De demonstraties van woedende Sadristen in Baghdad zijn vannacht verder geëscaleerd. Aanhangers van Moqtada al-Sadr vochten gistermiddag op straat met de politie in de Iraakse hoofdstad, nadat hun leider zijn terugtreden uit de politiek aankondigde. De demonstranten braken in de Groene Zone, het politiek en diplomatiek hart van Baghdad, door tot het presidentieel paleis. Dit leverde taferelen op van mannen die van het presidentieel zwembad genoten. De sfeer werd op straat echter snel grimmiger, en de politie en demonstranten wisselden traangasgranaten en stenen uit. De demonstranten lijken nieuwe verkiezingen te willen, zonder deelname van aan Iran-gelieerde politieke groeperingen.
De rellen in de straat zijn na zonsondergang overgeslagen in vuurgevechten. Er zouden hierbij zeker 30 mensen om het leven zijn gekomen, en 700 mensen gewond zijn geraakt. Een correspondent van al-Jazeera zegt dat het gerucht gaat dat de Popular Mobilization Units slaags zijn geraakt met het Irakese leger en politie. De PMU’s zijn milities die (vooral uit sjiitische hoek) werden gemobiliseerd om tegen Islamitische Staat te vechten, toen die groep grote delen van noord- en west-Irak overrompelde in 2014. Veel van deze groepen waren en zijn loyaal aan al-Sadr.
Moqtada al-Sadr zou zelf overigens met hongerstaking zijn begonnen uit protest tegen het geweld richting zijn aanhangers. Die aanhangers verzamelen zich nog steeds in het hart van Baghdad. Er wordt met regelmaat geschoten, onder andere met granaatwerpers. Het leger heeft versterkingen gestuurd naar de Groene Zone. Ook elders in het land hebben gevechten plaatsgevonden.
Iran heeft op de onrusten gereageerd door de grenzen met Irak te sluiten, en het vliegverkeer stil te leggen. De Iraanse regering roept te politieke partijen in Irak op er met onderhandelingen uit te komen. De Iraanse invloed in het buurland is een van de belangrijkste kwesties waarover de beweging van al-Sadr van mening verschilt met veel andere partijen. Moqtada al-Sadr heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld van een bondgenoot naar een criticus van Iran. De Iraaks-Koerdische politiek leider Masoud Barzani heeft zijn landgenoten opgeroepen om ”niet terug te vallen op de taal van wapens en geweld om conflicten te beslechten”.
De NOS bericht dat het personeel van de Nederlandse ambassade in Irak is verplaatst naar de Duitse ambassade, die verder bij de gevechten vandaan ligt. Het evacueren van het personeel lijkt niet mogelijk, en het reisadvies voor de zuidelijke stad Basra is nu net als om Baghdad ”rood”. Dat wil dus zeggen dat Nederlanders niet moeten wachten, en beter snel hun spullen kunnen pakken en het die gebieden verlaten.
Het is de vraag of verdere escalatie te voorkomen is. Een interventie van sjiitische geestelijken zou de gemoederen misschien tot bedaren kunnen brengen. De 92-jarige grootayatollah Ali al-Sistani wordt genoemd als een van de weinige personen met de invloed om de verschillende facties tot inkeer te brengen. Van de Iraakse politiek zal voorlopig weinig komen. Het parlement, dat vandaag had kunnen besluiten tot vervroegde verkiezingen, komt voorlopig niet meer bijeen. Overheidsgebouwen in Baghdad zijn gesloten, en in het hele land geldt een straatverbod. Daar trekken de demonstranten zich voorlopig niets van aan.
