Op de jaarlijkse kunsttentoonstelling Documenta in het Duitse Kassel is ophef ontstaan vanwege een antisemitisch kunstwerk. Middelpunt van de controverse is een groot beschilderd doek van het Indonesische kunstenaarscollectief Taring Padi. Het kunstwerk draagt de titel ”People’s Justisce,” en komt voort uit een samenwerking van kunstenaars, schoolkinderen en migranten uit Europa en Azië. Op het kunstwerk staat een man afgebeeld met traditioneel Joodse hoofddeksels. Op zijn hoed staat het SS-symbool van de Schutzstaffel, die een belangrijke rol speelde bij het uitvoeren van de Holocaust. Een Duitser die beelden tweette van het kunstwerk, kreeg van Twitter te horen dat dit volgens Duitse wetgeving verboden was.
Die beiden Bilder aus dem ursprünglichen Tweet, der jetzt gesperrt ist #documenta15 #Antisemitismus pic.twitter.com/8JhJ754ZOT
— Thorsten Sommer (@ThorstenSommer1) June 20, 2022
Volgens het NRC moest de vijftiende editie van Documenta in het teken staan van ”de kracht van het collectief”. Hierbij staan vooral niet-Europese kunstenaars centraal. Ongeveer 1500 kunstenaar doen mee aan de tentoonstelling, die loopt van 18 juni tot 25 september.
Joodse organisaties hadden maatregelen geëist. De voorzitter van de Centrale Raad van Joden vergeleek het werk met ”de propaganda van Goebbels en zijn handlangers in donkere tijden van de Duitse geschiedenis”. Het Amerikaans-Joods Comité Berlijn eist het ontslag van de Documenta-directeur. De Hessische antisemitismecommissaris heeft gezegd dat het werk weggehaald moet worden. Ook de Duitse minister van Cultuur en Wetenschap, Angela Dorn (Groenen), zegt dat er opheldering moet komen over hoe het kunstwerk überhaupt geplaatst kon worden.
Het spandoek is inmiddels afgedekt, maar nog niet opgedoekt. Taring Padi weerspreekt dat er sprake zou zijn van antisemitisme. Volgens de kunstenaars is het spandoek voor het eerst getoond in 2002, en staan er figuren op die voortkomen uit de ervaringen met het militaire bewind waar Indonesië generaties onder gebukt ging. De kunstenaars zeggen ”bedroefd” te zijn over de interpretatie die het werk in Duitsland krijgt, en spijt te hebben dat ze het zo hebben geplaatst. Volgens hen wordt het kunstwerk nu onder handen genomen, om te voorkomen dat het meer aanstoot geeft. “Het werk wordt nu een gedenkteken van verdriet over de onmogelijkheid van dialoog op dit moment,” zeggen de kunstenaars in een gezamenlijke verklaring met Documenta. De directrice van Documenta zegt dat alle betrokkenen betreuren dat er gevoelens zijn gekwetst, en zegt ook dat er ”externe expertise” wordt ingeschakeld om vervolgstappen uit te werken voor het kunstwerk.
