De linkse partijen zijn er in hun doorgeslagen duurzaamheidsgedram goed in: automobilistje pesten met even zo talrijke als kansloze wegversmallingen, de ongebreidelde uitrol van betaald parkeren en het maximeren van het aantal parkeervergunningen. Ondertussen wordt er niet daadkrachtig werk gemaakt van het door hen zo bewierookte alternatief, het openbaar vervoer. Sterker nog: Nederland heeft het duurste openbaar vervoer van heel de Europese Unie. Een reisje met bus, tram of tram is in ons land gemiddeld 35 procent duurder dan in andere Europese landen.
Doordat het dure OV nog steeds geen goed alternatief is voor de auto, komen mensen, ondanks alle pesterijen van zogenaamd duurzame verkeerswethouders ter stede, er ook niet uit. Het vastgelopen verkeer vraagt om drastische maatregelen. Kijk daarbij eens naar de Estse hoofdstad Tallin, die in 2013 als eerste hoofdstad wereldwijd gratis openbaar vervoer introduceerde voor alle burgers. Of naar Luxemburg, dat als eerste land ter wereld gratis OV invoerde. Het land telt over een aantal jaar hetzelfde aantal inwoners als mijn stad Den Haag.
Estland en Luxemburg hebben laten zien dat het kan. Ik zie niet waarom het bij ons niet kan. Sterker nog, ik zou als Den Haag trendsetter willen zijn voor het invoeren van gratis OV in de rest van Nederland.
Het idee om het trams en bussen gratis te maken in de Estse hoofdstad ontstond door een vergelijkbare situatie als in Den Haag: het dichtslibbende wegennet, waardoor files een probleem waren geworden. Sinds Estland in 1991 onafhankelijk werd van de voormalige Sovjet-Unie, is het aantal mensen dat een auto heeft verdubbeld. Het wegennet volgde niet. Den Haag kent door enorme bevolkingsgroei een vergelijkbare situatie.
Critici toonden zich sceptisch en vonden het idee van gratis openbaar vervoer populistisch en vooral… onbetaalbaar. Er kwam uiteindelijk een referendum aan te pas om de zaak te klaren. Ruim 10 jaar later is het openbaar vervoer in Tallinn niet ten onder is gegaan, maar is verbeterd. De 12 miljoen euro die men aan inkomsten mist, wordt o.a gecompenseerd door de groei van de lokale bevolking, wat meer belastinginkomsten heeft gegeneerd. Ook toeristen en niet-inwoners van Talinn moesten gewoon blijven betalen voor hun ticket. De resultaten zijn opmerkelijk: het gebruik van tram en bus is met 10% gestegen, terwijl er 10% tot 15% minder wagens in de stad rijden, wat het fileleed heeft verzacht. Omdat OV inmiddels in bijna het hele land gratis is, heeft gratis transport samen met de toegenomen mobiliteit ook de toegang tot werk aangezwengeld.Banen werden door goed OV letterlijk beter bereikbaar. Andere landen tonen interesse: Frankrijk, Zweden, Polen, Italië en Duitsland hebben zich in Tallinn gemeld.
Om het gratis OV te bekostigen rekent de stad dus op extra inkomsten die voortvloeien uit de komst van nieuwe inwoners die naar de stad verhuizen. Nou laat het inwoneraantal, bij ongewijzigd beleid, in Den Haag (maar ook in andere Nederlandse steden) de komende decennia nou ook met tienduizenden tegelijk groeien.
Naast het gratis maken van het OV, moeten er ook die ook maatregelen genomen worden om het openbaar vervoer zowel uit te breiden als veel beter te promoten. Bijvoorbeeld met een fijnmazig nachtnet.
We moeten bij gratis OV wel erkennen dat het gratis openbaar vervoer in Tallinn ook is gerealiseerd door anti-automaatregelen. Maar die narigheid hebben de wethouders in grote steden allang over ons uitgestrooid. Laat men na de lasten nu ook maar eens met de lusten komen. Met een echte oplossing voor onze dichtslibbende wegen.
