Het CDA zou het kweken van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek moeten steunen. Dat schrijft het Wetenschappelijk Instituut van de partij in een rapport dat dinsdag verschijnt, getiteld ”Een ongekend begin”. André Poortman, schrijver van het rapport, zegt tegen het NRC dat het CDA te lang bang is geweest om kleur te bekennen als het om medisch-ethische kwesties gaat. Het denken over sommige onderwerpen heeft hierdoor twintig jaar stilgestaan. Daar moet maar eens verandering in komen. Poortman noemt ethisch denken ”een zigzagbeweging: soms zet je stappen vooruit, soms ook achteruit als de technologie daar aanleiding voor geeft”.
Onder de huidige wetgeving mogen embryo’s niet speciaal gekweekt worden voor gebruik bij medisch onderzoek. Alleen embryo’s die gekweekt zijn voor ivf-behandelingen, en die overblijven, mogen hiervoor worden gebruikt. De wetenschap is dus afhankelijk van dit aanbod. Volgens Poortman zou het CDA in moeten stemmen met het opheffen van dit verbod, zodat de wetenschap niet langer vastzit aan de ivf-bronnen. Dit moet medisch onderzoek makkelijker maken, en zo op de lange termijn de gezondheid van mensen ten goede komen. Daar zit volgens Poortman de meerwaarde. Christelijke partijen, de SGP en ChristenUnie, zien het embryo als het begin van het leven, en hebben grote bezwaren tegen wetenschappelijk onderzoek met dat leven. Ook de doelbewuste kweek van embryo’s is wat deze partijen betreft problematisch.
Dit onderwerp ligt dus moeilijk in het kabinet. Het CDA en de ChristenUnie zorgden ervoor dat medisch-ethische kwesties grotendeels buiten het regeerakkoord bleven. Het zouden vrije kwesties zijn waarover geen harde afspraken gemaakt moesten worden, om zo de lieve vrede te bewaren tussen liberale en christelijke partijen. De coalitie zou geen nieuwe voorstellen indienen voor de embryowet. Wel mogen partijen werken aan het voorbereiden van nieuwe wetten. VVD en D66 zijn hier al mee bezig, zo merkt ook Poortman op:
”Voor de liberale partijen lijkt te gelden: alles wat technisch mogelijk is, moeten we doen. Dat is een beetje de D66-ethiek: niet benoemen wat de morele bezwaren zijn. Ik hoor VVD en D66 zeggen dat andere landen verder zijn en dat Nederland altijd koploper was. Dat is voor ons nooit het doel.”
Poortman zegt wel dat een nieuwe embryowet strikte eisen moet stellen aan de kweek voor onderzoek. Er moet toe worden gezien op het kweken van het minimale benodigde aantal embryo’s. Onderzoek moet van tevoren een duidelijk vastgesteld doel hebben. Onderzoek mag nooit puur uit nieuwsgierigheid worden gedaan, maar moet bijvoorbeeld ernstige genetische ziektes helpen bestrijden. Bovendien mogen er volgens Poortman nooit ”cosmetische” doeleinden aan het onderzoek zitten, zoals het aanpassen van de kleur van haar of ogen. Geen designerbaby’s dus.
Poortman wil zich bij zijn volgende project overigens op abortus richten:
”Dat denken mag wel hernieuwd worden. Stel dat een foetus straks al eerder levensvatbaar is, bijvoorbeeld bij 20 weken. Dan moeten we ook durven nadenken over of de huidige abortusgrens van 24 weken verlaagd moet worden.”
De Tweede Kamer en Senaat stemden onlangs nog in met het afschaffen van de verplichte bedenktijd van vijf dagen bij abortus. In de Senaat stemde de helft van de CDA-fractie hier voor, de andere helft tegen. In de Tweede Kamer stemde het CDA tegen.
