‘Als Iran morgen een atoombom op Israël gooit, staat daarop: “Made in Holland”,’ zei Frits Veerman. De onlangs overleden klokkenluider kon het weten. Dankzij hem werd bekend hoe ons land in de jaren zeventig atoomspion Abdul Khan zijn gang liet gaan en atoomgeheimen liet stelen voor Pakistan, dat met de hulp van Nederlandse bedrijven een atoombom kon maken. Kennis die de spion doorverkocht aan schurkenstaten als Iran, maar ook Irak, Syrië en Noord-Korea. Vorig jaar kreeg Frits Veerman erkenning, na een langdurig onderzoek door het Huis voor klokkenluiders (dat op mijn initiatief tot stand kwam). De waarheid rondom dit internationale atoomschandaal is daarmee echter nog lang niet boven. Vrijdag verscheen Splijtstof, een boek van Dirk van Delft over klokkenluider Frits Veerman. Die een misdaad blootlegde van ongekende omvang en daarna werd aangepakt en geïntimideerd door de Nederlandse overheid.
Waarom is het ontslagdossier van Frits Veerman zoekgeraakt? Hoe kan het dat stukken zijn verdwenen bij de krant De Gooi- en Eemlander? Waar is het dossier van spion Abdul Khan bij de Amsterdamse rechtbank gebleven? Dirk van Delft is een erkende en ervaren biograaf en wetenschapshistoricus. In dit boek schetst hij een goed beeld van het leven van Veerman en hoe de eenvoudige technicus terechtkwam in een kwade droom die zijn leven en die van zijn familie heeft getekend. Van Delft slaagt er ook in om de technische kanten van de spionagezaak op begrijpelijke wijze uit de doeken te doen. Bovenal beschrijft hij echter de machinaties rondom Veerman en de rol hierbij van politie en justitie, de geheime diensten en de politiek. Waarom liet de Nederlandse regering spion Khan lopen, hoewel ze wist waar die mee bezig was? Wat was de rol van de Amerikanen en hoe kan het dat zoveel relevante stukken zijn verdwenen?
De spionage door Abdul Khan vond grotendeels plaats bij Urenco in Almelo, dat een samenwerkingsverband was van Nederland met Duitsland en Engeland. Het was de woede in deze twee landen (maar bijvoorbeeld ook Israël) die ertoe leidde dat dit atoomschandaal in de openbaarheid kwam. Dit dwong ons land er toen toe om Abdul Khan te veroordelen, maar door een opzichtige vormfout werd de atoomspion weer vrijgelaten. Oud-premier Lubbers heeft openlijk de suggestie gewekt dat Nederland dit deed in opdracht van de Amerikanen, die op deze manier Pakistan aan een atoombom hielpen zonder zelf vuile handen te hoeven maken. Als Tweede Kamerlid heb ik me vijftien jaar lang ingezet om openheid te krijgen in deze zaak en vooral eerherstel voor Frits Veerman. Die heeft de klokkenluider deels gekregen door het onderzoek door het Huis voor klokkenluiders, maar dat heeft lang niet alles kunnen zien.
‘De heer Veerman is ontiegelijk veel onrecht aangedaan’, stelt oud-politieman Hans Akerboom, die als rechercheur betrokken was bij de verhoren van de klokkenluider. Hij is één van de mensen die nu openheid van zaken wil. Bij de regering en de AIVD blijven de luiken echter nog altijd potdicht. Daarom zou het goed zijn als de CTIVD (de toezichthouder op de AIVD en MIVD) een inhoudelijk onderzoek gaat doen. Dan kunnen we zien wat de geheime diensten heeft bewogen om Khan te laten lopen. Waarna het aan de Tweede Kamer is om te onderzoeken wie in het kabinet verantwoordelijk was voor deze enorme misstand. Deze zaak is te belangrijk om te laten rusten. De dappere Frits Veerman is te veel onrecht aangedaan en de gevolgen voor de veiligheid in de wereld zijn ook heden ten dage nog veel te groot. Dit boek over atoomklokkenluider Frits Veerman is een nieuwe aftrap voor de zoektocht naar een ongemakkelijke waarheid.
