U heeft het vast wel in de courant gelezen: de afschuw waarmee Verstandige Mensen met Grote Rekenmachines reageren op de financiële plannen van Rutte IV. Van het CPB tot kartelmastodonten als Onno Ruding: iedereen is het er over eens dat het nogal riskant is om nog een extra termijntje te kopen voor gigantische sommen geleend geld voor loze putten van de progressieve beweging en allerlei goedbedoelde maar tamelijk richtingloze ‘ontwikkelingsfondsen’ (die niet echt nodig zijn, want de kapitaalmarkt weet nu al niet waar men met al het bijgedrukte geld heen moet). Intussen loopt de inflatie uit de klauw en is er een bubbel op de huizenmarkt ontstaan ter grootte van Liberia.
Jarenlang hebben we geroepen dat wij de Noorderlingen van Europa ergens beter waren dan het Zuiden omdat wij wel ons huishoudboekje op orde hadden. No longer! De Mediterrane omvolking van de Nederlandse steden houdt gelijke tred met de omvorming van de regering naar een geïsoleerde kliek insiders die met allerlei financieel ongezonde shenanigans de macht proberen te behouden – ook heel Mediterraan.
Zoals elke goede verslaafde weet de overheid dit soort smeeroliepolitiek altijd te verantwoorden met smoezen. Het ‘ach, ik mag nog wel een biertje, het is toch weekend’ wat de alcoholist tegen zichzelf mompelt bij de achtste whiskey op dinsdagavond voor regeringen is de monetaire theorie uit de linkerhoek. Er is altijd wel een econoom te vinden die een theorie heeft waarom het helemaal niet erg is om de drukpersen te laten ratelen om sociale onrust te smoren in een dikke deken geld.
Modern monetary theory, bijvoorbeeld – of wat te denken van het grote debat tussen de twee grote scholen in het veld, de monetaristen van Milton Friedman en de volgers van Keynes? De details doen er even wat minder toe, maar waar het in het kort op neerkomt is dat de monetaristen van mening zijn dat bijdrukken van geld altijd leidt tot inflatie, simpelweg omdat de wet van vraag en aanbod ook gewoon geldt voor, well, geld.
De Keynesianen waren het hier dan weer niet mee eens, omdat ze meenden dat prijzen niet direct gevoelig waren voor extra geld. Catalogussen zijn immers al gedrukt, contracten voor koop en verkoop zijn vaak voor langere tijd gesloten en de barman gaat niet elke dag de prijzen van het bord boven de bar updaten. Tegen de tijd dat de prijzen reageren is, volgens de Keynesianen, de economie weer voldoende gegroeid door de stimulus om het extra geld weer op te vangen. Druk dus lekker bij. De consument voelt er dus weinig van.
Allemaal leuk en aardig natuurlijk, maar even terug naar uw eigen portemonnee in 2022. Bent u als consument nog wel zo ongevoelig voor prijsschokken? We leven al lang niet meer in tijden van Keynes met papieren catalogi, langdurige koopcontracten en wat niet al. Computers en het grote boze internet heeft dynamic pricing steeds meer tot norm verheven. Prijzen worden continu aangepast en de verregaande flexibilisering van contracten en productieketens hebben de prijzen een stuk actueler gemaakt en dus gevoeliger voor schokken.
In sommige cafés staan de prijzen niet meer op krijtborden maar op digitale schermen en een Nederlandse startup verkoopt inmiddels al dynamische prijsbordjes voor de supermarkt zodat de vakkenvullers van uw grutter niet elke dag de bordjes hoeven te vervangen. Puntje voor Milton Friedman c.s.
Lees ook van Constanteyn Roelofs:
