Zaterdag 26 juni 1999. Een jongetje van net 11 jaar oud bezoekt met zijn vader diens nicht en haar man, Elly en Huub uit St. Odiliënberg. In het knusse oude Limburgse huis staat de televisie aan. Het jongetje gaat braaf op de bank zitten. Huub is een gepassioneerd autosportliefhebber en kijkt Formule 1. In een kletsnat Frankrijk – Magny Cours – kwalificeert de Braziliaan Rubens Barrichello met zijn witte Stewart kennelijk onverwacht op ‘Pole Position’, doordat de baan steeds langzamer wordt. De volgende dag, thuis, wil ik de race zien. Mijn vader, broertje en ik zien Heinz-Harald Frentzen een natte en spannende Grand Prix winnen. Twee weken later breekt Michael Schumacher zijn been bij een harde crash op Silverstone, waarmee zijn titelkansen verkeken zijn. Het F1-virus is aangewakkerd.
In 2000, 2001 en 2003 rijdt een Nederlander in de Formule 1: Jos Verstappen. Het is evident dat Jos niet het materiaal heeft dat bij zijn talent hoort. Hij rijdt in de langzaamste auto’s van het circus, maar kan er incidenteel toch kleine wonderen mee verrichten. Met name in de regen – wanneer de technische verschillen verkleinen en de verschillen primair door de coureurs worden gemaakt – presteert Jos hoog.
In 1997 wordt de zoon van Jos, Max Verstappen, geboren. Toen hij drie of vier jaar oud was reed hij zijn eerste ronden in een kart. Jos – met de steun van Max’ racende moeder Sophie – heeft Max vanaf kinds af aan opgeleid om de Formule 1 te behalen. Bij de Ziggo documentaire Whatever it Takes uit 2020 zagen we dat dat er soms keihard aan toe ging. De rol van Jos bij de successen van Max kan niet voldoende benadrukt worden.
In het begin van de 2000s aanschouwen mijn broertje en ik de dominantie van Michael Schumacher bij Ferrari, die zevenvoudig wereldkampioen zou worden. Met McLaren wint Lewis Hamilton in 2008 met een inhaalactie voor de vijfde plek, in de laatste bocht van de laatste grand prix, zijn eerste wereldkampioenschap. Vlak daarvoor zagen we racewinnaar Felipe Massa, zijn vader en de Ferrari-crew onterecht het kampioenschap vieren. Hun wereld stort in zodra ze horen dat Hamilton vijfde is geworden. De Britse commentator James Allen zei op dat moment:
“You will never see a more dramatic conclusion to any motor race, let alone a Grand Prix, than that.”
Mijn broertje en ik dachten jarenlang dat hij gelijk had.
De daarop volgende jaren tekenen zich met – en ik ga hier misschien wat kort door de bocht – dominantie van Red Bull (Sebastian Vettel van 2010 tot en met 2013) en daarna Mercedes (2014 tot en met 2020). Lewis Hamilton wint met Mercedes, redelijk onbedreigd door andere teams, zes wereldkampioenschappen. In dat Mercedestijdperk verovert Max Verstappen in 2015 op 17-jarige leeftijd een zitje bij Torro Rosso, Red Bull’s kleine zusterteam. Verstappen, toen nog niet in het bezit van een rijbewijs, maakte indruk. Mijn broertje en ik woonden toen samen met mijn beste vriend, die we dankzij Verstappen konden besmetten met het virus. Tegenwoordig schreeuwt en springt hij bij Formule 1 zoals hij dat altijd deed bij zijn favoriete voetbalclub.
Vrij vroeg in het seizoen van 2016 neemt Dr. Helmut Marko de beslissing om de tweede Red Bull coureur per direct te vervangen voor Max Verstappen. Tijdens de daarop volgende Grand Prix van Spanje ben ik aan het werk. Ik vermijd alle nieuwsberichten (vroeger was dat onnodig omdat toen bijna niemand F1 keek, maar tegenwoordig is het een must als je niet live kunt kijken). Twee collega’s juichen aan het eind van de race. ‘Hij zal toch geen podium hebben gereden?’ dacht ik nog. Thuis kijk ik in mijn eentje de opname terug. Verstappen domineert de race. Aan het eind van de laatste ronde spreekt Olav Mol – onze vaste huisvriend op de zondagen – met een geëmotioneerde stem: “Jaren zit je naar dingen te kijken, en te hopen. En daar is ‘ie. Max Verstappen in de laatste bocht, in Barcelona. Yo he, yo ho, yo fucking ho, wat bizar!” Exact. Jarenlang keken we naar deze prachtige sport. ‘Gaan wij meemaken dat de eerste Nederlander ooit een Grand Prix wint?’, zo vroegen we ons altijd af. De legendarische Verstappen emotioneerde me in Spanje.
Max Verstappen kenmerkt zich door een prachtige, agressieve rijstijl. Als hij een minimaal gat ziet zal hij aanvallen. De Formule 1 moest – en misschien ‘moet’ – wennen aan die ongekende gretigheid. Het leverde prachtige acties en resultaten op, maar ook de nodige straffen. Tweemaal eerder moest Max de ‘cool down room’ verlaten omdat hem op het laatste moment een podiumplaats werd ontzegd. Sinds 2016 heeft Red Bull zich stap voor stap verbeterd. ‘Zou er heel misschien ooit een kampioenschap inzitten?’, zo begonnen mijn broertje en ik te dromen. In 2019 startte Red Bull de samenwerking met Honda, dat de motoren ging leveren. Dat plaatste alles in een stroomversnelling. Ondanks een sterk seizoen van Verstappen bleven Mercedes en Hamilton echter dominant, ook in 2020. Mijn broertje, beste vriend en neven genoten dat jaar van twee overwinningen.
Het seizoen 2021 beloofde direct een spannend jaar te worden. In Bahrein, de openingsrace, bleek dat Verstappen en Red Bull een prima snelheid hadden. De tweede race werd zelfs gewonnen. De vijfde Grand Prix van het jaar, Monaco, deed onze harten sneller kloppen. Met zijn overwinning pakte Verstappen als eerste Nederlander ooit de leiding in het WK. ‘Zou het dit jaar kunnen gebeuren?’ zo zeiden we voorzichtig. Maar er was nog een lange zenuwslopende weg te gaan. In de volgende race kreeg Verstappen vanaf een dominante leidende positie een klapband waardoor hij uitviel. Domme pech. De drie daarop volgende Grand Prix won hij. In Groot-Brittannië – Hamiltons thuiswedstrijd – tikt Hamilton de Nederlander met meer dan 300km/h van de baan in Copse Corner. Verstappen wordt na de zware crash naar het ziekenhuis gebracht, terwijl Hamiltons straf zo minimaal is dat hij de race wint. Bij de start van de volgende Grand Prix, Hongarije, crasht Verstappen doordat Hamiltons teamgenoot zich verremt. Hamilton doet goede zaken voor het kampioenschap.
Een hoogtepunt is de Grand Prix van Zandvoort. Voor het eerst sinds 1985 bezoekt de Formule 1 ons land. Samen met onze neven bezoeken mijn broertje en ik het circuit en juichen we Verstappen toe. Het is een ware oranje zee, een prachtig feest. Dat Verstappen zijn thuiswedstrijd wint is belangrijk voor het WK. Na zijn overwinningen in de Verenigde Staten en Mexico begint het kampioenschap te gloren. Er is echter één gigantisch probleem, zo berekenen we. In de resterende vier races – alle vier ‘Mercedesbanen’ – moet Verstappen één race winnen. In Brazilië blijkt dat Mercedes een flinke upgrade heeft gedaan waardoor de auto nog dominanter is dan hij al was. Verstappen wordt kansloos tweede achter Hamilton in Brazilië, Qatar én Saoedi Arabië. Een vreselijke deceptie. In tegenstelling tot Hamilton was Verstappen dit jaar, met uitzondering van de kwalificatie in Saoedi Arabië, foutloos. De kemphanen – die elkaar dit jaar regelmatig hebben getoucheerd op de baan – beginnen de laatste race van het seizoen met evenveel punten. Wie voor de ander eindigt wordt wereldkampioen.
De finale van 2021, de Grand Prix van Abu Dhabi, toont het ongelijk van de Britse commentator James Allen in 2008 aan; zeker bekeken in de context van het seizoen. Op zaterdag pakt Verstappen onverwacht Pole Position, maar door zijn slechte start zit menig Nederlander direct met het hoofd in de handen. Na het eerste rechte stuk valt Verstappen aan, remt Hamilton van ver uit en haalt de bocht net. Hamilton snijdt de bocht af en behoudt daardoor de leiding. Internationale commentatoren stellen dat Hamilton de plek moet afstaan aan Verstappen, maar dat gebeurt niet – en de wedstrijdleiding accepteert dat. Daarna blijkt de Mercedes van Hamilton te snel. Verstappens teamgenoot Sergio Perez houdt Hamilton op oude banden ernstig op waardoor het gat met Verstappen slinkt. Daarna breidt Hamilton zijn voorsprong voorzichtig aan weer uit.
Vijf ronden voor het einde crasht Nicolas Latifi in de muur. Het leidt tot een ‘Safety Car’, waarbij een auto van de wedstrijdleiding het veld uit veiligheidsoverwegingen opvangt en alle gaten teniet doet. Mercedes staat voor de keuze: pitstop maken voor nieuwe banden of niet? Verstappen zal ongetwijfeld het tegenovergestelde doen. Het dilemma is: wordt de race over vijf ronden afgevlagd achter de Safety Car (en mag je dus niet meer inhalen) of wordt er nog één of twee ronden geracet? Mercedes gokt het eerste. Verstappen maakt een pitstop voor nieuwe banden. Dan – in de laatste ronde van de race, van het seizoen – laat de wedstrijdleiding het veld racen. “Dit wordt een knots-, knots-, knots-, knots-, knotsgekke laatste ronde! Een aller-, allerlaatste kans die alle kanten op kan. De apotheose der apotheosen!” zo roept Olav Mol euforisch terwijl de ronde begint. ‘Hij gaat hem pakken, of ze gaan er samen af’ zo zeg ik tegen mijn broertje terwijl ik mijn hand op zijn schouder leg.
Ontroerd aanschouwen we het laatste gevecht van het seizoen. Een strijd die heeft aangevoeld als David tegen Goliath. De jonge gretige Verstappen die aast op zijn eerste wereldtitel; de ervaren Hamilton die aast op zijn achtste titel, in de wetenschap dat dit misschien zijn laatste kans is om het record van Schumacher te verbreken. Verstappen zit direct op de staart van Hamilton. Bij de eerste kans remt hij van heel diep in. “Binnenkant! Binnenkant! En de leiding!” zo schreeuwt Olav Mol uit. Verstappen pareert twee tegenaanvallen van Hamilton, waarbij ze elkaar bijna raken. De finale in Abu Dhabi is tekenend voor het hele seizoen. Bloedstollend spannend, onverwacht, en zo close. We springen. We juichen. Tranen vloeien. Dit is waarop we al eenentwintig jaar hopen, waarvan we bijna niet eens durfden te dromen. Terwijl Max Verstappen over de finishlijn rijdt roept Olav Mol geëmotioneerd: “Hij heeft hem! … Hij heeft hem! … Gekkenhuis (…) Een ongelofelijke schok… Ons kleine landje heeft deze man als wereldkampioen!” Nog in shock nemen we afscheid van onze zondagse huisvriend Olav Mol, die voorlopig zijn laatste race verslagen heeft.
Terwijl ik deze tekst schrijf bekijk ik filmpjes van tijdens en na de race. Ik kan het nog steeds niet helemaal bevatten. De boordradio van Verstappen van direct na de finishlijn bewijst hoe bizar dit seizoen – laat staan de finale – was. Oud-teamgenoot Alex Albon breekt in en schreeuwt: “Oh my lord Max! You are the world champion! Yeees!” Verstappen schreeuwt er doorheen: “Yeees! Oh my God!”. Teambaas Christian Horner en Verstappen spreken in tranen hun liefde voor elkaar uit. We zien vader Jos lijkbleek door de pitstraat lopen. Teruggekomen bij de pits trekken Jos en Max zich kort terug. Max zit op een bankje en Jos zit gehurkt voor hem. Jos pakt zijn schouder vaderlijk vast, terwijl Max een traantje lijkt weg te pinken. De twintig jaar durende opleiding is voltooid. Max Verstappen is de eerste Nederlandse wereldkampioen in de Formule 1.
Lees ook van Bart Collard:
