Maandag deed de strafrechter uitspraak in een zaak, aanhangig gemaakt door een 33-jarige gezonde man die tijdens een chiropractische nekmanipulatie een dubbelzijdige vaatdissectie opliep, waardoor hij acuut bewusteloos raakte, vijf weken IC-zorg nodig had en levenslang invalide en arbeidsongeschikt is geworden. De chiropractor werd vrijgesproken. De verdediging voerde aan dat het wellicht twee pre-existente dissecties zouden zijn geweest die de hoofdpijn hadden veroorzaakt en dat de manipulatie van de nek hoogstens een secundaire rol zou hebben gespeeld. Het is deze verdedigingsstrategie, die steevast ook bij de talrijke rechtszaken in de VS wordt gevolgd.
Vooral chiropractors hechten geloof aan deze argumentatie, maar merkwaardigerwijs deden in deze zaak vier deskundigen met succes een beroep op deze redenering. Een geconsulteerde hoogleraar neurologie achtte een causaal verband wel bewezen.
In het vonnis wordt door de rechter tot veertien maal verwezen naar de ‘beroepsnorm’ van de Ned Chiropractoren Associatie, kennelijk zonder zich te realiseren dat deze beroepsnorm door hen zelf is bedacht en aanzienlijk verschilt van de richtlijnen van neurologen of orthopeden. In 2016 stond de IGZ nekmanipulatie niet toe, maar daarvan trokken chiropractors zich niets aan.
Chiropractie is een in Nederland niet erkende geneeswijze met als centraal geloofsartikel dat een verkeerde stand van de ruggenwervels (‘subluxaties’) verantwoordelijk is voor 95% van alle gezondheidsproblemen en dat het detecteren en corrigeren ervan de symptomen kan verlichten en de algehele gezondheid kan verbeteren. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat chiropractische subluxaties bestaan of dat hun vermeende ‘detectie’ of ‘correctie’ enig gezondheidsvoordeel oplevert. Ons land telt ongeveer 300 praktiserende chiropractors. De meesten zijn opgeleid in Engeland of de VS.
Daniel Palmer, kruidenier en magnetiseur zonder wetenschappelijke achtergrond of medische opleiding, zou in 1895 de chiropractie hebben ‘ontdekt’ nadat hij de ruggengraat van een dove conciërge kraakte, die daarna van zijn doofheid zou zijn genezen. Palmer ‘ontdekte’ dat (niet bestaande) ‘subluxaties’ de stroom van ‘aangeboren intelligentie’ vanuit de hersenen en via spinale zenuwen kunnen belemmeren.
Orthodoxe chiropractors houden nog altijd vast aan de centrale rol van de subluxaties en hebben de manipulatie van de nek als voornaamste aanpak. Verlichte chiropractors zijn minder gehecht aan de subluxatie en vermengen hun therapie met andere alternatieve geneeswijzen als homeopathie, acupunctuur en softlasers. Chiropractors claimen vooral successen bij hoofdpijn, rug- en nekpijn, maar die zijn wetenschappelijk nooit aangetoond.
De meeste chiropractische handgrepen kunnen weinig kwaad, maar dat geldt niet voor de nekmanipulatie. Daarbij wordt het gestrekte hoofd onderworpen aan krachtige rotaties. Door die behandeling kan in zeldzame gevallen schade optreden van de halsslagaderen, die bloed naar de hersenen leiden. Deze cervicale arteriële dissectie leidt dan tot beroerten en herseninfarcten. Hoe vaak dat het geval is is onbekend, maar gezien het feit dat enig nut nooit is aangetoond en er dus sprake is van een negatieve risk/benefit verhouding is elke complicatie onacceptabel.
De Vereniging tegen de Kwakzalverij is van mening dat de chiropractie in ons land moet worden verboden. Als dat nog onmogelijk is, dan zou in elk geval met onmiddellijke ingang het manipuleren van de nek moeten worden verboden.
Randvoorwaarden die bijdragen aan de populariteit van de chiropractie moeten met voorrang worden geadresseerd. Dat zijn: (1) Geen studiefinanciering van jongelui die zich in buitenlandse opleidingen tot chiropractor bekwamen, (2) geen vrijstelling van btw voor chiropractie, want daarmee suggereert de Belastingdienst dat er sprake is van gezondheidswinst door deze behandeling en (3) een verbod op het voeren van de doctorstitel door chiropractors. (4): Geen betaling van chiropractische behandeling vanuit de aanvullende zorgverzekeringen en (5) intensieve bemoeienis van de IGJ met deze beroepsgroep, zo lang als die in ons land wordt getolereerd.
Vereniging tegen de Kwakzalverij
