Links is sinds de Tweede Kamerverkiezingen kleiner dan ooit en dat heeft zo zijn consequenties. Waar al jaren over wordt gesteggeld is nu in een vloek en een zucht geregeld: linkse samenwerking. Vroeger gingen linkse partijleiders bij elkaar op de koffie, kwamen dan met allerlei mooie volzinnen en vervolgens hoorde je er nooit meer wat van. Nu is dat helemaal anders. PvdA en GroenLinks houden elkaar al maanden vast: ze willen alleen samen meedoen aan een nieuw kabinet. Inmiddels gaan ze nog een stap verder: er komt een gezamenlijke onderhandelingsdelegatie.
De linkse samenwerking gaat nu opeens zo snel dat de partijleden het niet meer bij kunnen benen en dus organiseren zowel PvdA als GroenLinks deze zaterdag een bijeenkomst. Uw verslaggever is bij GroenLinks, waar de leden anderhalf uur praten over… ja, waarover eigenlijk? Gaat het over linkse samenwerking in het algemeen? Over de gezamenlijke onderhandelingsdelegatie voor de formatiepoging die nog niet eens is gestart? Over intensievere samenwerking tussen de fracties in de Tweede Kamer? Een partijfusie misschien? Erg duidelijk wordt het niet. Alles loopt door elkaar heen.
Partijvoorzitter Katinka Eikelenboom vertelt dat ze blij is dat ze eindelijk weer met leden in één zaal zit. Er zijn zo’n tweehonderd mensen. Via de livestream kijken er nog eens ruim duizend. De precieze focus van het gesprek wordt vooraf niet expliciet gemaakt. Dat hoeft ook niet: dit is een ingelaste sessie zonder duidelijke status, want het is geen congres en leden hoeven nergens voor of tegen te stemmen.
Deze ochtend dient vooral om de sfeer in de partij te proeven. Katinka meldt dat Jesse Klaver en Corinne Ellemeet gaan vertellen hoe het staat met de formatie. Daarna is het tijd voor de zaal. Een raar programma: de formatiegesprekken met GroenLinks zijn – met of zonder de PvdA – nog helemaal niet begonnen dus is daar behalve wat intenties weinig over te melden. Die intenties heeft iedereen in de krant kunnen lezen. Duidelijk is dat de partijtop deze ochtend een bepaalde visie wil pluggen: hoe moeten de leden de formatie en de linkse samenwerking zien?
Artikel gaat verder na tweet.
Dit zie je niet bij de #PvdA. pic.twitter.com/pOeLJDl0FW
— Chris is erbij (@ChrisIsErbij) August 28, 2021
Uit alles blijkt dat linkse samenwerking wat de partijtop betreft een goed idee is. Katinka meldt dat er al honderden reacties zijn binnengekomen en dat die in grote meerderheid positief zijn. Of dat helemaal klopt kunnen we niet controleren, maar het zet toch de toon. Je vraagt je wel af waarom er een ledengesprek nodig is als er al zoveel enthousiasme is. Katinka meldt vervolgens dat de leden op meerdere congressen om linkse samenwerking hebben gevraagd. De ondertoon is duidelijk: wat de fractie in Den Haag doet is eigenlijk al goedgekeurd. De leden wilden dit zelf.
Maar waarom komen we dan überhaupt bijeen? Jesse en Corinne melden dat de linkse invloed op het beleid te klein is. Er volgen wat hyperbolen over het redden van de wereld. We moeten begrijpen dat het aanpakken van klimaatverandering niet meer kan wachten, ook niet vier jaar, en dat links dus nu mee moet regeren. Dat kan alleen door samenwerking met de PvdA. Een mooie retorische truc: als je klimaatverandering wilt stoppen, is het dus geen optie om niet tot linkse samenwerking over te gaan. Straks komt links niet in het kabinet en smelten de poolkappen. Dat wil je niet op je geweten hebben.
Dan is het tijd voor de zaal. We zien hier direct het grote verschil tussen PvdA en GroenLinks. Bij de PvdA zet men een microfoon neer en kijkt wie er iets wil zeggen. Dat zijn meestal de grootste critici die de sfeer in de zaal totaal naar de verdoemenis helpen. Bij GroenLinks doet men dat anders want deze partij is hoger opgeleid en heeft bij dit soort bijeenkomsten veel meer oog voor PR. Katinka geeft allerlei mensen expliciet het woord, meestal door hun naam te noemen. Het zijn allemaal mensen die een functie hebben en – verrassing – positief zijn over samenwerking met de PvdA.
Zo krijgt als eerste Axel Boomgaars het woord. Hij is wethouder in Ouder-Amstel en enthousiast pleitbezorger van linkse samenwerking. Jesse vult Axel aan en neemt twijfels over de PvdA weg. Hij heeft intensief met de sociaaldemocraten gepraat en daar is ‘echt iets veranderd’. Dat is volgens Jesse ‘echt intrinsiek’. Dit is een subtiele weerlegging van de belangrijkste kritiek van de tegenstanders: als PvdA en GroenLinks tegenwoordig zo vaak op één lijn zitten, heeft Jesse het gewoon verkeerd gedaan. Jesse laat ons echter geloven dat de PvdA GroenLinks is geworden en niet andersom.
De Helmondse wethouder Andrew Harijgens mag eveneens op uitnodiging van Katinka zijn steun uitspreken. Samenwerking is de enige weg, bezweert hij. Zo zal het vertrouwen van de kiezer worden hersteld, klinkt het plechtig. Tweede Kamerlid Gijs van Dijk is namens de PvdA aanwezig en mag zeggen dat ook zijn partij de samenwerking helemaal ziet zitten, al komt de partij pas later die dag bijeen. Fractievoorzitter in de Eerste Kamer Paul Rösenmöller heeft er eveneens vertrouwen in en ook de Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink is dolenthousiast. Zo is de helft van de sprekers uit de zaal op voorhand positief. Mooie regie.
De meest vergaande kritiek komt vandaag van het Amsterdamse raadslid Jenneke van Pijpen. Ze is voor linkse samenwerking, maar wil geen fusie ‘ingerommeld’ worden. Dat is precies waar de situatie alle schijn van heeft. Een fusie ligt nu weliswaar niet voor, dus deze verdenking kan direct van de hand worden gewezen. Toch is er onmiskenbaar iets veranderd bij de partijtop, waar men de smaak nogal te pakken heeft. Er is niet alleen een gezamenlijke onderhandelingsdelegatie voor de formatie: er zijn sinds kort ook gedeelde woordvoerderschappen. Dat lijkt verdacht veel op een fuik.
Artikel gaat verder na tweet.
Jesse heeft ons gemist. pic.twitter.com/RXBBV8Rzvn
— Chris is erbij (@ChrisIsErbij) August 28, 2021
Fundamentele vragen over incompatibele uitgangspunten en verschillende partijculturen zijn opeens details. Meerdere leden herinneren de aanwezigen eraan dat GroenLinks zelf ook een fusieproduct is. Het is maar dertig jaar geleden dat CPN, EVP, PPR en PSP elkaar vonden: partijen die toen in de verdrukking zaten. De vorming van GroenLinks veranderde dat: er ontstond een partij die weliswaar landelijk nooit meeregeerde, maar wel op allerlei terreinen en in andere bestuurslagen invloed had. Deze herinnering werpt een mooie blik vooruit: zou een fusie van PvdA en GroenLinks een soortgelijk resultaat kunnen hebben?
Volgens de partijtop in ieder geval wel en dus zwemt GroenLinks deze ochtend vol enthousiasme verder de fuik in. Deze bijeenkomst zal herinnerd worden als een succes voor de voorstanders van samenwerking. Fundamentele kritiek op het idee van een toekomstige fusie komt niet ter sprake, terwijl de partij ontegenzeggelijk stappen in die richting zet. Dat is ook het geval als de formatie mislukt: als er meer gezamenlijke woordvoerders in de Tweede Kamer komen leidt dat tot meer mensen die het verschil tussen PvdA en GroenLinks niet kunnen zien. Dat verlaagt wederom de drempel tot fusie.
Dat die fusie nu nog niet aan de orde is maakt niet uit: deze is alvast in de week gezet.
Vroege vogels… met @ChrisIsErbij pic.twitter.com/bOrfsOvmWj
— Corinne Ellemeet (@CorinneEllemeet) August 28, 2021
Veel meer van deze tweets via @chrisiserbij.
