Als er één tv-programma heeft bijgedragen aan de verwarring omtrent het coronabeleid is het wel de dagelijkse late night talkshow Op1 (NPO). Behalve dat het de afgelopen jaren permanent open huis hield voor allerhande virologen en epidemiologen, zorgde de gretigheid naar COVID-nieuws, levendig coronadebat en kijkcijfers er ook nog eens voor dat er vaak meerdere medici aan tafel zaten die de laatste cijfers net weer anders en soms zelfs diametraal anders, interpreteerden. Op grond waarvan er misschien enerverende live tv ontstond, maar kijkers in een ondoordringbare wolk van conflicterende statistieken, aanbevelingen en perspectieven naar bed gingen. Op de BBC, om maar even een dwarsstraat te noemen, heb ik corona nog nooit als conversatievoer in een talkshow geworpen zien worden. Het coronabeleid schijnt er een stuk helderder en effectiever te zijn.
In de uitzending van dinsdag bereikte Op1 weer een nieuw hoogte- cq. dieptepunt bij het uitmelken van corona. Vier mensen uit het medische veld – een heus panel, bijna – mochten komen vertellen wat zij de aanstaande minister van VWS, Ernst Kuipers, zouden willen adviseren. Een vrouw die namens een belangenorganisatie of vakbond van het zorgpersoneel het woord voerde kwam met de lumineuze zinsnede dat het in de zorg ‘om de mensen draaide’ en dat die mensen (waar het dus om draaide) jaar na jaar door politici, bestuurders en zorgmanagers waren genegeerd en nu, bij wijze van hersteloperatie, de volle aandacht verdienden. Hoe Ernst Kuipers dat in zijn nieuwe functie moest gaan vertalen – of hij iedereen een kaartje moest sturen of handen moest schudden of knuffels moest uitdelen – werd niet duidelijk, maar als Kuipers in gebreke zou blijven, liet de vakbondsdame doorschemeren, zouden de laatste overblijvers moedeloos de handdoek in de ring gooien.
Een bestuurder van het Amsterdamse UMC kwam met eenzelfde soort open deur voor de dag als de vakbondsvrouw die aandacht voor haar mensen wilde. De bestuurder in kwestie wilde ‘meer samenwerking’ tussen ziekenhuizen, zodat er, u raadt het al, ‘een betere afstemming’ zou kunnen plaatsvinden. Op de vraag of ziekenhuizen eerder dan niet samenwerkten deelde de bestuurder doodleuk mee dat ziekenhuizen voor de coronacrisis inderdaad van elkaar niet wisten hoeveel IC-bedden ze hadden, want dat zoiets viel onder, jazeker, ‘bedrijfsgevoelige informatie’. Zo kon het gebeuren dat het kabinet bij aanvang van de coronacrisis dacht dat er elfhonderd IC-bedden hier te lande beschikbaar waren, maar dat het in werkelijkheid maar om zo’n negenhonderdvijftig IC-bedden ging. Kortom, lang leve de marktwerking!
Half weg glijdend in een uitzichtloze drab van somberte injecteerde Op1 op driekwart van de uitzending gelukkig weer wat moed in mijn bovenarm. Onder leiding van Ab Osterhaus werd er gespeculeerd over het even kersverse als hooggeleerde kabinetstandem Kuipers-Dijkgraaf, dat qua intellectuele kracht in staat moest worden geacht om de ‘pandemische paraatheid’ van Nederland voor het aankomende decennium solide te gaan vormgeven. Ik kreeg er bijna tranen van in mijn ogen. Dijkgraaf en Kuipers, twee echte vakministers met verstand van zaken en nog zonder een reputatie van vuile handen en gekonkel: was dat niet, in de verte, het nieuwe elan waar Thierry Baudet in zijn begindagen voor pleitte? En waarvan wij toen dachten dat Forum er de kweekvijver van zou worden?
Maar het hoopgevende intermezzo bleek van korte duur. De vakbondsdame nam de leiding weer over en uitte haar ongenoegen over de overdreven focus van media op de IC-capaciteit. Ze bracht in herinnering dat de zogenaamde ‘zorgketen’ uit meer bestond dan alleen IC’s en dat die zorgketen op talloze punten op breken stond. Ze hintte erop dat Omikron dan misschien niet tot overstromende IC’s zou leiden, maar wel op andere plekken ‘in de keten’ voor onacceptabele uitval zou kunnen gaan zorgen. En ze probeerde het in ieders oren, ook in die van mij, te proppen dat we kwetsbaarheden elders in de zorgketen net zo ernstig en serieus dienden op te vatten als bij de met aandacht overladen IC’s.
Met het beeld dat we in lockdown moet blijven tot ook de laatste wijkverpleger weer fris en vrolijk de deuren plat loopt bij zijn of haar cliënten viel ik even later op bed.
Voor burgers in het algemeen en tv-critici in het bijzonder zou het een uitkomst zijn wanneer er een vaccin tegen Op1 ontwikkeld gaat worden.
Lees meer van Hans van Willigenburg:
