Staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) wil dat het kabinet erkent dat de Belastingdienst zich op punten schuldig heeft gemaakt aan institutioneel racisme. Het onderwerp staat voor woensdag op de agenda om te bespreken tijdens de ministerraad, bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving van de NOS. Vrijdag was er ook al over gepraat, maar het is de bewindslieden vooralsnog niet gelukt om tot overeenstemming te komen.
Institutioneel racisme is niet hetzelfde als rassenhaat, benadrukt staatssecretaris Van Rij. Maar hij weet ook dat dit gevoelig ligt, omdat veel mensen geen verschil zien met racisme als ideologie.
Van Rij verwijst naar een definitie die is aangereikt door het College voor de Rechten van de Mens. Hij maakt daaruit op “dat er onbewust, onopzettelijk, structureel sprake kan zijn van gedragingen in een organisatie, waarbij er toch groepen anders behandeld worden dan andere”. Dat is “echt iets anders” dan het bewust uitsluiten van mensen op basis van ras, afkomst of religie, aldus de bewindsman.
De Belastingdienst gebruikte een omstreden systeem om fraudeurs op te sporen. Uit onderzoek van PwC bleek dat mensen met een “niet-westers voorkomen” strenger gecontroleerd werden. Ook nationaliteit, leeftijd en bijvoorbeeld donaties aan moskeeën speelden mee. Van Rij heeft al erkend dat die bevindingen ernstig zijn, en noemde de criteria “verwerpelijk” en “discriminatoir”. Toch spreekt hij vooralsnog niet van institutioneel racisme.
De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme Rabin Baldewsingh uitte dit weekend in Trouw kritiek op die houding van Van Rij. Hij vindt dat de staatssecretaris te “zuinig” is in zijn taalgebruik. “Als je je als bewindspersoon niet uitdrukt, is dat gevaarlijk. Je loopt het gevaar dat je mensen niet serieus neemt. Je geeft mensen het gevoel dat zij er niet toe doen. Je moet hun pijn erkennen en herkennen.” Volgens Baldewsingh “was hier per definitie sprake van institutioneel racisme”.
Het kabinet kwam er volgens ingewijden bij de vorige ministerraad niet uit omdat het benoemen van racisme juridische, financiële en andere consequenties kan hebben. Het zou ook ideologisch gevoelig liggen. Of men er woensdag wel uitkomt, is nog maar de vraag. De staatssecretaris zou er voor willen waken dat niet de indruk wordt gewekt dat de hele Belastingdienst zich aan racisme schuldig heeft gemaakt.
Anp
