Leerkrachten willen betere lesmethodes over seksualiteit kopt het Nederlands Dagblad. De media koppen dat docenten meer aandacht willen voor seksuele vorming in het onderwijs. Dat allemaal naar aanleiding van de recente onthullingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag van bekende mensen zoals bij The Voice en Ajax. Hoewel meer aandacht voor seksuele vorming altijd een goed idee is en ik heel goed begrijp dat iedereen hier zijn kans pakt om dit onderwerp op de kaart te zetten, gaat ons dat niet helpen in het bestrijden van het seksueel grensoverschrijdende gedrag zoals dat de laatste weken in de media is. Hier is sprake van een onlogische omkering en een denkfout.
De gedachte dat seksuele vorming zal helpen in het bestrijden van seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag stoelt op het idee dat seksueel grensoverschrijdend gedrag een vorm van seks is. Dat het een vervorming is van seksueel gedrag. En dat als mensen meer leren over seksualiteit deze vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag zal afnemen.
Niets is minder waar. Je zou ook kunnen denken: was het maar waar. Dan was de oplossing simpel en kwamen we met seksuele voorlichting een heel eind. Eigenlijk is dit de richting die we de afgelopen twintig jaar hebben gedaan. Er zijn enorm veel protocollen en richtlijnen verschenen samen met educatie programma’s. Allemaal nuttig en nodig maar niet voor dit probleem. En eerlijk gezegd heeft dat weinig opgeleverd gezien de zaken die nu in hoog tempo naar buiten komen.
Wat we ons moeten realiseren is: Seksueel grensoverschrijdend gedrag is geen vorm van seks, maar een vorm van grensoverschrijdend gedrag. En zolang we het zo niet adresseren komen we geen stap verder. Om het te verduidelijken deze metafoor: ‘ Als je geslagen wordt met een hark noemen we dat ook geen tuinieren’ .
Het is niet voor niets dat we dit gedrag altijd zien bij mensen vanuit macht naar mensen die in die situatie afhankelijk zijn en in situaties en organisaties waarin machtsverschillen groot zijn. Denk aan de sport, The Voice, maar ook aan de kerk en niet te vergeten in zorgorganisaties en jeugdzorg. In de aanpak ervan zullen we het dan ook veel meer moeten zoeken in de hoek waarin we grensoverschrijdend gedrag ook op andere gebieden, zoals pesten, geweld en agressie aanpakken. Het zal moet gaan over macht en machtsverschillen. En bijzonder is dat over dit onderwerp in organisaties nauwelijks wordt nagedacht. We hebben vrijwel op ieder gebied beleidsstukken en protocollen maar op het gebied van macht en het omgaan met machtsverschillen ben ik er nog geen tegengekomen. En als we dat niet aanpakken, blijven we tuinieren.
Aafke Scharloo
Orthopedagoog op het gebied van seksueel misbruik, mishandeling en trauma bij mensen met ontwikkelingsproblemen.
