Herinnert u zich nog Irene Maks-Van Veen, de PvdA’ster die van 1991 tot 1 januari 2003 burgemeester was van het Limburgse Heythuysen? In 2002 werd ze in een DA-drogisterij betrapt op het stelen van een lippenstift ter waarde van 7,50 euro. Het kostte haar de burgemeesterlijke kop.
Als u zich die sociaal-democraat niet meer kunt herinneren, dan wellicht haar partijgenoot Co Verdaas. Deze toenmalige PvdA-gedeputeerde in de provincie Gelderland werd in november 2012 staatssecretaris van Economische Zaken in het kabinet Rutte-II. Vier weken later kon hij al weer de koffers pakken toen uitlekte dat hij in zijn vorige functie onterechte reiskostendeclaraties had ingediend. Naar verluidt ging het om een bedrag van nog geen 1000 euro, maar dat was het punt niet. Een klauwende staatssecretaris willen we niet. Net zomin als een burgemeester die denkt even een lipstickje in de tas te kunnen frommelen.
Dat een klein vergrijp grote gevolgen kan hebben ondervond ook het CDA-gemeenteraadslid in Kerkrade Mark Meijer. Die drukte in 2017 tijdens Pinkpop een fles wijn achterover. Kort daarna was hij zijn raadszetel kwijt.
Oud-staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Robin Linschoten ging eveneens ten onder na financieel wangedrag. Deze VVD’er tilde de belastingdienst voor een bedrag van circa 100.000 euro door te lage BTW-afdrachten van zijn BV’s. Hij liep tegen de lamp en kreeg in 2017 een celstraf van vijf maanden, waarvan drie voorwaardelijk. Recent bevestigde de Hoge Raad die veroordeling, al kwam hij er uiteindelijk van af met een taakstraf van 95 uur. Binnenkort kunt u de diep gezonken oud-bewindspersoon dus ergens bij u in de buurt zien schoffelen in een felgekleurd reclasseringshesje.
In het licht van deze zaken -moeiteloos aan te vullen met vele andere voorbeelden van onbetrouwbare graaiers die in de problemen kwamen toen hun malversaties bekend werden- bevreemdt het dat financieel wangedrag van iemand van koninklijken bloede niet de minste rimpeling veroorzaakt. Is het dan toch waar dat onze royals boven de wet staan en zich alles kunnen veroorloven omdat volk en journaille amechtig toekijken in plaats van de bijl erin te zetten?Hebben we sinds de corruptie van wijlen Prins Bernhard niets bijgeleerd?
Op 13 juli 2022 schreef ik over een interview dat prinses Margarita de Bourbon de Parme, dochter van prinses Irene, nicht en petekind van voormalig koningin Beatrix en nauw gelieerd aan ons huidige staatshoofd koning Willem-Alexander, gaf aan het dagblad De Telegraaf. Neerbuigende uitspraken van Margarita over haar gewezen echtgenoot Edwin de Roy van Zuydewijn (“Edwin moet gaan werken, niet jammeren”) gaven De Roy aanleiding tot enig weerwoord. Daarbij refereerde hij aan een lening die zijn moeder ooit aan Margarita verstrekte en die zij, ondanks plechtige beloften, nimmer terugbetaalde. ‘Zelfs mijn oude moeder werd beroofd’, kopte ThePostOnline, waar mijn publicatie werd overgenomen.
Op zich was het geen nieuws. Al in 2006 vertelde Wijnande De Roy van Zuydewijn – Van Gulden in het tv-programma EenVandaag over die nooit terugbetaalde lening. In dat interview noemde zij geen bedragen. Wel dat het om veel geld ging. Zoals ik op 13 juli schreef betrof het een halve ton. 50.000 euro! “Lieve MeMe (spreek uit: mee-mee), je bent de eerste die ik terugbetaal”, had de prinses tegen haar schoonmoeder gezegd. Nooit zag die echter ook maar één euro terug. Wellicht niet opzettelijk, maar wel feitelijk drukte Margarita dus een halve ton achterover. Geen haan die ernaar kraaide. In 2006 niet. In 2022 nog steeds niet.
‘Ach, dat is zo lang geleden’ hoor ik sommigen denken. Zeker. Maar de misstappen van de Belastingdienst in het toeslagenschandaal dateren uit diezelfde tijd en die zijn momenteel actueler dan ooit. Het zou toch ook bizar zijn om tijdsverloop van een- tot anderhalf decennium op te voeren als reden om list en bedrog, van wie dan ook, onbestraft te laten. Toch gebeurde dat wel met de roof van prinses Margarita. In plaats van haar te confronteren met dit publiekelijk bekende gegeven kreeg en krijgt zij links en rechts, van roddelbladen tot de serieuze pers, kans om zichzelf in het zonnetje te zetten als een geslaagde sieradenontwerpster. “Graag wil ik mijn sieradenlijn verbinden met goede doelen”, kwezelde Margarita in De Telegraaf, waarna de interviewster, de serviele hermelijnvlooi Barbara Plugge, verzuimde te vragen of de op een houtje bijtende oude schoonmoeder niet een heel mooi goed doel zou kunnen zijn.
“Ik wil uiteraard niet de rest van mijn leven met gebogen hoofd lopen uit schaamte voor schulden”, vertelde Margarita in oktober 2014 aan het weekblad Privé. Naar haar zeggen had De Roy van Zuydewijn “bij zo’n zes mensen uit onze directe omgeving” schulden gemaakt. “Daarbij moet je denken aan zomaar tienduizend euro per persoon”. Om schaamte en een gebogen hoofd te voorkomen zou Margarita allen de helft van het openstaande bedrag terug hebben betaald. Bewijs leverde ze niet. Ook vertelde ze niet dat ze zich aan twee gerechtelijke veroordelingen tot het betalen van alimentatie had weten te onttrekken door te claimen van een bijstandsuitkering te leven. Dat rijmt slecht met het aflossen van tienduizenden euro’s schuld die niet zijzelf, maar De Roy zou hebben gemaakt. Nog slechter rijmt het met de hypotheekvrije aanschaf van een Wassenaars landgoed voor een bedrag van bijna twee miljoen euro. Het spoort ook niet met de belofte dat ‘Meme’ als eerste haar geld terug zou zien.
In 2021 werd Margarita, zonder aanwijsbare kwalificatie voor die functie en daarmee in strijd met de Nederlandse ‘corporate governance code’ benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen (RvC) van de Royal Delft Group, ook bekend als ‘Koninklijke Porceleyne Fles’, producent van peperduur ‘Delfts blauw’, alsmede kristallen glazen en zilversmeedwerk. Een gerespecteerde onderneming, waar mr. Marc Udink, zoon van oud-minister Berend Jan Udink, advocaat en bekend curator in vele soms roemruchte faillissementen de RvC-voorzitter is. Het is onbegrijpelijk dat deze gerespecteerde professional zo’n lichtgewicht van twijfelachtig allooi tot het hoogste orgaan van een beursgenoteerd bedrijf heeft toegelaten. Was ook hij gevoelig voor de zweem van gewichtigheid die er steevast rond royals hangt? Was het dat ‘koninklijke’ Margarita poorten opent naar lucratieve handel? Werden haar gangen niet nagetrokken? Wat was het?
Bij Royal Delft geldt een gedragscode voor werknemers, inclusief de directeuren. Nergens staat dat die ook van toepassing is op de leden van de Raad van Commissarissen, maar als hoogste orgaan en toezichthouder kan het niet anders dan dat juist zij zich te houden hebben aan de allerhoogste standaarden van eerlijkheid, integriteit en openheid. Drie begrippen die centraal staan in die gedragscode. “Royal Delft Group (RDG) verwacht van haar werknemers dat zij eerlijk en integer opereren en met respect voor anderen”, zegt artikel 4 van de code. Meermaals wordt gewezen op de ‘hoogstaande gedragsnormen’ waaraan RDG-werknemers zich te houden hebben.
Leggen wij deze meetlat langs het recente Telegraaf-interview van RDG-commissaris Margarita de Bourbon de Parme, in het bedrijfsjaarverslag aangeduid als ‘Hare Koninklijke Hoogheid’, dan is duidelijk dat zij de regels met voeten heeft getreden. Hanteren we die normen inzake de nooit afgeloste lening (“Lieve Meme, je bent de eerste die ik terugbetaal”) dan is er helemaal sprake van een flagrante schending van de gedragsregels.
Regels zonder handhaving zijn gebakken lucht. Jurist Marc Udink weet dat als geen ander. Nu maar hopen dat hij zich minder serviel en amechtig opstelt dan het voor de paleishekken klappende volk en de journalisten die iedere kritische houding laten varen zodra er iemand uit de koninklijke familie voor hun neus staat.
Lees ook van Geert Dales:
