STOCKHOLM, 11 september (Reuters) – De Zweden stemmen zondag in een verkiezingsstrijd tussen de zittende centrum-linkse sociaal-democraten en een rechts blok dat de anti-immigratiepartij Zweden Democraten heeft omarmd in een poging om de macht terug te winnen na acht jaar in de oppositie.
Met een gestaag groeiend aantal schietpartijen die de kiezers verontrusten, hebben de partijen tijdens de campagne gestreden om het hardst op te treden tegen bendecriminaliteit, terwijl de stijgende inflatie en de energiecrisis in de nasleep van de invasie van Oekraïne steeds meer op de voorgrond zijn getreden.
“Ik vrees dat er een repressieve, zeer rechtse regering komt”, zegt Malin Ericsson (53), reisconsulente, voor een stemlokaal in het centrum van Stockholm.
Uit opiniepeilingen blijkt dat centrum-links nek-aan-nek loopt met het rechtse blok, waar de Zweden-Democraten onlangs de Middenpartij lijken te hebben ingehaald als de op een na grootste partij na de sociaal-democraten.
Kinderarts Erik George, 52 jaar, zegt dat hij vond dat de verkiezingscampagne werd gekenmerkt door een toename van het populisme.
“Ik denk dat de tijden echt tumultueus zijn en dat de mensen het moeilijk hebben om te begrijpen wat er aan de hand is,” zegt hij buiten het stemlokaal.
Terwijl orde en gezag het thuisterrein is van rechts, kunnen de zich samenpakkende economische stormwolken, nu huishoudens en bedrijven geconfronteerd worden met torenhoge energieprijzen, een stimulans zijn voor de sociaaldemocratische premier Magdalena Andersson, die gezien wordt als een veilig paar handen en populairder is dan haar eigen partij.
“Mijn duidelijke boodschap is: tijdens de pandemie hebben we Zweedse bedrijven en huishoudens gesteund. Ik zal op precies dezelfde manier weer handelen als ik uw hernieuwde vertrouwen krijg”, zei ze deze week in een van de laatste debatten voor de stemming.
Andersson was vele jaren minister van Financiën voordat ze een jaar geleden de eerste vrouwelijke premier van Zweden werd. Haar belangrijkste rivaal is de leider van de Zweedse conservatieven, Ulf Kristersson, die zichzelf ziet als de enige die rechts kan verenigen en haar van de troon kan stoten.
Kristersson heeft jarenlang de banden aangehaald met de Zweden Democraten, een anti-immigratiepartij die onder haar oprichters blanke supremacisten telt. Aanvankelijk gemeden door alle andere partijen, maken de Zweden Democraten nu steeds meer deel uit van de rechtse hoofdstroom.
“We zullen prioriteit geven aan recht en orde, het lonend maken om te werken en aan nieuwe klimaatslimme kernenergie bouwen,” zei Kristersson in een video die door zijn partij werd gepost. “Simpel gezegd, we willen Zweden op orde brengen.”
Voor veel centrum-linkse kiezers – en zelfs een aantal rechtse – blijft het vooruitzicht dat de Zweden-Democraten van Jimmie Akesson iets te zeggen hebben over het regeringsbeleid of deel gaan uitmaken van het kabinet, zeer verontrustend.
Kristersson wil een regering vormen met de kleine christen-democraten en eventueel de liberalen, en wil ook kunnen rekenen op de steun van de Zweden-democraten in het parlement. Maar dat zijn toezeggingen die centrum-links niet zonder meer aanneemt.
De onzekerheid is groot bij de verkiezingen, nu beide blokken lange en moeizame onderhandelingen moeten voeren om een regering te vormen in een gepolariseerd en emotioneel geladen politiek landschap.
Andersson zal steun moeten krijgen van de Centrumpartij en de Linkse Partij, die ideologische tegenpolen zijn, en waarschijnlijk ook van de Groene Partij, als ze een tweede termijn als premier wil.
“Ik heb vrij weinig rode lijnen,” zei Annie Loof, wier Centrumpartij met Kristersson brak over haar omhelzing van de Zweden Democraten, in een recent SVT interview.
“Een rode lijn die ik heb is dat ik nooit een regering door zal laten gaan die de Zweden Democraten invloed geeft.”
De stemming sluit om 1800 uur GMT en de voorlopige officiële uitslag wordt rond 2100 uur GMT verwacht.
