Rusland heeft woedend gereageerd op de beeldenstorm die gaande is in de Baltische staten. Verschillende monumenten uit de Sovjettijd zijn de afgelopen weken verwijderd in Estland, Letland en Litouwen. Tijdens de Koude Oorlog waren die drie landen deelrepublieken van de Sovjet-Unie, nadat ze in het interbellum kort onafhankelijk waren geweest. De monumenten dienden als een herinnering aan de overwinning over Duitsland, maar werden door veel mensen in de betreffende landen gezien als een teken van de overheersing door Moskou.
Estland haalde twee weken geleden al monumenten weg uit de stad Narva, aan de Russische grens. Hierbij werd ook een T-34 tank weggehaald. Volgens de Estse Buitenlandminister moesten de monumenten worden verwijderd omdat ze voor ”verdeeldheid” zorgden in de samenleving. Litouwen begon in juli al met het verwijderen van standbeelden in de kuststad Klaipeda. Letland vernietigde vorige week donderdag het grootste Sovjetmonument in de regio. Het ”Monument voor de Bevrijders van Sovjet-Letland en Riga van de Duitse Fascistische Indringers” bestond uit een 79 meter hoge obelisk, geflankeerd door twee standbeelden. Het monument was in 1985 pas geplaatst, en is nu dus omvergeworpen.
Šodien, 25. augustā, situācija Uzvaras parkā esošā obeliska demontāžas laikā vērtējama kā mierīga un bez būtiskiem starpgadījumiem. Ir fiksēti atsevišķi pārkāpumi, kuri ātri novērsti. Aizturētas četras personas. Plašāk lasiet: https://t.co/IZCZsHH3UO
*VP video no notikuma vietas: pic.twitter.com/ZvDNqfJ3h0— Valsts policija (@Valsts_policija) August 25, 2022
Moskou beschuldigt de Baltische landen nu van ”russofobie”, ”xenofobie” en ”discriminatie”, en zegt dat het verwijderen van de monumenten invloed zal hebben op bilaterale relaties. Ook zegt Rusland dat de Russische minderheden in de Baltische landen, ook een erfenis van de Russische overheersing in de regio, nu behandeld worden als tweederangsburgers. in Estland zijn Russen 23 procent van de bevolking, in Letland 24 procent, en in Litouwen 5 procent.
De Baltische landen zijn ondertussen bezig met een lobby voor een Europees visumverbod voor Russische toeristen. Reuters schrijft dat Frankrijk en Duitsland dinsdag tegengas geven in een gezamenlijk statement tegen dit idee. Ze noemen het contraproductief, en stellen dat zo’n collectieve maatregel tegen Russische burgers alleen maar tot meer steun voor Poetin zal leiden. De Buitenlandministers van de Europese Unie komen morgen bijeen in Praag voor topoverleg. De lidstaten die grenzen aan Rusland zijn voor een visumban, maar verschillende Zuid-Europese landen zien de toeristen liever niet vertrekken.
Nederland steunt bij monde van minister Wopke Hoekstra een Europese visumban voor toeristen, dat schrijft RTL. Wel moet er onderscheid gemaakt worden tussen verschillende groepen reizigers. Zo is het weren van toeristen acceptabel, maar moeten Russische vluchtelingen hun land kunnen verlaten. Ook visums voor bijvoorbeeld onderwijs blijven worden niet verboden. Volgens minister Hoekstra zal Nederland proberen om toe te werken naar Europese ”eenheid” op dit dossier, en moeten er afspraken komen waarin ieder land zich kan vinden.
Ook het trainen van Oekraïense soldaten zal hierbij op de agenda staan. Verschillende landen trainen op hun eigen grondgebied al Oekraïners in het omgaan met Westers materieel. Nederland en Duitsland helpen bijvoorbeeld bij het opleiden van ontmijners, die voormalige bezette gebieden veilig moeten maken voor wederopbouw. Verschillende Europese landen helpen in het Verenigd Koninkrijk met een grootschalige trainingsmissie. London heeft volgens Le Monde een target om in 3 maanden tijd 10.000 soldaten te trainen. Onder andere Nederland, Zweden en Denemarken werken hieraan mee. Mogelijk zullen de Defensieministers in Praag afspraken maken over soortgelijke projecten.
