Laten we eerlijk zijn: linkse samenwerking is al jaren een drama. Gelukkig is er nu eindelijk een oplossing voor gevonden. GroenLinks organiseert maandagavond een bijeenkomst in de Tolhuistuin in Amsterdam. Het is de Dag van Europa, een mooie aanleiding om met leden te praten over de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de EU. Kamerlid Corinne Ellemeet en Europarlementariër Bas Eickhout zijn de sprekers. Tot zover niets geks: we krijgen een reminder van ‘Emiel’ dat we om half acht worden verwacht. Typisch GroenLinks.
In de uitnodiging lezen we dat er ook twee PvdA’ers aanwezig zijn. Beetje vreemd voor een partijbijeenkomst van GroenLinks, maar misschien een teken dat de partijen constructief met elkaar samenwerken. Aangekomen in de Tolhuistuin blijkt het net even anders te zitten: dit is een bijeenkomst van GroenLinks én de PvdA. Het is niet helemaal duidelijk of dit vooraf duidelijk is voor de PvdA-leden, maar voor GroenLinks-leden is het dat niet: de uitnodiging rept er met geen woord over.
De medewerkers bij de ingang hebben één gezamenlijke lijst met aanwezigen en de partijen hebben Slack – een programma voor online samenwerking – gebruikt om de werkzaamheden af te stemmen. Dat liep prima, laat een vrijwilliger spontaan weten. Een partijlid noemt het ‘samenwerken vanuit de inhoud’. Het is vooral de bedoeling dat het een interessante bijeenkomst wordt. Hier gaat het uitdrukkelijk niet over samenwerking. Toch is het moeilijk te ontkennen dat de bijeenkomst een belangrijke stap in die richting is.
Het levert een bijzondere dynamiek op. Het eerste panel gaat over buitenlandpolitiek. Kamerleden Kati Piri (PvdA) en Corinne Ellemeet (GroenLinks) doen het woord. Piri heeft op dit terrein een naam hoog te houden en dat doet ze ook. Ellemeet is helemaal geen buitenlandwoordvoerder. Ze zijn het wel roerend eens. Zo leren we niet alleen dat PvdA en GroenLinks inzake Rusland dezelfde mening hebben, maar impliciet ook dat Piri prima een gemeenschappelijke woordvoerder zou kunnen zijn. Ze zou bij GroenLinks niet misstaan.
Bij het tweede panel gaat het net zo. Het onderwerp is klimaat en twee Europarlementariërs voeren het woord: Bas Eickhout (GroenLinks) en Mohammed Chahim (PvdA). Op dit terrein is niet de PvdA, maar GroenLinks heer en meester. Chahim kan qua uitstraling sowieso niet over Eickhout heen, die na ruim twaalf jaar Europees Parlement alom als klimaatexpert wordt gerespecteerd. Hier is de conclusie hetzelfde: inhoudelijke verschillen zijn er sowieso niet en de PvdA zou na fusie met een figuur als Eickhout kunnen pronken.
Bij de borrel blijken de fusie-voorstanders blij. Discussies over het hoe, wat en waarom van linkse samenwerking verzanden altijd en roepen slechts wantrouwen op. De partijen hebben elk hun eigen clubgevoel, de toekomst is onzeker en daarom is er weerstand. De argumenten voor fusie zijn kil en berekenend: het zou een grotere partij opleveren die beter een vuist kan maken, niet in de laatste plaats in al die gemeenten waar zowel PvdA als GroenLinks nog maar nauwelijks leden hebben. Maar hoe lang de nieuwe partij ‘groot’ blijft, weet niemand.
Een paar aanwezigen kunnen wel uitleggen waarom het er echt van moet komen. Het is makkelijk kritiek te hebben op de fusie, maar is er een alternatief? Nog geen jaar geleden hield de PvdA een verkiezing voor het partijvoorzitterschap. Er waren tientallen avonden in het land. Meerdere avonden zat er maar een handjevol mensen in de zaal. In Tilburg schijnen alleen de kandidaten aanwezig te zijn geweest. Toen moest men de fundamentele, diepe malaise van de PvdA wel erkennen. Er moet in ieder geval iets gebeuren.
Probleem: de ideeën zijn op. Zo komen we bij de partijfusie. Deze avond leren we wat de nieuwe partij zou moeten zijn: niet een optelsom van PvdA en GroenLinks, maar een club met een eigen look & feel. De partij moet nadrukkelijk geen vervolg op de bestaande partijen zijn, maar juist een club met een nieuwe agenda. Dit is de enige manier om de trend te keren, zo geloven de voorstanders. Een vergelijking met de vorming van GroenLinks ligt voor de hand: daar lukte het dertig jaar geleden ook een gedaanteverwisseling door te maken.
Deze avond toont daarmee een nieuwe strategie: praten over inhoud, niet over samenwerking. Politici van beide partijen blijken uitwisselbaar en zo kan men wennen aan de veranderingen die vroeg of laat toch wel zullen komen. En dus komen er meer gezamenlijke bijeenkomsten, horen we een vrijwilliger zeggen, waaronder eentje met de twee fractievoorzitters. Naar alle waarschijnlijkheid is dat nog deze maand. U mag dat echter nog niet weten, want als men te hard van stapel loopt, slaat het wantrouwen opnieuw toe.
Meer over deze bijeenkomst, met beeld, via @chrisiserbij.
Lees ook van Chris Aalberts:
Wel boeiend: het artwork lijkt op dat van de Elsevier. pic.twitter.com/KkgrHAFqAv
— Chris is erbij (@ChrisIsErbij) May 9, 2022
