Job Cohen, de oud-burgemeester van Amsterdam, heeft een vrouw. Die vrouw heeft een huis. Dat huis staat in Maarssen. En in dat huis woont Job Cohen. Tot zover niks aan de hand.
Job Cohen heeft nog een ander huis. Dat staat in Amsterdam en het staat leeg. Job Cohen woont immers in Maarssen. Hier wringt de schoen, want zoals overal in Nederland is ook in Amsterdam de woningnood hoog. Heel hoog zelfs. Panden in bezit hebben, niet gebruiken en niet te koop aanbieden heet ‘onttrekken aan de woningvoorraad’. Daar houden ze in de hoofdstad helemaal niet van. Sterker nog, dat is verboden. ‘Leegstand is een ongewenst maatschappelijk verschijnsel’ zegt de Amsterdamse Leegstandsverordening van 2016. Zes maanden mag een particuliere woningeigenaar zijn huis leeg laten staan. Daarna moet je het huis aanmelden voor de verhuur. Wie dat niet doet krijgt een boete. In september 2022 treedt een verscherpte leegstandsverordening in werking. Wie die overtreedt mag 4350 euro aftikken.
Sinds jaar en dag spreekt het linkse Amsterdamse stadsbestuur (PvdA, GL, D66, SP) schande over leegstand. ‘Onverteerbaar’ zegt de hoofdstedelijke PvdA, sinds kort weer de grootste partij in de stad. ‘Treedt harder op tegen woningleegstand’ eist D66 Amsterdam. “Het is maatschappelijk onverantwoord dat er ruimte leegstaat. Leegstand wordt dan ook strafbaar gesteld”, aldus een verontwaardigde SP-wethouder Laurens Ivens in 2021, kort voordat hij de aftocht moest blazen wegens grensoverschrijdend gedrag. “Huizen zijn bedoeld om in te wonen, niet om winst te maken” schreef GroenLinks raadslid Nienke van Renssen op 3 november 2021 op de website van haar partij. Laaiend was ze op prins Bernhard jr. en het Amerikaanse investeringsbedrijf Blackstone die in Amsterdam panden opkopen, oplappen en tegen forse bedragen verhuren.
Hun praktijken zijn inderdaad niet fraai, maar de huizen van deze vastgoedbezitters worden wel bewoond. Misschien moet het linkse raadslid haar toorn ook richten op die andere misstand op de woningmarkt: die van de niet-beroepsmatige vastgoedbezitters, die hun bezit leeg laten staan, geen last willen hebben van huurders die je er nooit meer uitkrijgt en het in een exploderende huizenmarkt ook niet te koop aanbieden. Het is de weg naar slapend rijk worden. Winst op niet beroepsmatig verhandeld vastgoed is immers onbelast. Het zijn niet de minsten die je op deze weg aantreft.
Dat ‘leegstand’ in Amsterdam een vies woord is ondervond de huidige Amsterdamse burgemeester Femke Halsema toen een storm van kritiek op haar neerdaalde nadat zij in Amsterdam-Noord een huis kocht ‘voor later’. Dat wil zeggen: voor na afloop van haar burgemeesterschap. Zolang in functie geniet zij het voorrecht om voor een appel en een ei te wonen in een schitterend appartement in de ambtswoning op de Herengracht. Zij kan het niet helpen dat de wet regelt dat burgemeesters die in een ambtswoning wonen daarvoor slechts 18% van hun inkomen betalen. Voor Halsema betekent dat circa 2000 euro huur voor een huis dat op de markt minstens 8000 euro per maand doet. Volgens sommige experts zelfs meer dan 10.000. ‘Ik betaal een marktconforme huur’ zei ze eens toen er gedonder rond haar persoon was. Dan zou ze nog flink moeten bijstorten. Er is geen wet die verbiedt dat een burgemeester zoiets vrijwillig doet. Maar ook geen Amsterdamse burgemeester die het ooit deed.
Intussen staat Halsema’s aangekochte huis leeg, in afwachting van haar post-burgemeesterlijke leven. Langdurig onttrokken aan de woningvoorraad. Het kan allemaal als je geld hebt en in hypocriete kringen verkeert. Misschien laten de mazen van de wetten en regelingen het toe, al is de Amsterdamse verordening glashelder. Moreel deugt het natuurlijk van geen kanten.
Zeker niet als je, zoals Job Cohen, een boegbeeld bent van de partij die van oudsher claimt op te komen voor de verworpenen der aarde. Zoals de tienduizenden verworpenen der Amsterdamse aarde, wanhopig op zoek naar een huis. Onbetaalbaar geworden door onderaanbod, mede veroorzaakt door rijkelui die panden kopen, niet gebruiken en ook niet verkopen. Chinezen, Russen, zwartgeldbezitters, Job Cohen.
In 2010, toen Cohens burgemeesterschap ten einde liep, kocht hij in Amsterdam een appartement van 128m2. Hij betaalde er 625.000 euro voor. De vraagprijs was 569.000. Het verschil zal voor een parkeerplek geweest zijn. Het thans gebruikelijke ‘overbieden’ had toen nog niet zo’n vlucht genomen. Op het pand zit een hypotheekinschrijving van 400.000 euro. Wat daarvan feitelijk openstaat is onbekend. Grote kans dat het hypotheekvrij is want In 2016, toen Cohen zijn Maarssense vrouw huwde, verkocht hij zijn 50% aandeel in een woonboerderij in het Noord-Hollandse De Rijp. Die had hij in 2005, tijdens zijn burgemeesterschap, met een vriend gekocht voor 707.500 euro, afgerekend zonder hypotheek. Cohens aandeel van 353.500 zal bij de verkoop in 2016, elf jaar na de aankoop, niet minder waard geworden zijn en voldoende om een eventuele hypotheek voor het Amsterdamse appartement in één keer mee af te lossen.
Dat appartement fungeert sinds Cohens intrek in Maarssen als kantooradres van wat bij de Kamer van Koophandel staat geregistreerd als het eenmansbedrijf ‘Job Cohen organisatieadvies; advisering, bestuur en toezicht’. Cohen wordt er af en toe nog gezien om de brievenbus te legen. Onder het etiket ‘kantoor’ staat dus een gewilde woning leeg. Van 128 vierkante meter. In het centrum van Amsterdam. Met uitzicht op Artis.
In het appartementencomplex waar het ‘kantoor’ zich bevindt is momenteel slechts één woning te koop. Vraagprijs 1.100.000 euro voor 118m2. Prijs per vierkante meter dus bijna 10.000 euro. Heel gewoon in dat deel van de hoofdstad. In Amsterdam kun je alleen nog een huis kopen als je fors overbiedt. Cohens appartement is met die 128m2 zeker 1,4 miljoen euro waard. Zo niet meer. Er zijn mensen die het ervoor over hebben. Maar het is het niet te koop.
Toen hij in 2016 vertrok naar Maarssen had Cohen het pand tegen de toen geldende marktprijs van de hand kunnen doen. Hij had er een heel gezin blij mee gemaakt en een leuke winst kunnen cashen. Maar leegstand van een Amsterdams appartement op een toplocatie is een melkkoe zonder weerga. De huizenprijzen blijven immers stijgen en Cohen zit niet om geld verlegen. Ooit zal hij het verkopen, op het juiste moment. Als het verschil tussen de aankoopprijs van 625.000 euro en de actuele waarde het plafond heeft bereikt. Dan gaat er een bedrag van zeven cijfers onbelast in de zak.
In het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) van 18 maart 2022 kwam Job Cohen, in zijn rol als voorzitter van het Amsterdams 4 en 5 meicomité, aan het woord in de rubriek Stelling van de Week. Die luidde deze keer ‘Ik stel mijn huis open voor vluchtelingen uit Oekraïne’. Velen doen dat, stilzwijgend. Anderen zetten zich ermee in de etalage:
“Ik heb een appartement in Amsterdam. Zelf woon ik in Maarssen. Dat appartement heb ik ter beschikking gesteld via Takecarebnb. Ik kende die organisatie niet. Die schijnt te bestaan sinds 2015. Ik stel mijn huis open voor vluchtelingen uit Oekraïne. Het gaat natuurlijk niet alleen om onderdak. Vluchtelingen hebben meer nodig. Dat is voor mij lastig vanuit Maarssen. Maar mijn kinderen en de buren hebben hulp toegezegd als er eenmaal vluchtelingen in het appartement komen.”
Onder aanvoering van Claudia de Breij en Joris Voorhoeve misbruikt half Bekend Nederland de verschrikkingen in Oekraïne om de deuger uit te hangen. Ook de 4 en 5 meicomitévoorzitter heeft deze morele bonus ontdekt. Misschien wel zonder te hoeven leveren, want Cohen vertelt dat hij, afgezien van een standaardbevestiging, van Takecarebnb (‘Wij matchen vluchtelingen en gastgezinnen’) nog niets heeft vernomen. Mocht het tot de intrek van vluchtelingen komen (“Dat hoeven niet persé Oekraïners te zijn”, voegt Cohen er uit angst om voor racist versleten te worden haastig aan toe) dan regelt Takecarebnb de praktische beslommeringen. Cohens kinderen houden een oogje in het zeil. De overlast is voor de buren. Joris Voorhoeve reed tenminste nog naar Polen.
Bij zijn vertrek als Amsterdams burgemeester en aantreden als PvdA-leider in 2010 sprak Job Cohen vol passie over ‘de opdracht van de sociaal-democratie’. Die is “een samenleving te smeden die gebaseerd is op de waarden van solidariteit, grotere gelijkheid en het uitbannen van het casinokapitalisme. Een samenleving in balans, waar het niet gaat om de race naar het meeste geld”.
Met zo’n tekst heb je wel wat uit te leggen bij een leegstaand miljoenenpand in een stad vol woningnood. Practice what you preach, het blijft lastig voor de linkse kerk.
Lees ook van Geert Dales:
TPO wordt mede mogelijk gemaakt door abonnementsgeld. Neem daarom nu een abonnement!
