Dat het nieuwste decreet van de Afghaanse talibanleider Hibatullah Akhundzada vrouwen verplicht om zich te hullen in een allesbedekkende boerka en, op straffe van zweepslagen, alleen de straat op te gaan onder begeleiding van een ‘voogd’ leidde tot wereldwijde afschuw. “De beste methode om het vrouwelijk lichaam onzichtbaar te maken is thuisblijven” voegde Akhundzada’s woordvoerder er nog aan toe. In Nederland ging Attje Kuiken, de kersverse leider van de PvdA, voorop in de publieke verontwaardiging. “Er zijn geen woorden om dat te beschrijven”, sprak ze op 8 mei 2022 in het tv-programma WNL op Zondag, met een blik die scheel stond van zoveel onrecht.
Was ik en niet de immer zelfingenomen Rick Nieman de presentator geweest, had ik gevraagd of ze dan wel woorden heeft om de talibanisering in eigen land te beschrijven. Uitgerekend deze maand is het tien jaar geleden dat het Verwey-Jonker Instituut het rapport Leven in gedwongen isolement publiceerde. Een lijvig onderzoek naar ‘verborgen vrouwen’ in Amsterdam. Daarna kwamen er ook onderzoeken in Rotterdam en Den Haag. De schokkende uitkomst was dat in Nederland het opsluiten van vrouwen, verplicht dragen van lichaamsbedekkende kleding en louter de straat op onder mannelijke begeleiding op grote schaal voorkomt. De taliban heerst ook in de Nederlandse steden. Niet rechtstreeks, maar indirect via het middeleeuwse gedachtengoed en dito gedrag van tienduizenden bebaarde jurkdragende mannen. Het resultaat doet niet onder voor dat in Kaboel. Vrouwen die nooit het daglicht zien. Analfabeet zijn en in totaal isolement binnen op de bank zitten. Geen Nederlands mogen leren. Klappen krijgen als ze lastig worden. En geen ID-bewijs in de zak van de boerka hebben, zodat ze bij een eventuele vlucht geen kant op kunnen. Handige jonge moslimmannen naaien een trace-tracker in de zoom van het lappengewaad, zodat ze altijd weten wat hun Fatima uitspookt.
Het weerzinwekkende gedrag van de Afghaanse taliban krijgt veel media-aandacht. Waarom was en is er niet dezelfde aandacht voor de wantoestanden in ons eigen land? Waarom zat Attje Kuiken bij WNL op Zondag wel met een verontwaardigd gezicht te krijsen over het Afghaanse decreet, maar schreeuwde ze niet haar diepste verontwaardiging van het beeldscherm dat op steenworp afstand van de tv-studio gesluierde moslima’s opgesloten zitten? Vrouwen die alleen met man, broer of neef af en toe een wandeling buiten mogen maken, geïnterneerd in een stoffen gevangenis. We weten dat al tien jaar en geen hond maakt er serieus werk van. Ook de PvdA niet, destijds en nu opnieuw de grootste partij in de hoofdstad. De partij die altijd de mond vol heeft van de onderkant van de samenleving. Die graag praat over de verworpenen der aarde. Over solidariteit, klassenstrijd en verheffing. Maar zwijgt als duizenden vrouwen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en zelfs in het Breda van Attje Kuiken een leven moeten leiden dat qua persoonlijke ellende niet beter is dan dat van hun seksegenoten in Khandahar.
“Sterft, gij oude vormen en gedachten. Slaaf geboor’nen, ontwaakt! Ontwaakt!”, dichtte Henriëtte Roland Holst in 1900 voor De Internationale, het arbeidersstrijdlied dat PvdA’ers nog altijd graag zingen op hun congressen. Ernaar handelen is intussen andere koek. Jaren geleden zagen we het al toen Kuikens partijgenoot Jeroen Dijsselbloem tijdens een Kamerdebat het boerkaverbod in openbare ruimten “een uiting van onverdraagzaamheid jegens andersgelovigen” noemde. Blind voor de moderne slavernij die achter de boerka en de nikab en vooral achter de gesloten gordijnen van Randstedelijke woningen schuil gaat. Angstig voor repercussies onder de allochtone PvdA-achterban. Attje Kuiken had deze schande met één welgemikte opmerking kunnen uitwissen. Ze deed het niet.
Als burgemeester van Leeuwarden werd ik in 2005 uitgenodigd voor een ontmoeting met een groep moslima’s die periodiek bijeen kwamen voor intermenselijk contact, gezelligheid en wat geestelijke vorming. Er werd gekookt en ik kreeg een heerlijk hapje voorgeschoteld. In haar welkomstwoord vertelde de gehoofddoekte initiatiefneemster dat het een unieke bijeenkomst betrof. Niet zozeer omdat de burgemeester er was, maar omdat er een man in hun gezelschap verkeerde, terwijl dat nooit gebeurde. Niet omdat de vrouwen een hekel hadden aan mannen, maar omdat hun periodieke samenzijn alleen kon plaatsvinden als daar louter vrouwen aanwezig waren. Onder die conditie konden de echtgenoten van de deelnemende moslima’s ermee in stemmen dat hun vrouw de deur uit ging voor wat gezelligheid en ontwikkeling. De aanwezigheid van een man, ook al was het de burgemeester, zou in huiselijke kring tot onrust leiden. Dat die vrouwen vast wel wisten van mijn homoseksualiteit zal het alleen maar lastiger gemaakt hebben om thuis uit te leggen. Ook dat nog! Ik vond het bizar. Zoiets gebeurt dus in het 21e eeuwse Nederland. In Leeuwarden. In gedachten trok ik die mannen uit hun huis richting de schandpaal. En hoopte ik dat de vrouwen, waarmee ik een genoeglijke en leerzame avond doorbracht, op een dag de moed zouden hebben de vrijheidsberovende baard te verlaten.
Het Verwey-Jonker Instituut schatte het aantal verborgen vrouwen in de drie grote steden op 600 tot 900. Tien jaar en tienduizenden nieuwe moslimbruiden verder kunnen we rustig stellen dat de cijfers van het instituut, die aan de zeer voorzichtige kant waren, een aanwijzing vormen dat het aantal opgesloten vrouwen in heel Nederland in de duizenden loopt. Ik woon in Amsterdam Nieuw-West en ben mij er, fietsend door dat stadsdeel, continue van bewust dat ik talloze huizen passeer waar vrouwen gedwongen vastzitten, geslagen worden en zelden tot nooit het zonlicht zien.
Met zijn decreet haakte Hibatullah Akhundzada naadloos aan bij de praktijk in Nederland. Ik zal Attje Kuiken er niet van beschuldigen medeplichtig te zijn. Maar dat zij bij WNL een unieke kans onbenut liet om voor een groot publiek indringend aandacht te vragen voor dit schandaal op eigen bodem kan ik alleen maar verklaren uit de angst om de toch al belabberde electorale positie van haar partij niet nog verder te verslechteren. De mannen in kwestie stemmen immers in overweldigende mate op de PvdA. Op 8 mei 2022 gaf Attje Kuiken hypocrisie een nieuw gezicht. Janken over de taliban in Afghanistan. Zwijgen over die in Nederland. Er zijn inderdaad geen woorden om dat te beschrijven.
Lees ook van Geert Dales:
