Op de bijeenkomst van de Gemenebestlanden in Rwanda heeft de Britse kroonprins Charles een speech gegeven waarin hij berouwvol sprak over het slavernijverleden en de koloniale geschiedenis. Het Britse Gemenebest is een democratische voortzetting van het oude Britse Rijk, en is puur symbolisch. De organisatie bestaat uit 54 landen, bijna allemaal voormalige koloniën die ooit vanuit Londen werden bestuurd. Charles zei dat het hoog tijd is om een gesprek te hebben over de wortels van het Gemenebest in deze ”pijnlijke periode in onze geschiedenis”.
Het gastland is overigens nooit Brits geweest, want de bijeenkomst vindt plaats in de Rwandese hoofdstad Kigali. Rwanda werd eind negentiende eeuw een Duitse kolonie, en werd na de Eerste Wereldoorlog overgenomen door België. De afgelopen jaren trekt Rwanda echter liever op met Engelstalige landen. Engels verving het Frans in 2008 als voertaal in het onderwijs, en werd een officiële landstaal. Rwanda houdt Frankrijk verantwoordelijk voor het optreden van Franse militairen tijdens de genocide in 1994. Sommige militairen zouden de plegers van die genocide hebben geholpen, of zelf gruweldaden hebben begaan. Wat ook meespeelde was de terugkeer van groepen Rwandese vluchtelingen na de genocide. Veel van deze vluchtelingen, grotendeels Tutsi’s, woonden jarenlang in Engelstalige landen zoals Oeganda. Rwanda werd in 2009 lid van het Gemenebest, en is daar samen met Mozambique het enige land zonder koloniale banden met het Verenigd Koninkrijk.
Vooral voormalige koloniën in het Caribisch gebied dringen binnen het Gemenebest al jaren aan op een heroverweging van het slavernijverleden. Landen als Jamaica begonnen ooit als plantagekoloniën waar op grote schaal slaven aan het werk gezet werden. Veel Afrikaanse en Aziatische koloniën zagen met de komst van de Britten juist de eerste wetgeving die de slavernij af moest schaffen, al was dit een proces van de lange adem.
Charles erkende in zijn speech ook de groeiende wens in veel lidstaten om een republiek uit te roepen. Koningin Elizabeth II is momenteel het staatshoofd van de landen in het Gemenebest, en Charles is de troonopvolger. Dit is een ceremoniële functie, en in landen als Canada en Australië gaan stemmen op om haar in te wisselen voor een gekozen president.
