In het Kamerdebat van dinsdag zei Jan Paternotte, de nieuwe leider van D66, dat hij een ‘aanjager’ wil zijn en snel resultaten eist. Wel, er is een dossier ‘Marokko’. Nederland moet dringend betere afspraken maken met Marokko en Paternotte kan dat dossier beter ‘aanjagen’ dan wie ook, omdat hij zelf er al twee jaar geleden een eigen nota over indiende. Hij kreeg vorig jaar in de Kamercommissie algemene instemming van andere partijen, maar er kwam nog geen actie. Deze maand is Paternotte uit het Haagse peleton naar voren gestormd in de kopgroep van de Nederlandse politiek en nu kan hij ‘aanjagen’ en ‘snelle resultaten’ eisen.
Nederland heeft twee grote problemen met Marokko. Eén is de verplichte dubbele nationaliteit: de koning van Marokko maakt het onmogelijk om de Marokkaanse nationaliteit op te zeggen.
Paternotte’s website heeft twee goede artikelen hierover en zijn fractiegenote Salima Belhaj sprak ontroerend uit eigen ervaring in de Kamer: ‘Op het vlak van vrouwenrechten, nationaliteit, naamkeuze, religieuze oriëntatie en seksuele voorkeur lopen [Marokkaanse Nederlanders] nog steeds vast. Ook zelf ben ik hier meermaals tegenaan gelopen en heb ik hier ook tegenaan geschuurd als Marokkaanse Nederlander op het punt van een vrije partnerkeus. In mijn geval is dat een Nederlander die niet islamitisch — sterker nog: zwaar atheïstisch — is. En we zijn ook niet getrouwd.’ Elke reis naar Marokko is voor haar daarom stressvol.
Toen Marokko vorig jaar opeens de covid-reisregels veranderde, konden sommige Marokkaanse Nederlanders niet terug naar Nederland, omdat zij volgens de Marokkaanse autoriteiten immers al in hun vaderland verbleven en daarom niet hoefden te reizen.
Over het tweede probleem sprak in de Kamercommissie Jasper van Dijk (SP): ‘Marokko heeft gewoon geen trek om uitgeprocedeerde asielzoekers uit Marokko terug te nemen. Ik zou toch een oproep willen doen aan de Nederlandse regering om aan tafel te gaan zitten met de Marokkaanse autoriteiten om te zeggen: luister, we hebben een aantal dringende wensen en we willen dat daaraan gevolg wordt gegeven. Wij hebben natuurlijk op allerlei fronten relaties met Marokko en we moeten daar maar eens goed naar kijken. Wellicht kun je op het gebied van de handelsrelaties of op andere fronten bekijken of je de druk kunt verhogen, als u begrijpt wat ik bedoel.’
Nederland is niet het enige land dat schade oploopt door de bizarre houding van Marokko dat uitgeprocedeerde asielzoekers uit Marokko hun Marokkaanse nationaliteit verplicht behouden, maar dat Nederland ze niet op het vliegtuig terug naar hun vaderland kan zetten.
Ik vond cijfers voor 2020: 774 nieuwe asielzoekers uit Marokko vragen bij ons asiel aan; één procent wordt goedgekeurd; 99 procent moet terug, maar mag niet van de koning. Al onze buurlanden worstelen met hetzelfde probleem. Duitsland: 902 aanvragen, één procent mag blijven. Denemarken: 101 aanvragen, 0 mogen blijven; Oostenrijk: 745 aanvragen, 0 mogen blijven; Zweden: 148 aanvragen, 7 procent mag blijven; België: 148 aanvragen uit Marokko; ook 7 procent geaccepteerd. Bij elkaar uit deze landen dus zo’n 2750 afgewezen aanvragen uit Marokko omdat gemiddeld slechts één op de honderd aanvragen voor asiel succes heeft. Alle 2750 afgewezen asielzoekers uit Marokko zijn volledig staatsburger van Marokko, maar kunnen niet op onze kosten met het vliegtuig terug naar hun vaderland.
De ongelijkheid van de inkomens in Marokko is extreem hoog. Marokko heeft zo weinig economische groei dat het land in de rangorde van welvaart per burger binnenkort door India wordt ingehaald. Misschien is koning Mohamed daarom wel opgelucht over de stroom van jonge asielzoekers naar West-Europa die hun woede over de werkloosheid en hun geringe kansen in Marokko dan niet meer op hem kunnen richten. Geen Arabische Lente in Marokko; wel een jaarlijkse instroom van duizenden jonge Marokkaanse mannen in West-Europa.
Algerije en Tunesië hebben een beter beleid, ontvangen EU-politici (waaronder twee keer Angela Merkel) om hierover te onderhandelen en nemen wel asielzoekers terug. Marokko is een stuk armer, maar wat redelijk is in de twee buurlanden, zou daar ook moeten kunnen. Als zes EU-staten met identieke problemen nu samenwerken, zou Jasper van Dijk dan niet gelijk kunnen krijgen met zijn pleidooi om de druk op Marokko te verhogen?
Marokko is een van de grootste ontvangers van steun uit het ‘buurlandenprogramma’ van de EU (honderden miljoenen euro’s per jaar). Daar kan Paternotte misschien een hefboom vinden om de uitzonderingspositie van Marokko te stoppen, omdat zo veel EU-landen net als Nederland enorme bedragen verspillen aan tijdelijke opvang van asielzoekers uit dit officieel veilig verklaarde land.
En, misschien nog belangrijker: afspraken over terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers uit andere landen, zoals Syrië, worden kansrijker wanneer die landen weten dat de EU ‘wir schaffen das’ zegt wanneer barmhartigheid is vereist, maar snel en strikt is met economische gelukszoekers.
En, het allerbelangrijkste: onmiddellijke terugkeer naar Marokko geeft een krachtig signaal aan jonge mannen die dromen van West-Europa om die zinloze gok niet te wagen. Volgend jaar misschien duizend minder asielzoekers.
Tot slot het eigenbelang van Paternotte en zijn partij. De man is een getalenteerde beroepspoliticus. Wie kan het presteren om in maart 2010 voor het eerst gekozen te worden tot lid van de gemeenteraad van Amsterdam en nog datzelfde jaar een prijs te winnen voor het beste raadslid van Nederland? Direct daarna fractievoorzitter in Amsterdam, architect van een verkiezing die D66 in de hoofdstad tot de grootste partij maakte, en nu D66-aanvoerder in de Tweede Kamer.
Zo’n politieke topper zal zeker aftasten hoe D66 landelijk het verlies in de peilingen onder Sigrid Kaag kan herstellen (volgens Maurice de Hond staat D66 nu op 19 zetels, vijf minder dan bij de verkiezingen in maart). Modieuze miljarden voor het milieu zijn kennelijk een recept voor stemmen in Amsterdam, Utrecht en Nijmegen, maar landelijk heeft D66 andere thema’s nodig. Paternotte is afgestudeerd in EU-recht en heeft voor D66 vier jaar de migratie behandeld.
Zijn ideale onderwerp ligt voor de hand: in EU-verband twee tegenprestaties te eisen van Marokko voor de honderden miljoenen jaarlijkse steun.
Lees meer van Eduard Bomhoff:
Deze column verscheen eerder op Wynia’s Week. De onafhankelijke berichtgeving van Wynia’s Week wordt mogelijk gemaakt door de donateurs. Steunt u ook deze broodnodige, ongebonden journalistiek? Graag! Doneren kan op verschillende manieren. Lees HIER. Hartelijk dank!
