De uitzendingen van televisieprogramma The Voice of Holland zijn afgelopen week stopgezet na berichten over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Donderdag was de BOOS-aflevering waarin de misstanden werden aangekaart.
Machtsverhoudingen en machtsmisbruik spelen een grote rol bij seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is noodzakelijk iedereen hetzelfde te laten (h)erkennen welke situaties normaal en niet ‘normaal’ zijn. Het is belangrijk om duidelijk en éénduidig te formuleren wat grensoverschrijdend gedrag is.
Culturele normen binnen een groep spelen een rol bij seksueel grensoverschrijdend gedrag. De cultuur is van invloed, niet alleen of er gemeld wordt, maar ook of de omgeving het grensoverschrijdende gedrag opvalt en er tegen optreedt. Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de normalisering ervan komen in veel verschillende settingen voor.
Een combinatie van macht, afhankelijkheid, isolement en ongelijkwaardigheid zijn een voedingsbodem voor een cultuur waarin (seksueel) grensoverschrijdend gedrag kan gedijen. Het is bij de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag niet alleen belangrijk om de invloed van macht te begrijpen, het is even, zo niet meer, belangrijk om de invloed en gevolgen van macht op persoonlijke relaties te begrenzen.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een grote bron van zorg. Incidenten staan niet op zichzelf. Ook binnen The Voice is er een cultuur waarin (seksueel) grensoverschrijdend gedrag gemeengoed lijkt te zijn. Het bespreekbaar maken en aanpakken van seksueel grensoverschrijdend gedrag begint bij het zien en (h)erkennen wat er gebeurt. Dat is complex, omdat opvattingen over wat grensoverschrijdend gedrag is, helaas vaak sterk afhankelijk zijn van eigen ervaringen en persoonlijke waarden en normen.
Het is belangrijk dat we in Nederland over seksueel grensoverschrijdend gedrag een gedeeld normatief kader hanteren. Belangrijke kernwaarden zijn gelijkwaardigheid, vrijwilligheid, zelfbeschikking en wederzijdse instemming. Een normatief kader biedt een objectieve kijk op grensoverschrijdend gedrag en geweld. Het pakt een cultuur van verzwijgen, verbergen en bagatelliseren aan. Dit zorgt ervoor dat we vanuit hetzelfde perspectief naar dit onderwerp kijken en dezelfde normen hanteren.
Uitgangspunt moet zijn dat iedereen wil voorkómen dat er seksueel grensoverschrijdend gedrag kan plaatsvinden. Een gedeeld normatief kader ondersteunt de dialoog hierover. Het draagt bij aan bewustwording en het helpt seksueel grensoverschrijdend gedrag te begrenzen. Het helpt werkgevers, organisaties en betrokkenen om een veilige en gezonde cultuur te creëren. Tegelijkertijd voelen slachtoffers zich gesteund en dat helpt slachtoffers én de omgeving om eerder te melden en het machtsmisbruik te doorbreken.
Nelleke Westerveld
Senior projectleider sociale veiligheid bij Movisie.
