Een paar dagen geleden kondigden onze ministers van OCW en SZW, Dijkgraaf en Van Gennip, een actieplan aan om seksueel grensoverschrijdend gedrag terug te dringen. En dat is volgens de makers van het plan broodnodig, omdat maar liefst 53% van de Nederlandse vrouwen te maken heeft gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Of preciezer geformuleerd: met gedrag dat zij als seksueel grensoverschrijdend hebben ervaren.
53%. Dan is het toch tamelijk bizar dat met dit enorme percentage Nederland in 2020 nog steeds tot de vijf gelukkigste landen ter wereld behoort: 9 van de 10 Nederlanders geeft aan gelukkig te zijn, al zullen deze cijfers inmiddels wel zijn achterhaald om andere redenen. Met de gemiddelde impact van seksueel grensoverschrijdend gedrag op het levensgeluk van Nederlanders valt het dus gelukkig reuze mee. Het hebben van een partner, gezondheid, een hoog inkomen en bepaalde persoonlijkheidskenmerken hebben volgens het rapport veel meer invloed op het levensgeluk.
Toch lijkt het best logisch dat een overheid zich geroepen voelt iets te doen aan een maatschappelijk fenomeen dat de gemoederen zo bezighoudt en waarvan zoveel mensen last hebben. Een actieplan klinkt dan als een daadkrachtig en sympathiek idee. Als je verder kijkt dan blijkt het actieplan echter een totalitair gedrocht te zijn.
Het plan beoogt van overheidswege het denken van burgers een bepaalde richting in te loodsen. In een vrije samenleving houdt de overheid zich verre van beleid dat gericht is op het actief beïnvloeden van de mindset van haar burgers. Alleen in een onvrije samenleving ziet een overheid zichzelf als probleemeigenaar van een cultuurverandering. In een vrije samenleving is de overheid een resultante van de cultuur en niet omgekeerd. Het blijft een raadsel dat juist intelligente progressief-liberalen zoals Robbert Dijkgraaf hierin geen grens zien, die je beter niet kunt passeren.
Het probleem is dat een menswaardig leven zonder risico op een inbreuk op je persoonlijke, seksuele autonomie een utopie is. Het kan alleen in een dystopie bereikt worden, waarin seksuele toenadering niet of alleen in bepaalde situaties onder strikt toezicht en op voorgeschreven wijze plaatsvindt met stevige sancties bij overtreding van de voorschriften. De realiteit in een vrije samenleving is het tegenovergestelde: it´s a jungle out there met sociale controle, individuele keuzevrijheid en het strafrecht als enige inkadering. De verleidingsdans is één groot normatief mijnenveld met een verhoogd ontploffingsrisico bij machtsverschillen. Als je van bovenaf kijkt zien de feiten er toch net anders uit dan als je van onderaf kijkt. Verder heeft niet iedereen dezelfde normen aangeleerd gekregen. Daarbij is het een menselijk trekje om juist die normen te omarmen, die het eigen voorkeursgedrag binnen de grenzen van het betamelijke plaatsen (en die van de ander juist niet). Heel goed om ruim aandacht te besteden aan de downside van deze op zichzelf gewenste verschillen in gedragsnormen maar dan wel zonder inmenging van de overheid.
Onze overheid ziet echter een beangstigend actieve rol voor zichzelf weggelegd. Zo spreekt het actieplan van het bereiken van een gewenste cultuurverandering. Door wie gewenst? Als een cultuurverandering intrinsiek gewenst is door een kritische massa van de burgers dan frustreert actieve inmenging van de overheid dit proces alleen maar. Dan loopt de overheid alleen maar in de weg.
Het plan omvat in grote lijnen drie stappen:
Als er zonder overheidsbemoeienis geen maatschappelijke normen en een gedeeld beeld ontstaan over hoe we met elkaar om willen gaan dan is ieder resultaat uit dit plan (met of zonder de nadrukkelijke aandacht voor genderstereotypering en machtsongelijkheid, dat is aan de burgers) enkel cosmetisch een maatschappelijke norm. In werkelijkheid is het dan een informele, normatieve instructie van de overheid. Dat de regeringscommissaris met allerlei mensen gaat praten, en dan waarschijnlijk met ongekozen directieleden van belangengroepen wiens subsidie afhankelijk is van de omvang van het probleem en het leed onder gedupeerden, doet hier verder weinig aan af. Een referendum is het enige probate middel om te onderzoeken of en zo ja wat maatschappelijke normen zijn.
Punt twee kan ik niet anders lezen dan dat de overheid een cultuurverandering wil afdwingen met wet- en regelgeving. Het is de taak van de overheid om wetten actueel toepasbaar te houden en ze aan te passen als gewijzigde omstandigheden en/of voortschrijdend inzicht hierom vragen. Hiervoor hebben wij een parlementair wetgevingsproces en de rechtspraak ingericht. In een vrije samenleving zal een overheid nooit wetten maken, laat staan wetten met een punitief karakter, om een cultuurverandering te bewerkstelligen. Cultuurveranderingen gaan vanzelf, die worden niet uitgebroed onder auspiciën van de overheid.
Punt drie en verder is het sluitstuk: Er wacht een beloning voor iedereen die zich conformeert.
Dus: het actieplan bevat een opgelegde en gecoördineerde cultuurverandering die moet leiden tot voorschriften met sancties, waaraan iedereen zijn/haar gedrag dient te conformeren. Dit is een totalitaire reflex, waarin de overheid maatgevend en directief optreedt om het denken en doen van burgers te ‘harmoniseren’. Cultuurverandering ammehoela.
KLIK NIET OP DE RODE KNOP!
