Er zijn inmiddels zoveel politieke partijen in de Tweede Kamer dat ik de tel al een tijd kwijt ben. Geconfronteerd met deze werkelijkheid is de eerste gedachte meestal dat we in Nederland tot op het bot verdeeld zijn. Maar is Nederland echt zo versplinterd als gedacht wordt? Dit idee verdient heroverweging omdat corona al twee jaar als een sterke lamp op onze zwakke aannames schijnt en een heel andere realiteit aan het licht brengt dan dat we gewend zijn. Het virus heeft veel laten zien aan ons, ook dat er geen sprake is van fragmentatie in de polder. Kijk naar de allianties die in deze coronajaren ontstaan. Het is tegenwoordig het blok van de ‘Romantiek’ tegen het andere blok, dat van de rede, de wetenschap, de moderniteit en het Verlichtingsdenken.
Wat is Romantiek en wat maakt dat de wappie, de complotdenker, de persoon die ‘op de natuur vertrouwt’ en zich te midden van een pandemie niet laat vaccineren, de diep religieuze die zich verlaat op de genezingskracht van het gebed en de wetenschap al te graag wil zien falen en de militante islamist voor wie het voornaamste doel in het leven het ondermijnen van de Westerse beschaving is bij elkaar komen en onderdak vinden bij die Romantiek? Met andere woorden: Thierry Baudet, Tunahan Kuzu, Willem Engel, de kerkganger in Staphorst, mijn islamitische kennissen in Nederland, de dame die op GroenLinks stemt en iedere dag op Facebook huilt dat ze door haar weigering van het vaccin uitgesloten wordt en geen leven meer heeft en de Nederlandse familie die in alle mogelijke complotten gelooft en die ik heb moeten verwijderen als Facebook-vriend schuilen samen onder het dak van de Romantiek en dat is niet zonder reden.
De Romantiek is als filosofische stroming ontstaan als reactie op de rede van de Verlichting. Ze grijpt al een paar eeuwen bij iedere gelegenheid het verlichtingsdenken naar de keel en voelde zich de laatste decennia gesterkt door de komst van honderdduizenden diepgelovige moslims naar Europa. Het is het grote huis van de massa die is gefascineerd door het gevoel, de fantasie, het onverklaarbare en het raadselachtige. Een tempel voor iedereen met een afkeer van de ratio en de wetenschap. De Romantiek is de schutting voor de overgebleven kerk in Europa, voor de moskee, voor Boeddha, voor de vijfduizend jaar oude Chinese orakels. Het is een bibliotheek voor de honderdduizend boeken over ‘jezelf ontdekken’, een warme schoot tevens voor alle onsamenhangende postmoderne romans waarin alle wereldstijlen voorbij moeten komen en het plein voor de identiteitsclubs die streng afgebakend zijn volgens huidskleur, culturele achtergrond en religie.
Dat inmiddels vijfentachtig procent van de volwassen Nederlanders zich heeft laten vaccineren tegen Covid-19 is misleidend over de omvang van deze groep. Veel mensen wilden het vaccin niet, maar konden vanwege werk niet anders. Relevanter is het gegeven dat een groot percentage van de Nederlanders ervan overtuigd is dat gevaccineerde kinderen meer kans lopen op autisme. Het sentiment tegen de Westerse moderniteit en het vooruitgangsdenken dat daarmee gepaard gaat is sterk en is sinds Corona in hevigheid toegenomen.
De Verlichters hebben in Europa in de loop der roerige eeuwen de invloed van het metafysische en het religieuze meer en meer naar de achtergrond weten te duwen, maar de nieuwe generaties hebben niets meegekregen van die lange strijd en staan ze weerloos tegenover de Romantiek, die nu de omstandigheden van een pandemie aangrijpt om zich te revancheren. De westerling van voorheen heeft feodale regimes vervangen door rechtssystemen die getoetst zijn op wetenschap, kennis en de nadruk op individuele keuzes.
Maar nu is het weer bijdetijds om weg te drijven van de rede waaraan we alle welvaart, gezondheid en geluk te danken hebben. Zoals gezegd; corona is een lamp die ook op onze zwakke punten schijnt.
Thierry Baudet, Tunahan Kuzu, Willem Engel, de kerkganger in Staphorst, mijn islamitische kennissen in Nederland, de dame die op GroenLinks stemt en iedere dag op Facebook huilt dat ze door haar weigering van het vaccin uitgesloten wordt en geen leven meer heeft, de Nederlandse familie die in alle mogelijke complotten gelooft, sluiten de gelederen en wij staan erbij en kijken ernaar.
Daarom zeg ik: de laatste keer dat metafysica, religie en de ziekelijke vorm van het identiteitsdenken de overhand kregen in Europa zaten we halverwege de twintigste eeuw. Ook toen werd de rede en de ratio verschrikkelijk in de steek gelaten in Europa. Toen woedde in deze streken de grootste brand van de hele geschiedenis van de mensheid. Ik voel de hitte van de vlammen van een nieuwe brand. Word wakker!
Lees ook: Erdal Balci – Oproep aan de woke vertaler van Dante: vertaal ook de Koran
