Onlangs had ik een zoom-meeting met de Amerikaanse econoom en publicist James S. Henry, een erkend deskundige op het gebied van belastingparadijzen, brievenbusmaatschappijen, belastingontwijking en belastingontduiking, een van de mede-oprichters van het Tax Justice Network en actief in andere, vergelijkbare, organisaties. We spraken over de rol van Nederland als vrijhaven voor brievenbusmaatschappijen en doorsluisland voor gigantische bedragen, afkomstig uit criminele en para-criminele activiteiten, die geïnvesteerd worden in projecten waarvoor reguliere banken geen financiering willen verstrekken. Henry kwalificeert Nederland als ‘top haven for shell companies’ in de EU, op één lijn te stellen met landen als Malta en Cyprus.
In dat land is er een minister van financiën, Wopke Hoekstra, die slechts een paar dagen voor zijn aantreden zonder er ruchtbaarheid aan te geven zijn participatie in een vennootschap op belastingparadijs Britse Maagdeneilanden van de hand deed. Toen dit, niet door zijn eigen transparantie, maar door het lekken van de ‘Pandora-papers’ aan het licht kwam biechtte de minister –niet proactief, maar omdat het hem uitdrukkelijk werd gevraagd- nog een participatie op in een ander belastingparadijs: Guernsey.
De Tweede Kamer sputterde wat, maar nam genoegen met Hoekstra’s uitleg dat hij zich er niet van bewust was geweest dat zijn aandeel in een Afrikaanse safari-onderneming was gestald in een belastingparadijs en dat ten tijde van die investering het maatschappelijk denken over belastingontwijking heel anders was dan nu. De aandelen in de Guernsey-vennootschap betroffen een additionele pensioenvoorziening van McKinsey, het consultancybureau waarvoor Hoekstra van 2004 tot 2017, het jaar waarin hij minister werd, werkte. De laatste vijf jaar als ‘partner’, dus niet als irrelevante onderknuppel.
Het toeval wil dat James Henry in de periode van Hoekstra’s investeringen in belastingparadijzen ‘chief economist’ was van McKinsey International. Ik vroeg hem of hij het verhaal van Hoekstra geloofwaardig vond. “Total bullshit” was zijn glasheldere antwoord. Al in het eerste decennium van deze eeuw waren ‘tax havens’ prominent agendapunt op de G20-toppen, de bijeenkomsten van de economische grootmachten. Jaar in, jaar uit schreven experts dikke rapporten over de enorme schade die belastingontwijking aanbrengt aan vooral de zwakkere landen. Dat een McKinsey partner van het kaliber Hoekstra daar niet van geweten zou hebben was volstrekt ongeloofwaardig. Verder achtte Henry het geen kwestie om je heel druk over te maken gezien het geringe bedrag van Hoekstra’s investering, al was hij wel verbaasd te horen dat dezelfde Hoekstra in 2017 de auteur van het CDA-verkiezingsprogramma ‘Keuzes voor een beter Nederland’ was waarin krachtige maatregelen tegen alle vormen van belastingontwijking waren aangekondigd. Hoekstra bleek dus niet alleen een liegebeest, maar ook een hypocriet aan wie ‘practice what you preach’ niet was besteed.
De safari-kwestie, hoe onbenullig ook, gaf extra voeding aan mijn reeds bestaande twijfel aan het waarheidsgehalte van alles wat uit Hoekstra’s mond komt. Door het lek van Pieter Omtzigt’s memorandum aan de Commissie-Spies, die onderzoek deed naar de oorzaken van het verkiezingsdrama van 17 maart 2021, weten we dat Hoekstra nauwe banden onderhield met Hans van der Wind, de CDA’er die de partij kort voor de verkiezingen 1,2 miljoen euro toeschoof nadat mede door zijn invloed niet Pieter Omtzigt, maar Wopke Hoekstra was aangewezen als partijleider. Omtzigt maakte melding van ongewenste bemoeienis van Van der Wind met door Hoekstra aangebrachte wijzigingen in het verkiezingsprogramma. Die waren in het belang van ondernemers zoals Van der Wind, die rijk werd in de educatieve dienstverlening. Hoekstra ontkende stellig enige betrokkenheid of wetenschap.
Diezelfde Van der Wind blijkt nu een van de drijvende krachten te zijn achter een uiteindelijk niet-uitgevoerd CDA-plan voor een ‘Black Hand’ campagne via de sociale media om Mark Rutte zwart te maken. Hoekstra distantieerde zich krachtig van deze smerige praktijken en ontkent ervan geweten te hebben. Gezien zijn nauwe band met Van der Wind en zijn gebleken onbetrouwbaarheid hecht ik weinig geloof aan die ontkenning, temeer daar Hoekstra voor de camera van RTL-Nieuws weigerde te antwoorden op de vraag of hij al afscheid had genomen van de mensen die achter het vuile campagneplan zaten. Lees: Van der Wind.
Bij het CDA staan ze zich intussen te verdringen om Pieter Omtzigt de schuld te geven van het vuile spel. Die sloeg inmiddels een klein beetje terug door een brief openbaar te maken aan de commissie-Spies, waaruit blijkt dat Omtzigt hem voorgelegde plannen voor een smeercampagne tegen Rutte, waarin zelfs diens ‘seksualiteit’ zou worden meegenomen, meteen van de hand had gewezen. Dit schreef hij al tijden geleden, toen nog niemand van de ‘Black Hand campagne’ had gehoord. Het lijkt mij een geloofwaardig verweer tegen aantijgingen uit de kring van zijn voormalige partij dat (ook) Omtzigt erachter zou hebben gezeten.
Het CDA is een partij in verval. Zwijgen, liegen en hypocriet gedrag zijn er schering en inslag. Vijf van de vijftien zetels van 17 maart scoort het CDA nog in de peilingen en dat is niet voor niets. De autonome Omtzigt (“teringhond, psychopaat, labiele eikel”), in zijn eentje goed voor vijf van die vijftien zetels, is eruit gepest. Over de miljoenenzwendel van het ooit prominente CDA-lid en mede-auteur van het laatste verkiezingsprogramma Sywert van Lienden zwijgt de CDA-top in alle talen, bang als men is dat corrupte onderlinge betrekkingen aan het licht komen. Partijleider Hoekstra, omringd door foute vrienden, blijkt een onbetrouwbare hypocriet die de Tweede Kamer verhaaltjes op de mouw speldt. Nu hij en zijn partij verder in de problemen zijn geraakt door het bekend worden van dat smerige campagneplan deinzen ze er niet voor terug de schuld in de schoenen van anderen te schuiven, in het bijzonder in die van Pieter Omtzigt.
Vijfentwintig zetels dicht Maurice de Hond Omtzigt toe als hij met een eigen partij mee zou doen aan verkiezingen. Vijfentwintig tot dertig zetels, voorspelt I&O/Ipsos zelfs. Het lijdt geen twijfel dat Omtzigt over veel wetenschap beschikt die partijleider Hoekstra en het CDA als geheel enorm kan beschadigen. Hij lijkt mij niet de man ernaar om het te doen, maar het zou een maatschappelijke daad van betekenis zijn als Omtzigt volledig opening van zaken geeft en het land laat zien wat voor een partij het CDA eigenlijk is en welk soort mensen daar aan het roer staan. Het zou het onmiddellijke einde opleveren van de toch al veel te lang durende formatie, een nieuwe gang naar de stembus, een Partij-Omtzigt van kaliber en een CDA met een omvang die past bij een club waar de Bijbelse boodschap van respect, liefde en omzien naar elkaar al lang vervangen is door moreel verval en doelloos machtsbehoud.
Her is nog niet te laat, maar de tijd gaat dringen. Daarom, Pieter Omtzigt: gooi die stukken op tafel, zodat ons democratisch bestel gezuiverd kan worden van elementen waarvoor daarin geen plaats behoort te zijn.
