De waslijst aan Turkse klachten over buurland Griekenland blijft maar groeien, en de retoriek van het Turkse leiderschap, met name van president Erdogan, wordt steeds feller. De twee landen ruziën al van oudsher over de precieze grenslijn tussen de maritieme zone en het luchtruim, en Turkije beschuldigt Griekenland regelmatig van het terugduwen van vluchtelingen. Ook de manier waarop Griekenland omgaat met vluchtelingen die het wél uit Turkije laat komen, is nu onderwerp van kritiek.
Zondag kwam het nieuws naar buiten dat Turkije een Koerdische man heeft gearresteerd, die in een Grieks vluchtelingenkamp getraind zou zijn voor sabotageacties in Turkije. De man, Hüsamettin Tanrikulu, zou verbonden zijn aan de PKK. Hij zou getraind zijn in het Lavrio vluchtelingenkamp, waar veel Koerdische dissidenten zitten uit verschillende delen van het Midden-Oosten. Lavrio werd als kamp in 2013 door de Griekse overheid gesloten, na eerdere Turkse klachten dat het een broeinest voor militanten zou zijn. De Koerden zitten er echter nog, en het is een soort enclave geworden.
De Turkse minister van Binnenlandse zaken waarschuwde Griekenland tegen het gedogen van terroristische activiteiten. Volgens Turkse media hangt Lavrio vol met ”terroristische symbolen”. Hiermee doelt men op vlaggen, posters, en andere tekens van de verschillende Koerdische organisaties, waaronder de Syrisch-Koerdische YPG.
Maandag maakten Turks-Cypriotische autoriteiten bekend dat een Grieks-Cypriotische spion gearresteerd was bij het in kaart brengen van Turkse militaire installaties. De man liep tegen de lamp nadat hij een radiotelefoon achterliet in een hotelkamer. Griekenland en Turkije vochten in 1974 om het eiland, en sindsdien houdt Turkije een Turks-Cypriotische regering in stand die in het noorden een derde van het hele eiland bestuurt.
Het vredesproces schiet sindsdien niet echt op. De Turkse kant ziet het liefst een onafhankelijk Turks-Cyprus. De Griekse kant wil hereniging en een oplossing waarbij de beide helften samenleven in een federatie. Voor Turkije is dit onwenselijk, want Grieken zijn op het eiland met veel meer mensen dan de Turken, en zouden als groep makkelijk iedere democratische verkiezing winnen.
En dan zijn er de schendingen van het Turkse luchtruim, en de Griekse straaljagers die Turkse missies lastig zouden vallen. Griekenland zou sinds het begin van dit jaar 1,123 keer het Turkse luchtruim hebben geschonden. Vorig jaar gebeurde dat volgens volgens Anadolu Agency 1,616 incidenten. Echt een stijgende lijn lijkt er niet in te zitten, maar het is wel een aanhoudend probleem voor Ankara. Het Turkse persbureau baseert zich op bronnen binnen het ministerie van Defensie die verder liever anoniem blijven. Griekenland zou ook meerdere keren de radar van luchtafweergeschut hebben vastgezet op Turkse straaljagers. Het ging volgens Turkije om S-300 luchtafweerraketten, een Russisch systeem dat eind jaren ’90 door Griekenland werd aangekocht.
Ook ruziën beide landen over de status van een aantal eilanden in de oostelijke Egeïsche Zee. De eilanden horen bij Griekenland, en dat land wil ze nu gebruiken voor militaire installaties. Turkije houdt vol dat de eilanden gedemilitariseerd moeten blijven, en beroept zich op een reeks verdragen en afspraken, waarvan de oudsten meer dan een eeuw oud zijn. Griekenland stelt, met steun van Frankrijk en Duitsland, dat het in zijn recht staat bij de acties. Turkije gaat nu zover dat het lijkt te dreigen met militaire acties, met als argument dat zelfverdediging gerechtvaardigd is als Griekenland ”wapens installeert voor onze neus”.
Op 30 augustus vierde Turkije de overwinning op geallieerde troepen in 1922. Turkse nationalistische troepen onder vader des vaderlands Atatürk schopten Franse, Britse, en Griekse legers het land uit na afloop van de Eerste Wereldoorlog, waarin het Ottomaanse Rijk meevocht aan de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Griekenland had geprobeerd om grote delen van Anatolië te annexeren die het als historisch grondgebied zag. Anatolië had toen nog grote Griekse gemeenschappen, voornamelijk in het westen en noorden. Met de Turkse overwinning werden deze grotendeels verdreven. Honderdduizenden kwamen berooid in Griekenland aan, terwijl Turkse gemeenschappen uit Griekenland de andere kant op werden gejaagd.
Dus toen de officiële NAVO-website Turkije feliciteerde met hun overwinningsdag, zorgde dit voor woedende reacties in Athene. De felicitatie werd snel offline gehaald, wat weer voor woede zorgde in Ankara. President Erdogan zei afgelopen vrijdag dat Griekenland ”geen echte waarde” heeft voor de NAVO. Turkije, zo stelt hij, is van veel groter belang voor de verdragsorganisatie.
President Erdogan deed vorige week woensdag soortgelijke verstrekken uitspraken in een speech voor afgestudeerde kadetten van de militaire academies. Erdogan sprak voor een publiek van bijna 600 kersverse vliegers en matrozen.
Die matrozen treden volgens Erdogan overigens ”in de voetsporen van Barbaros” bij het verdedigen van Turkije. Hayreddin Barbarossa was een kaper die begin zestiende eeuw vanuit Algerije de westelijke middellandse zee onveilig maakte voor christelijke reizigers, en die namens de Ottomaanse sultan opereerde.
Erdogan sprak over ”het lawaai dat in de oostelijke Middellandse Zee wordt gemaakt om de belangen van ons land te ondermijnen”, doelend op Griekse provocaties. Volgens de president voert Turkije de echte strijd ”met degenen achter” Griekenland, waarmee hij doelt op de Europese Unie. Hij bekritiseerde de EU vanwege het uitsluiten van Turkije, terwijl het veel kleinere landen toelaat ”waarvan de democratische en economische normen niet met ons te vergelijken zijn”. Volgens hem proberen Europese landen onrust te stoken in Turkije, om zo de interne eenheid en de ontwikkeling op lange termijn te verstoren.
