Het huidige kabinet ziet uitkopen van boeren als de belangrijkste oplossing om de stikstofuitstoot te verminderen. En dat terwijl de natuur niet alleen verslechtert door stikstof, maar zaken als CO2-uitstoot, waterkwaliteit, chemische bestrijdingsmiddelen en bodemverstoring ook hun invloed hebben. Dat vraagt om een veel meer integrale oplossing om de natuur te redden. Daar komt nog eens bij dat uitkopen voorbijgaat aan het ondernemerschap van de boeren, die niets liever willen dan blijven boeren. Ik zou ze dan ook graag die toekomst willen bieden zonder uitkoop. Sterker nog: ik denk dat we juist méér in plaats van minder boeren nodig hebben.
Het probleem zit hem in ons landbouwsysteem dat we de laatste decennia samen hebben gecreëerd. Dat systeem is zo eenzijdig gericht op efficiency dat de Nederlandse natuur eronder lijdt. Veel boeren willen bijvoorbeeld wel omschakelen naar duurzame landbouw en veehouderij, maar doen dit niet omdat ze ‘klem’ zitten in het huidige systeem en geen (ander) toekomstperspectief hebben. Boeren, banken, overheid, erfbetreders en afnemers zijn allemaal onderdeel en hebben belangen bij het huidige niet-duurzame systeem.
We hebben dit systeem samen vormgegeven. En zijn dus ook samen verantwoordelijk voor de stikstofcrisis die we nu in Nederland ervaren. Het probleem moeten we dus ook samen oplossen. Dat begint bij een nieuw natuurinclusief toekomstperspectief voor de boer. Met ruimte om te floreren voor de boer én natuur. Ruimte die er nu niet is. En dus is er een transitie nodig die begint op het boerenerf. Met betrokkenheid van al die partijen die nodig zijn om onze natuur te redden.
Dus beste ministers, wanneer gaan jullie eens náást de boeren staan en gebruikmaken van hun ondernemerschap in plaats van ze allerlei verstikkende uitkoopregelingen aan te bieden? Betrek alle partijen die samen het systeem hebben gemaakt tot wat het nu is om per boer een plan voor omschakeling naar natuurinclusief te maken. En zorg voor een gezond verdienmodel. Als we boeren een doel en middelen geven, ben ik er zeker van dat we er wel komen. MVO Nederland helpt als transitiemakelaar graag mee.
Maria van der Heijden
Directeur-bestuurder MVO Nederland
