Bij het vaststellen van de WOZ-waarde zijn vooral oudere mensen de dupe van een te hoge inschatting. Nieuw verkochte woningen in een straat of wijk bepalen voor een groot gedeelte de daling of stijging van de WOZ-waarde. Juist deze recent opgeknapte woningen worden als voorbeeldwoning voor de bepaling van de WOZ-waarde van andere woningen in de wijk gebruikt. Dat betekent dat verouderde of slechter onderhouden huizen die voornamelijk door senioren worden bewoond te hoog worden ingeschat.
Woningen waar sprake is van achterstallig onderhoud zie je vaker bij oudere mensen. “Deze groep doet vaak niet veel meer aan hun woning”, stelt directeur Dirk-Jan Wolfert van de Vastelastenbond. “Daarnaast hebben ze vaak de financiële middelen niet om de woning grondig te verbouwen of op te knappen.” Een realistische WOZ-waarde schatten wordt daardoor moeilijker. Ook is de interesse in verduurzaming minder bij deze groep, blijkt uit de studie ‘Grijze Haren, Groene Huizen’. Het Planbureau voor de Leefomgeving deed onderzoek naar de reden waarom langer zelfstandig wonende ouderen hun woning (niet) verduurzamen. Deze groep kijkt heel rationeel naar de toekomst. Investeringen worden pas opgepakt wanneer deze aan de orde zijn. Anticiperen op wat er aan zou kunnen komen, gebeurt weinig omdat de toekomst nu eenmaal onzeker is.
Wolfert raadt senioren ook aan om bezwaar te maken tegen de WOZ-beschikking: “Ongeveer veertig procent van de bezwaren wordt gegrond verklaard. In het verleden is de WOZ-waarde van zo’n tienduizend huishoudens verlaagd. De gemiddelde leeftijd van de aanvragers is 58 jaar. Deze aanvragers maken de meeste kans om hun WOZ-beschikking succesvol aan te vechten. ”
De succeskans hangt echter sterk af van de gemeente. “Sommige gemeenten zitten goed met hun schattingen terwijl andere gemeenten erg juist naast zitten. Op de website Waarderingskamer kan men raadplegen hoe goed – of slecht – een specifieke gemeente is bij het opstellen van een WOZ-beschikking.” Het helpt als mensen bij het indienen van een bezwaar foto’s van hun woning toevoegen waarin de staat van de keuken of woonkamer te zien is. Die afbeeldingen kunnen mooi als bewijs dienen en vergroten de succeskans. “Taxateurs kunnen daar goed mee uit de voeten”, zegt Wolfert.
De WOZ-waarde wordt te hoog ingeschat omdat er modelmatig wordt gemeten. Dat betekent dat gemeenten niet elke woning apart beoordelen, maar uitgaan van gemiddelden. “Je ziet vaak dat mensen die langer woonachtig zijn op één adres geen grootschalige verbouwing meer uitvoeren. Soms is er zelfs sprake van achterstallig onderhoud. Juist voor deze groep heeft de verhitte woningmarkt grote gevolgen”, zegt directeur Dirk-Jan Wolfert van de Vastelastenbond. Deze consumentenvereniging zet zich in voor ouderen.
Niet alle woningen in een wijk of straat zijn eenvoudig te vergelijken. Vooral voor vrijstaande woningen is een vergelijking moeilijker te maken. Een ander probleem dat de kop opsteekt bij het modelmatig vaststellen van WOZ-waarden is dat er geen rekening wordt gehouden met specifieke woningkenmerken. De ene woning is volledig gerenoveerd terwijl de andere met veel achterstallig onderhoud te maken heeft. Toch krijgen beide huizen dezelfde waardestijging toegewezen. Vaak wordt een woning als voorbeeld genomen en dient dit als blauwdruk. Huizen die bijvoorbeeld niet over uitbouw beschikken of met achterstallig onderhoud te maken hebben, worden net zo zwaar belast als gerenoveerde huizen. “Je gaat dus appels met peren vergelijken en dat is niet eerlijk”, zegt Wolfert.
Bezwaar maken is gratis en levert volgens Wolfert altijd wat op: “Mocht een bezwaar niet geaccepteerd worden, weet men in elk geval waar men aan toe is. Er ontstaat duidelijkheid en men weet dat de woning niet te hoog is ingeschat. Gemoedsrust is onbetaalbaar.”
