We hebben aan de achteloosheid van Gert-Jan Segers te danken dat we nu weten welk beleid de harde kern (VVD en CDA) van kabinet Rutte IV voor het land in petto heeft. Het lijkt dat erop dat mijn column van eind augustus waarin ik Rutte & co. betichtte van misdaden tegen de menselijkheid vanwege hun onwil om de grote vraagstukken van deze tijd aan te pakken effect heeft gesorteerd. (Dit was ironie.) Want wat een tomeloze ambitie spreekt er uit het document dat in de trein achtergelaten werd: alle grote problemen die ons land op slot hebben gegooid, van woningnood tot stikstofcrisis, willen de VVD en CDA voortvarend uit de weg ruimen.
In hun ijver D66 te pleasen produceren Mark Rutte en Wobke Hoekstra het ene ‘progressieve’ kabinetsplan na het andere. En dat is goed nieuws voor het land want problemen van gewone mensen – een woning vinden, betrouwbare gezondheidszorg – zijn niet links of rechts. Het zijn zaken die voor miljoenen mensen het leven zuur maken en die ruim tien jaar lang door Rutte en zijn paladijnen genegeerd werden want…de heilzame werking van de vrije markt zou overal de zon laten schijnen.
Dat het openbaar worden van het concept-regeerakkoord de formatie wat bemoeilijkt moeten we dan maar op de koop toe nemen. Zoals altijd zijn de betrokken politieke partijen voornamelijk bezig met hun imago in plaats van het landsbelang en dus bevreesd dat het concept laat zien dat ze te veel ‘weggeven’ of te weinig hebben ‘binnengehaald’. Dit soort kleinzieligheid maakt daadkrachtig optreden van de regering al decennialang nagenoeg onmogelijk want altijd moet de kool en de geit gespaard worden en natuurlijk ook iedere belangengroepering met enige invloed in Den Haag.
Daarom is het zo verrassend dat vanuit dit vermolmde politieke bestel zowaar voorstellen opborrelen waar burgers echt baat bij hebben en die niet alleen dienen om de achterban van een politieke partij te gerieven. Laten we de voornaamste plannen eens doornemen om te zien wat ons te wachten staat.
De wooncrisis
Er komt een minister van Wonen die de regie neemt bij het aanwijzen van bouwlocaties en het bespoedigen van de bouw van woningen. Maar liefst 1 miljoen woningen erbij tot 2030, vooral voor starters, ouderen, in de middenhuur en middenkoop.
Er komt een woonfonds om dat allemaal te helpen bekostigen. Het is dan ook logisch dat de zogenaamde verhuurdersheffing, een belasting voor woningcorporaties die de bouw van sociale huurwoningen heeft afgeknepen zal verdwijnen. Alleen maar toe te juichen dat het nieuwe kabinet dit eindelijk wil gaan regelen en zo de grondwet serieus neemt waarin staat dat de bevordering van voldoende woongelegenheid voorwerp van zorg van de overheid is.
De landbouw- en stikstofproblematiek
Er wordt 15 tot 20 miljard uitgetrokken om boeren die hun omgeving met een overdosis stikstof of CO2 belasten uit te kopen. Geen nadruk meer dus op lapmiddelen als ‘luchtwassers’ maar op grote schaal vervuilende land- en veeteeltbedrijven laten verdwijnen. Het kabinet wijkt niet voor de terreur van Farmers Defence Force maar pakt de koe bij de horens. Een applausje waard.
Kinderopvang
Geen gedoe met toeslagen meer. Dat leidde ertoe dat duizenden gezinnen geruïneerd werden door de Belastingdienst. De kinderopvangtoeslag verdwijnt en de kinderopvang is voortaan gratis. Eenvoud dient de mens en in dit geval het kabinet.
Belastingen
Men wil arbeid minder belasten, wat zowel voor werknemers als werkgevers voordelig is. Prima plan dus, maar hoe compenseer je dat verlies aan staatsinkomsten?
Het kabinet gaat het reële rendement op vermogen meer belasten – nu gaat men uit van een laag fictief rendement in Box 3, wat natuurlijk belachelijk is. Zeker een stap in de goede richting, hoewel je van mensen met grote vermogens en bedrijven met hoge winsten nog wel een grotere bijdrage aan de collectieve voorzieningen mag verlangen.
Het klimaatvraagstuk
De vervuiler moet betalen: dat betekent een CO2-heffing voor bedrijven en dat moet de grootste vervuilers aanzetten tot vergroening. Er komt een klimaatfonds om de kosten van de dure transitie naar gasloze verwarming voor iedereen binnen de perken te houden. Heel sympathiek dat het kabinet mensen met een kleine beurs zo tegemoet wil komen. Je zou zeggen: dat is de taak van de overheid, maar in Den Haag waren ze de afgelopen twaalf jaar vooral bezig zich tegen de burgers te keren.
Onderwijs
Een ‘rijke schooldag’ voor alle leerlingen van 0 tot 18 jaar. Dat plan is woord voor woord uit het verkiezingsprogramma van D66 overgenomen en het houdt in een langere schooldag met opvang, sport, cultuur, muziek, een warme lunch en huiswerkbegeleiding op één locatie. Allemaal prachtig, maar wat ontbreekt in de onderwijsplannen is het uitstellen van de schoolkeuze zodat kinderen niet al op de basisschool maar pas in de derde klas van de middelbare school een definitief schooladvies krijgen. Ook zouden schoolbesturen gedwongen moeten worden om de financiën te beheren in samenspraak met leerkrachten, ouders en leerlingen.
Immigratie
Waar VVD en CDA de formatiepartner D66 ook verregaand tegemoet komen is op het punt van de immigratie. Rutte IV wil meer kwetsbare, door de VN erkende, vluchtelingen toelaten en ook meer arbeidsmigranten van binnen en buiten Europa.
Hier gaat de VVD helemaal overstag: nul vluchtelingen vonden ze tot nu toe eigenlijk het beste. Doodsbang Wilders en Baudet in de kaart te spelen. Standpunten smelten echter als sneeuw voor de zon als machtsbehoud in het geding is. Overigens is dat nieuwe beleid conform de mening van de meerderheid van de Nederlanders die vinden dat ‘echte vluchtelingen’ (hun land ontvlucht door oorlog of vervolging) moeten worden opgevangen.
Gezondheidszorg
Ook op dit gebied een koerswending van 180 graden. Er komt een einde aan de doorgeschoten marktwerking en ‘verkeerde productieprikkels’. Dat wil zeggen dat artsen en ziekenhuizen nu gedreven door winstbejag zoveel mogelijk patiënten willen behandelen in plaats van te kijken of een behandeling werkelijk zinvol is. Een pervers systeem, zo stellen veel mensen die in de zorg werken. Eindelijk wordt er naar ze geluisterd.
Na twaald jaar door de woestijn gedwaald te hebben lijken Rutte en zijn coalitiepartners nu ineens het licht te zien. Dit pakket aan beleidsvoornemens staat als een huis en kan het land weer op de been helpen nadat we het al die tijd moesten doen met een overheid die zichzelf overbodig achtte. Natuurlijk wordt deze radicale koerswijziging ingegeven door puur opportunisme en moeten we nog zien of al die mooie plannen in het definitieve regeerakkoord overeind blijven. Maar ook politieke windvanen kunnen soms zomaar eens een voor het land gunstige richting uitwijzen.
Lees ook: Paul Aalbers – Voetbalclubs en overheid roepen toenemend voetbalgeweld over zichzelf af
Lees ook: Paul Aalbers – Wij Nederlanders hebben een monster gebaard en het heet overheid
