraag stellen is hem beantwoorden. Het is niet ingewikkeld: als je net niet in de Tweede Kamer bent gekozen ben je geen Kamerlid. Dan ben je nog wel lid van je partij, maar niets meer dan dat. Een vertrek van de nummer twee is pas interessant als het echte Kamerlid er ooit de brui aan geeft. Als Sylvana Simons om welke reden dan ook uit de Kamer vertrekt, is Quinsy Gario de eerste potentiële vervanger, of hij nou BIJ1-lid is of niet. We moeten ons bij het nieuws over Gario’s schorsing dus vooral afvragen hoe groot de kans is dat Simons de komende jaren stopt. Bij leven en welzijn is die kans ongeveer nul. Simons begint net.
Volgens BIJ1 heeft Gario partijleden een onveilig gevoel gegeven. Dat moet tijdens de verkiezingscampagne zijn geweest, want inmiddels heeft hij alleen de symbolische functie van ‘onverkozen Kamerkandidaat’. Laten we aannemen dat Gario zich slecht heeft gedragen. Dan had hij nooit op de tweede plaats mogen staan en dan had men tijdens de verkiezingscampagne geen last van hem gehad. Gelukkig is er goed nieuws: de verkiezingscampagne is voorbij, de kans dat Simons vervangen moet worden is klein en sowieso nu niet aan de orde. Als gewoon lid kan Gario nog maar nauwelijks kwaad. Waarom zoveel ophef?
Het ergste wat BIJ1 met Gario nog kan overkomen is dat hij ledenvergaderingen in het honderd laat lopen. Als hij lid wil worden van het partijbestuur, een commissie of zich kandidaat wil stellen voor een gemeenteraad, kan het zelfreinigende vermogen van de partij zijn werk doen. De verhalen over het slechte gedrag van Gario gaan kennelijk breed rond, dus het lijkt uitgesloten dat hij ooit nog een functie krijgt. Wat betreft het verstoren van ledenvergaderingen: daar zou een stevige technisch voorzitter wel raad mee moeten weten. Kortom: heel vervelend allemaal, maar veel reden voor een schorsing of royement lijkt er niet te zijn.
Uit de Algemene Ledenvergadering van BIJ1 blijkt dat het bestuur al vroeg signalen over Gario ontving. Zo komen we op een vergelijking waarmee je heel BIJ1 in de gordijnen kunt jagen: deze partij lijkt opvallend veel op de vele partijen op de populistisch rechtse flank, waar men de kandidatenselectie ook nooit onder controle had. Of het nou de PVV was, Forum voor Democratie, de LPF, Trots op Nederland of de partijtjes van Hero Brinkman: ze hadden allemaal soortgelijke problemen van mensen die zonder deugdelijke selectie op een hoge plaats terechtkwamen en een bron van problemen werden.
Er is nog een overeenkomst: op de populistisch rechtse flank was men nooit bereid te reflecteren waarom deze problemen ontstonden. Waarom kwamen er mensen op de lijst die niet bij de partij bleken te passen of voor ruzie zorgden? Vaak waren er inhoudelijke meningsverschillen, maar het ging meestal ook over wie de grote leider was. Het is niet moeilijk te zien dat ook bij BIJ1 problemen ontstaan omdat er naast Simons nog een tweede grote naam aanwezig is. Mag de partij méér zijn dan een idool met wat groupies? Op rechts was het antwoord altijd nee en het lijkt er verdacht veel op dat dat bij BIJ1 precies hetzelfde is.
Ook bij BIJ1 zien we inhoudelijke meningsverschillen die tot conflicten leiden. Deze week hoorden we leden beweren dat BIJ1 wordt overheerst door witte mensen en dat er racistische stereotiepen tegen Gario worden ingezet. We hoorden ook dat er niet aan het verhaal van slachtoffers mag worden getwijfeld. Hiermee komen we op fundamentele vragen. Wanneer mag er kritiek zijn op zwarte mannen? Hoeveel bewijs is er nodig voor een beschuldiging? Of krasser gezegd: kan men bij BIJ1 accepteren dat Gario wellicht gewoon een lul is? En als dat zo is, is dat dan een reden voor een royement?
We hadden graag gehoord hoe de leden van BIJ1 over deze kwesties denken. Het was bijvoorbeeld heel interessant geweest te weten of zij genoegen nemen met de beschuldigingen aan het adres van Gario, die vaag en boterzacht zijn, niet onderbouwd worden met bewijs en waar hij zijn hele leven last van kan houden. Waarom stemmen de leden impliciet in met een niet-openbaar rapport vol beschuldigingen waar ze zelf geen kennis van kunnen nemen? Is dat niet ‘onveilig’ voor iedereen die lid is van BIJ1, aangezien ook Gario sinds de Tweede Kamerverkiezingen feitelijk niet meer is dan een gewoon lid? Ga je zo met mensen om?
We weten niet hoe de leden dit zien, vanwege nog zo’n overeenkomst met populistisch rechts: de ledenvergadering vindt bij BIJ1 achter gesloten deuren plaats. Zo gebeurt precies hetzelfde als wat er in het voorjaar van 2019 bij Henk Otten van Forum voor Democratie gebeurde: er worden beschuldigingen geuit, die worden niet onderbouwd en het ledenbestand loopt passief achter het grote idool aan. Dat idool verklaart de zaak gesloten terwijl die in werkelijkheid gewoon door ettert. Dat leidt vroeg of laat tot problemen. Daarvoor maakt het echt niet uit of je een partij op rechts of op links bent.
