De nieuwe Portugal Post over de lucht van Olhão (gasten en vis blijven twee dagen fris), de johannesbroodboompeulenoogst, en Raúlito over de Hitte des Doods in Spanjeland.
Nederlanders spreken Olhão uit als Ohjajoh, Oliejajoo, Ohalo en Aloha terwijl het gewoon Oljauw is. Olhão ruikt altijd naar sinaasappelbloesem, vis en rotte eieren. De zwavellucht van de stad is mij dierbaar geworden. Als ik die ruik, weet ik dat ik thuis ben. Boze tongen beweren dat het de meur van nitratensoep is, met ingrediënten uit het riool dat rechtstreeks uitmondt in de door UNESCO beschermde Ria Formosa. Anderen beweren dat de stank wordt veroorzaakt door eb en vloed en rottend zeewier in het waddengebied. Er zit nog een typisch geurtje in mijn Olhanees geurenkabinet: de vislucht van Fides/Faropeixe – de laatste visconservenfabriek – om de stad.
Het conserveren van vis in zeezout werd tijdens de ijzertijd op het Iberisch schiereiland geïntroduceerd door de Feniciërs, Grieken en Carthagers en later ook door de Romeinen. Eeuwenlang bleef gezouten vis de favoriete conserveringsmethode, maar toen werden het drogen en het roken populairder. Aan het einde van de 19e eeuw zette Ramirez, nu de oudste actieve conservenfabriek in Europa, fabrieken op in Setúbal en in de Algarve om sardines in olijfolie in te blikken. De pasteurisatiemethode werd ongeveer 10 jaar later geïntroduceerd en daarna werden er meer conservenfabrieken geopend, niet alleen voor sardines maar ook voor tonijn. Ooit telde Olhão maar liefst zestig visconservenfabrieken. Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog was de behoefte aan blikjes vis als gevechtsrantsoen zo groot geworden dat ze non stop in bedrijf waren.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Het stadje werd steenrijk van de blikjes sardines die naar Duitse, Franse en Engelse soldaten gingen. De Avenida da República ademt nog iets van de grandeur van die gouden tijd. Wijnimporteur Reggie Smith koopt zijn blikjes – die een groot succes zijn in Nederland – al jaren bij Faropeixe. Saampjes gingen we op bezoek bij de conservenfabriek waar ik al bijna tien jaar vrijwel dagelijks langs fiets maar nog nooit bezocht. Ik roep altijd goedemorgen dames als ik passeer. We werden zeer gastvrij ontvangen door Reggie’s vriend Jorge Farinha, de blikjesbaas.
Die dag waren de dames bezig met het maken van de befaamde sardinepaté, die in je vrijwel ieder restaurant in Portugal gevraagd of ongevraagd als starter krijgt, uiteraard met brood, olijven en een stukkie kaas. Onze tip: u mag deze hors-d’oeuvre gerust weigeren want in sommige malafide vreetschuren – de zogeheten tourist traps – zetten ze de hapjes tegen woekerprijzen op de conta, de rekening, terwijl u de lekkernijen wellicht niet eens heeft genuttigd. Jorge gaf ons een rondleiding. Faropeixe produceert zelf patés en blikkies en doet dat ook voor Nero Conservas van eigenaar José Nero.
Het verhaal van de Nerootjes begon in 1680 toen de Italiaanse familie naar Sesimbra in Portugal emigreerde, waar zij startten met de productie van gezouten, gedroogde en geperste vis. Ze exporteerden deze visproducten vooral naar Spanje en Italië. De handel floreerde en in 1912 opende Amadeus Henrique Nero op 23-jarige leeftijd samen met enkele partners hun eerste conservenfabriek. Ook nu werd de negotie vooral geëxporteerd. In 1989 moest de fabriek sluiten door een grote crisis in de conservenindustrie maar in 1992 echter besloot de kleinzoon van Amadeu, José Nero, de fabriek terug te kopen en weer te gaan produceren. Nero bracht oude succesvolle merken weer tot leven, zoals Catraio, Naval, Georgette en Açor, en met groot succes.
Artikel gaat verder na afbeeldingen.
Het bedrijf blijft altijd nieuwe producten of bekende producten in een nieuw jasje lanceren, zoals tonijnfilet met zee-sla of met lupineboontjes en zeekraal, zalm in bonenkruid, pikante mosselen en natuurlijk sardines in vele varianten.
Naast het beroemde merk Fides produceert Faropeixe ook de merken Pescarias do Algarve, Catraio, Naval, Açor en Nazarena in vele varianten zoals; mosselen in pikante olie, tonijn in vele variaties, zalm, zwaardvis, makreel, horsmakreel, bacalhau en de beroemde sardinepaté’s. Reggie tikt dagelijks een blikkie weg en is nooit ziek, wellicht ook ingegeven door zijn zeer gezonde levensstijl met elke ochtend een koude douche, veel sporten, vers en goed eten. Reggie is een prima vent, roep ik altijd, maar hij zou een borrel moeten lusten. Vis uit blik wordt steeds populairder en in Portugal zijn er zelfs restaurants waar men uitsluitend met visconserven werkt. Ook verschijnen er steeds meer blikjeswinkels in Portugal. In Nederland zien we de blikjes ook steeds vaker en de verkoop van Reggie blijft stijgen. Vis uit blik is voedzaam en gezond, boordevol Omega-3 vetzuren, vitamine-D, mineralen en eiwitten. De vis van Faropeixe wordt duurzaam gevangen in het Portugese gedeelte van de Atlantische Oceaan. De visconserven worden op traditionele wijze geproduceerd: de vis wordt eerst langzaam gegaard bij 70 graden en vervolgens handmatig in blik gelegd. Het handmatig proces is tijdrovend maar heeft grote voordelen voor de kwaliteit en de smaak.
Artikel gaat verder na afbeeldingen.
Het is weer de maand van de Johannesbroodboom (leuk scrabble woord overigens), want vanaf augustus is het tijd om de peulen van deze boom te oogsten, en dat is net als het oogsten van de olijven een folklore-gebeuren. Heel Portugal staat vol met deze oersterke boom, maar niet alleen Portugal. Eigenlijk in alle Middellandse zeelanden komt ie voor. De boom staat bekend om de zeer hoge voedingswaarde van de peulen, die johannesbrood worden genoemd. De boom levert ieder jaar een enorme hoeveelheid johannesbroodpitmeel en carobepoeder. Dat wordt verkregen door de peulen te vermalen en er zodoende een product overblijft als alternatief voor cacao. In sommige landen wordt het ook verwerkt tot thee, in Malta maken ze er likeur van, het zit in babyvoeding… Kortom de carobeboom levert een product dat eindeloos verwerkt kan worden in van alles. Broodmeel, cacao, maar ook als bindmiddel in medicijnen. En in tegenstelling tot tarwemeel draagt het johannesbroodpoeder of meel bij aan de versterking van het immuunsysteem. Er zit enorm veel vitamine A en B2 in het product. IJzer en calcium zijn de belangrijkste hoofdbestanddelen van de peul, naast suikers en fructose. In de voedingsmiddelen- en veevoerindustrie is het dus een heel bruikbaar en gewild product.
Vinden we het lekker? De carob heeft een licht karamelachtige smaak en is zoeter dan cacao. Er hoeft meestal geen suiker aan het bestanddeel toegevoegd te worden, zoals bij cacao. Wat kan je thuis met het poeder doen? Een smoothie maken of een warme drank in plaats van chocolademelk, of zelfs ijs. Maar ook brownies kan je er mee bakken. Het gerucht gaat dat de alfarroba zelfs een van de geheime ingrediënten is van coca cola… Zoals met zoveel producten was het vroeger voer voor de armen. Nu is het heel trendy om met johannesbrood gemaakte producten te consumeren. De pastelaria’s in de Algarve liggen in elk geval vol met koek en gebak gemaakt met meel van deze peulvrucht. De provincie is bovendien goed voor 95% van de hele jaarlijkse opbrengst van de bomen in Portugal. In deze tijd van het jaar zie je overal mensen met bestelbusjes langs de wegen om de peulen van de boom te verzamelen. Bij o.a. de coöperatie van het bedrijf Madeira Madeira in mijn omgeving levert een kilo al gauw 1,75 euro op. Dus het loont echt om je auto langs de kant van de weg te zetten en de bomen die op niemandsland staan door elkaar te schudden en lekker te gaan rapen. Heb je bomen in je tuin en doe je niets met de peulen, doneer ze dan aan een goed doel, zoals bijvoorbeeld in mijn geval: We trekken we er met een groep vrijwilligers op uit om peulen te rapen en de opbrengst te doneren aan de hondenopvang in de buurt. De johannesbroodboom. Wie is er niet groot mee geworden?
Van onze Geliefde Hoofdredacteur leerde ik de volgende truc; Citeer jezelf daar waar het kan om aan te tonen dat je een vooruitziende blik hebt. Doe je dit in voldoende mate, wordt je vanzelf op het schild gehesen als Ziener des Vaderlands. Ik zal dat hier eens testen. “Gelukkig hebben jullie in Nederland overal verstand van en naast een Nationaal Hitteplan zijn jullie (jullie wel) voorbereid op de droogte-des-doods-die-onherroepelijk-komen-gaat en hebben de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) die het water op de juiste wijze zal herverdelen. Komt goed”, schreef ik in deze editie van uw favoriete zondagsblad.
Niemand leek enig geloof te hechten aan het bestaan van genoemde verherverdelingscomissie, maar kijk eens aan, ze bestaat en wordt nu een soort OMT, zonder Hugo en zonder Kom-Hoe-Heet-Hij-Ook-Weer-Ommers-Of-Zo, het Officiëel (je kunt er echt niet meer onderuit) WaterTekort is daar.
Maakt het de Nederlander ene fuck uit? Nou nee. Hier in Tarragona, rondom Salou, Cambrils, Torredembara ziet men duizenden Nederlandsch gekentekende automobielen rijden, al dan niet elektrisch qua gender, maar werkelijk niet één met een beetje stof erop vastgekleefd. Terwijl ik jullie er nog zó op had gewezen dat het hier al Z E S M A A N D E N niet geregend heeft.
Fijn hoor, dat jullie centjes komen brengen, heel fijn zelfs. Maar van een volk dat Rutte IV in het zadel geholpen heeft had ik toch wel énig mededogen verwacht. Maar nee. Nu de energieprijzen in Hollandistan de pan uit rijzen en douchen dientengevolge een luxe is geworden gaat de Hollandsche Tourist in het Spaansche gewoon vijf keer per dag onder de douche, wast de auto na elk ritje naar de supermarkt (Oei, onder een boom gestaan, meteen luizenpoep!) en heeft schijt aan de dorstigstervende bomen die écht wel in het oog springen, mocht men ‘zo lekker gek impulsief sprong in het diepe, even van de hoofdweg af dwalen’ in het ondertussen kokende hoofd halen.
Alles in het vakantiegedrag van de “Nederlandsche Mensch” straalt d66 uit [Ja Sandra, dat is met een KLEINE d door Barbara van de Rabo zo heerlijk uiteengezet]. Moet ik nog een linkje zetten of hebben jullie (ik denk het wel eigenlijk, you’re not stupid) wel een beetje beeld voor ogen?
Geen Nederlands ge-kentekende Tesla, Porsche of Ram Van waar ook maar een stofje op te bekennen is, hier aan de Costa Dorada. Terwijl het al zes maanden niet geregend heeft. Als je een kilometer gereden hebt zit je auto onder het stof. Who cares? Nou de Nederlandsche Statuspooier. Status is alles voor die zwart-leggen-we-alles-voor-je-aan-moppie-rakkers. Thuis kunnen ze het niet laten zien dus gaan ze hier drie weken helemaal ‘Miami’ met alle bling bling. De lokalio die zijn groentetuin nauwelijks water kan geven, “Flikker op man, als ik thuis een keer problemen heb met de toevoer van mien tuintje heur ik uch auk nie zeure” (of zoiets, mijn gehoor is auk nie mer wât ut gewist is) kan de rambam krijgen.
Vijf keer per dag douchen want guttegut het is zo warm. Ja! Daar kwam je toch voor? Warm, zonnig en droog. Maar dat je daar eigenlijk niet tegen kan moet de lokale sloeber dan maar accepteren. Als er straks alleen nog maar wat stof uit zijn kraan komt en de komkommerplantjes dor en geel weigeren zijn salade op te vrolijken. Want Hollandse Jan en zijn Sjantal hebben het WARM ja?
Genietend lees ik dat, straks terug in Nederlandje, alleen nog mensen met een d66-lidmaatschapskaart eenmaal per twee weken de auto zullen mogen wassen, douchen – niet langer dan twee minuten – alleen nog mag op basis van douche-rechten die verhandelbaar zullen zijn (win win!) en dat roeien op de Rijn verboden zal zijn wegens teveel fijnstof.
Ik merk dat ik aan vakantie toe ben. Twee weekjes minstens.
Hasta la vista babies.
Lees meer Portugal Post:
