Schipholbaas Dick Benschop, oud PvdA-staatssecretaris en oud Shell-directeur en vanwege deze combinatie op voorhand verdacht, zal vast een overschatte en overbetaalde (600.000+ euro) fluim zijn. Als je middenin een bedrijfscrisis, waarbij de klanten op de vuist gaan met het personeel, denkt af te kunnen reizen naar het World Economic Forum in Davos om wat sjiek te kletsen over mondiale vraagstukken is er iets goed mis met je sociale antenne.
“Wat doet zo’n falende wijsneus überhaupt in Davos? Kan nog niet eens een wachtrij managen, maar wil wel meepraten over de toekomst van de wereld?” twitterde ene ‘Denkjewel’, met scherp gevoel voor de absurditeit van Benschops reis. De Schipholchef keerde hals over kop terug uit Davos, maar de rotzooi is er niet minder door geworden. Dreigende stakingen van de FNV, klaar met de uitbuiting van flexwerkers tegen een tarief van nog geen 11 euro bruto per uur, zullen Schiphols ooit glanzende imago definitief aan gort helpen.
Toch is het me iets te makkelijk om de chaos op de luchthaven volledig op het conto van falend management te schrijven. Want wie veroorzaken nou eigenlijk die gigantische publieksstromen die met het actuele personeelstekort onmogelijk in goede banen te leiden zijn? Hoeveel mensen melden zich dagelijks op Schiphol voor een vlucht die helemaal niet plaats had hoeven vinden? Hoeveel klagers in de urendurende wachtrijen hadden gewoon thuis kunnen blijven of vakantie kunnen vieren op auto-, trein- of fietsafstand, in plaats van te boeken voor de wintersport of een all-inclusive reis naar Las Palmas, Ibiza of Curacao?
Op dit moment behandelt Schiphol dagelijks bijna 1300 vluchten. Niet minder dan 4,5 miljoen passagiers telde de luchthaven in april 2022. Die cijfers betreffen zakelijke reizigers, toeristen en cargo bij elkaar. Het exacte aandeel van de toeristische reiziger is moeilijk vast te stellen omdat het dwars door het zakelijk verkeer heen loopt. Het lijdt geen twijfel dat het een substantieel deel van de reisbewegingen uitmaakt. Ik kom vaak op Schiphol. Niet om te vliegen -dat heb ik al in geen jaren meer gedaan- maar voor de regionale bus- en treinverbindingen en steevast struikel ik over de informeel geklede vakantiegangers van en naar alle delen van de wereld. Het zou mij niet verbazen als minstens de helft van de passagiers fun-reizigers zijn. Mensen die ook weg hadden kunnen blijven van Schiphol als ze op vakantie waren gegaan in eigen land. Maar ze gaan naar Isla Margarita of Antalya, terwijl ze nog nooit in Maastricht, Dordrecht of op de Waddeneilanden waren.
Toen Schiphol leeg was vanwege corona en de vliegtuigen werkloos stonden opgelijnd langs de Kaagbaan dachten we allemaal dat er een ‘reset’ zou komen. Waren we niet al te consumentistisch bezig geweest? Hadden we niet te weinig oog gehad voor de schadelijke gevolgen van ons gedrag voor het milieu? Moesten we niet meer letten op globale belangen dan alleen op die van onze eigen biotoop. Alles zou anders worden. Met Joop den Uyl, minister-president tijdens de oliecrisis in de jaren ‘70, zeiden we, terugkijkend op wat geweest was: ‘die tijd komt nooit meer terug’.
Het bleek allemaal geleuter. Die tijd kwam heel snel weer terug. En nog erger dan het was. In mijn woonplaats Amsterdam moet je minstens een week tevoren reserveren voor een restaurant, anders kom je er niet in. De toeristische drukte is weer op het oude niveau. Winkels puilen uit, terrassen zitten vol, trams kunnen de hoeveelheid passagiers amper aan. En iedereen moet en zal naar Schiphol om de hele wereld over te vliegen. Zoals de hele wereld ook weer op Schiphol rondsjokt omdat ze zonodig naar Amsterdam moeten.
Kijkend naar de chaotische taferelen op de luchthaven en de klagende reizigers kan ik een gevoel van ‘eigen schuld, dikke bult’ niet onderdrukken. Op directeur Benschop is vast veel aan te merken, maar misschien kunnen die klagers in de wachtrij ook de hand in eigen boezem steken? Wat moest je daar eigenlijk?
Lees ook van Geert Dales:
