Op een zonnige dag eind november 2021 wandel ik na een bezoek aan de Sint Pietersbasiliek in het Vaticaan naar de Engelenburcht in Rome. De Engelburcht pronkt langs de groenblauwe Tiber. ‘Still got the blues‘ van Gary Moore klinkt uit de versterker van een man die prachtig op zijn Squier Stratocaster speelt. Hij geeft een knipoog en bedankt me als ik hem wat geld toewerp. Het is het perfecte geluid voor de sfeer die heerst. Het is erg rustig in de stad. Enerzijds is dat omdat het laagseizoen is, anderzijds door de aanpak van het coronavirus. Prachtig om foto’s te maken zonder hordes Chinezen erin, maar Rome voelt leeg. De eeuwige stad lijkt eenzaam.
In Rome lees ik dat in Nederland wederom een aanscherping van de coronamaatregelen heeft plaatsgevonden, En dat daarover de ‘pleuris’ is uitgebroken, hoewel er weinig aandacht voor zou zijn in de mainstream media. Hier in Italië staat dat je overal een Green Pass moet laten zien, maar gelukkig is dat in de praktijk niet zo. Nog nergens ben ik gevraagd naar een coronatoegangsbewijs. Niet in een restaurant, niet in een bar, niet in het Vaticaan. Wanneer ik in een tabakzaak een buskaartje vraag, vraagt de verkoopster waarom ik geen mondkapje draag. “Wilt u me een kaartje verkopen of niet?”, vraag ik haar vriendelijk. Ze verkoopt me een kaartje. De mondkapjesplicht nemen de meeste Italianen serieus, maar slechts zolang het ze uitkomt.
Demissionair minister Hugo de Jonge stelt dat 2G – slechts publieke toegang als gevaccineerde of herstelde en niet als negatief-geteste – ‘nog ver weg is’. Dat betekent ogenschijnlijk dat als hij het voor het zeggen zou hebben die maatregel wordt ingevoerd. De 2G-discussie is echter een afleiding van waar het werkelijk om zou moeten gaan. Willen we aan de overheid of bedrijven moeten aantonen wat onze vaccinatie- of gezondheidssituatie is om te mogen participeren aan het dagelijkse publieke leven? Om te werken of om naar school te gaan? Oftewel, de discussie hoort te gaan over het toegangsbewijs an sich.
Een overheidscampagne pro-vaccinatie is tot op zekere hoogte prima, maar een overheid die mensen, al dan niet indirect, wil verplichten om zich te laten vaccineren is verkeerd. Het getuigt van paternalisme. Mensen moeten – wellicht behoudens uitzonderlijke omstandigheden – de keuze hebben om zich niet te laten vaccineren. Die keuzevrijheid moeten we verdedigen, ook als we zelf voorstanders van vaccinatie zouden zijn. Stellen dat niet-gevaccineerden de zorg ernstig belasten is geen sterk argument. Mensen met overgewicht, overmatig gebruik van medicijnen, drugs en alcohol doen dat ook. Als we dat accepteren, moeten we dan niet ook accepteren als niet-gevaccineerden coronagerelateerde zorg nodig hebben?
De liberale filosoof John Stuart Mill schreef in de negentiende eeuw al:
“Men kan iemand niet met recht dwingen om iets te doen of te laten, omdat het beter voor hem zou zijn als hij dat deed, omdat het hem gelukkiger zou maken, of omdat anderen het wijs of zelfs rechtvaardig zouden vinden als hij dat deed.”
Het coronatoegangsbewijs is absurd – om nog niet te spreken van de 2G-maatregel, die zelfs de mogelijkheid tot testen zonder vaccinatie uitsluit. Het is illiberaal. Bepaalde adviezen, zoals het houden van anderhalve meter en het frequent wassen van de handen lijken prima te zijn om het coronavirus te bestrijden, maar het verplichten van burgers om ernstige vrijheidsbeperkingen te ondergaan gaat te ver. Het coronavirus is geen ebola.
Op de Engelenburcht in Rome staat een beeld van aardsengel Michaël, de beschermer van de gerechtigheid. Éen van de versies van het verhaal omtrent dit beeld is dat paus Gregorius I bidde voor het einde van de pestepidemie in 590. Na zijn gebed verscheen de aardsengel op de Engelenburcht en stak zijn zwaard terug in de schede: de pestepidemie was voorbij.
De coronapandemie is natuurlijk niet te vergelijken met de pest, maar is nog lang niet voorbij. Dat hoeft echter geen probleem te zijn; regelmatig hebben we griepepidemieën in ons land. Soms sterven zwakkere mensen daaraan. Dat is triest, maar hoort bij ons hedendaagse leven. De vraag is echter hoe we daarmee omgaan. We kunnen – en wellicht moeten – daartoe maatregelen treffen, maar in hoeverre kan de bevolking worden geacht om haar vrijheden ernstig in te perken voor het welzijn van een geringe groep mensen?
Het wordt tijd dat de aardengel Michaël verschijnt op het gebouw van de Tweede Kamer en zijn zwaard in de schede steekt. Niet per se omdat de pandemie voorbij is (dat zou het mooiste zijn), maar wel omdat de absurde maatregelen die genomen worden ten einde zijn gekomen.
Lees ook: Bart Collard – Masih Alinejad legt uit waarom westerse mensen geen hoofddoek moeten dragen in Iran
Lees ook: Bart Collard – NOS maakt artikel over Dave Chappelle meer inclusief
Lees ook: Bart Collard – Lesmateriaal censureren om niet te kwetsen is onwenselijk
