Of we maandagavond getuige zijn geweest van een mijlpaal in de Nederlandse talkshow geschiedenis is nog geen uitgemaakte zaak, maar dat de doorstart van voetbalshow Veronica Inside, het nu dagelijkse VI Vandaag, gelijk met een miljoen kijkers de concurrenten Op1 en Beau versloeg, zegt natuurlijk wel wat. Wat die overwinning precies zegt? In ieder geval dat VI Vandaag erin geslaagd is de vaste kijkers, voor een flink deel voetballiefhebbers, heeft weten mee te nemen naar het nieuwe programma dat niet meer exclusief over voetbal gaat, maar over wat ze in Hilversum, geloof ik, ‘Het Gesprek Van De Dag’ noemen, een wat deftiger woord voor ‘de vluchtige oppervlakkigheid van het allerlaatste nieuws’.
Maar wat zegt het nu precies dat VI Vandaag inzake kijkcijfers zo succesvol gestart is? Bewijst het dat dit programma deze score gaat vasthouden en zal uitgroeien tot een vaste kijkcijferhit? Dat de andere talkshows moeten vrezen binnenkort nog meer kijkers aan VI Vandaag te verliezen? Dat voetbalanalisten Johan Derksen en René van der Gijp laten zien dat ze veel meer kunnen dan commentaar geven op de rechtsback van PSV of andere kneuzen dan wel helden in het betaalde voetbal? Of dat Nederland helemaal klaar is voor een spraakmakende talkshow waar deskundigheid helemaal geen rol meer speelt, en slechts de ‘gevoelstemperatuur’ van de laatste gebeurtenissen in politiek, sport en showbizz van betekenis is?
In alle bescheidenheid zijn de bovenstaande uitspraken allemaal een beetje waar. Maar dat VI Vandaag door het uitfaseren van deskundigheid in zekere zin een volgende stap in onze ‘mediacratie’ heeft gezet, vind ik persoonlijk het meest interessant. In de jaren ’80 voorspelde de cultuurfilosoof Neil Postman al dat elke vorm van inhoud, ook in de politiek, uiteindelijk op de weegschaal van de entertainmentwaarde zou belanden. Niet wat iets betekende zou er in de toekomst nog toe doen, maar of het potentie had ons te vermaken.
Van die gedachte is VI Vandaag de vervolmaking. De afspraak met de kijker is niet dat er nieuwe feiten worden ingebracht of ooit een onderste steen boven tafel gehaald zal worden, laat staan dat er fundamenteel nieuwe inzichten voorbij zullen komen, maar dat we getrakteerd zullen worden op een show waar de commentaren leuk en onderhoudend gaan zijn. VI Vandaag is zeg maar een dagelijkse uitnodiging aan te schuiven bij de grappigste bar van Nederland, waarbij de bar geen bar is maar een traditionele talkshowtafel.
De eerste aflevering van VI Vandaag toonde aan dat je haast zonder voorbereiding een rake analyse kunt geven over de premier van Nederland: dat hij, in voetbaltermen, niet opnieuw coach had moeten worden van een nieuw kabinet. O zeker, een nogal gratuite mening die je in elke kroeg al tegenkomt, maar in VI Vandaag, door het altijd amusante woordenspel tussen Wilfred, René en Johan, even tot boven kroegniveau wordt uitgetild. In feite is VI Vandaag een dagelijkse sublimatie van de spreekwoordelijke stamtafel: wat we zelf voelen of menen te voelen, wordt voortaan dagelijks in een humoristisch jasje over ons uitgegoten.
Tot slot: waar traditionele talkshows geneigd zijn deskundigen en tafelgasten in te vliegen als illustratiemateriaal van het eigen, vaak door en door politiekcorrecte wereldbeeld en daarmee feitelijk ingeblikte top-down-propaganda is, kiest VI Vandaag er ongegeneerd voor bij de troebele gevoelswereld van de kijker aan te haken; de per saldo natuurlijk erg brave kijker, met een hond, een biertje en een zak chips onder handbereik.
Niet voor niets lijkt de ogenschijnlijk opstandige, maar in wezen van gemiddelde opinies doordesemde Johan Derksen dan ook tot het logische middelpunt van VI Vandaag te gaan uitgroeien. Voortaan kan ook de niet in voetbal geïnteresseerde Nederlander zich, net als Johan, én een rebel voelen én braaf met de kudde meelopen.
IJzersterke belofte van een gloednieuwe talkshow!
Lees ook van Hans van Willigenburg:
