KIEV, Oekraïne (AP) – Een Russische raket is dicht bij een kerncentrale in het zuiden van Oekraïne ingeslagen zonder de drie reactoren te beschadigen, maar raakte maandag andere industriële apparatuur in wat de Oekraïense autoriteiten een daad van “nucleair terrorisme” noemden.
De aanval volgde op waarschuwingen van de Russische president Vladimir Poetin voor mogelijke intensievere aanvallen op de Oekraïense infrastructuur nadat zijn troepen een vernederende tegenslag op het slagveld hadden gekregen. Ook werd opnieuw gevreesd voor een mogelijke radioactieve ramp in de bijna zeven maanden durende oorlog.
De raket kwam terecht binnen 300 meter van de reactoren van de Pivdennoukrainsk-centrale, ook bekend als de Zuid-Oekraïense kerncentrale, en maakte een krater van 2 meter diep en 4 meter breed, volgens het Oekraïense nucleaire bedrijf Energoatom.
Op zwart-wit camerabeelden die door het Oekraïense ministerie van Defensie zijn vrijgegeven, zijn twee grote vuurballen te zien die na elkaar in het donker uitbarsten, gevolgd door gloeiende vonkenregens. Op de video staat de klok op 19 minuten na middernacht.
Zowel het ministerie als Energoatom noemden de aanval “nucleair terrorisme”. Het Russische ministerie van Defensie had geen commentaar. De nucleaire waakhond van de Verenigde Naties, de Internationale Organisatie voor Atoomenergie, reageerde niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar.
Het industriële complex waartoe de kerncentrale van Pivdennoukrainsk behoort, ligt langs de rivier de Zuidelijke Bug, ongeveer 300 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Kiev. Door de aanval werd een nabijgelegen waterkrachtcentrale tijdelijk stilgelegd en werden meer dan 100 ramen van het complex verbrijzeld, aldus Energoatom.
Volgens het Oekraïense presidentiële bureau zijn door de aanval ook drie transmissielijnen verbroken.
De kerncentrale is de op één na grootste van Oekraïne, na de Zaporizhzhia Nuclear Power Plant, die de grootste van Europa is en herhaaldelijk onder vuur heeft gelegen. De twee centrales hebben reactoren van hetzelfde ontwerp.
Russische troepen hebben de Zaporizja-centrale sinds het begin van de invasie bezet. Beschietingen hebben de transmissielijnen afgesneden, waardoor de exploitanten gedwongen werden de zes reactoren te sluiten om een stralingsramp te voorkomen. Rusland en Oekraïne hebben elkaar de schuld gegeven van de aanvallen.
Het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie zei dat een belangrijke transmissielijn vrijdag opnieuw werd aangesloten, waardoor de Zaporizjzja-centrale elektriciteit krijgt die zij nodig heeft om haar reactoren te koelen. De IAEA heeft monitors bij de centrale.
Maar de burgemeester van Enerhodar, de stad waar de Zaporizhzhia centrale staat, meldde maandag meer Russische beschietingen in de industriezone van de stad.
Poetin waarschuwde vrijdag voor mogelijke versterkte aanvallen, maar beweerde dat zijn troepen tot nu toe terughoudend hebben gereageerd op Oekraïense pogingen om Russische installaties te treffen.
“Als de situatie zich zo ontwikkelt, zal onze reactie ernstiger zijn,” zei Poetin.
“Onlangs nog hebben de Russische strijdkrachten een paar impactvolle aanvallen uitgevoerd,” zei hij, verwijzend naar aanvallen van vorige week. “Laten we die beschouwen als waarschuwingsaanvallen.”
Naast de infrastructuur bestoken de Russische strijdkrachten ook andere locaties. Bij de laatste beschietingen zijn ten minste acht burgers gedood en 22 anderen gewond geraakt, aldus het Oekraïense presidentiële bureau maandag.
De gouverneur van de noordoostelijke regio Kharkiv, nu grotendeels terug in Oekraïense handen, zei dat Russische beschietingen vier medische medewerkers hebben gedood die probeerden patiënten uit een psychiatrisch ziekenhuis te evacueren, en twee patiënten hebben verwond.
De burgemeester van de door Rusland bezette oostelijke stad Donetsk zei dat beschietingen daar 13 burgers hebben gedood.
Patricia Lewis, de directeur internationaal veiligheidsonderzoek van de denktank Chatham House in Londen, zegt dat de vorige aanvallen op de fabriek in Zaporizhzhia en de aanval van maandag wijzen op een patroon van Russische militaire planners die proberen Oekraïense kerncentrales voor de winter uit de lucht te halen door zich te richten op de stroomvoorzieningen die ervoor zorgen dat ze veilig blijven functioneren.
“Het is een zeer, zeer gevaarlijke en illegale daad om een kerncentrale aan te vallen,” zegt Lewis in een interview. “Alleen de generaals weten wat de bedoeling is, maar er is duidelijk een patroon.”
“Wat ze elke keer lijken te doen is proberen de stroom naar de reactor af te sluiten,” zegt ze. “Het is een erg onhandige manier, want hoe nauwkeurig zijn deze raketten?”
Andere recente Russische aanvallen op de Oekraïense infrastructuur waren gericht op elektriciteitscentrales in het Noorden en een dam in het Zuiden. Ze kwamen in het kielzog van een grootscheepse Oekraïense tegenaanval in het Oosten van het land, waarbij door Rusland bezet gebied in de regio Kharkiv werd heroverd en de oorlog, die grotendeels in een impasse was geraakt, werd doorbroken.
De Oekraïense successen – Ruslands grootste nederlaag sinds zijn troepen in de openingsfase van de invasie rond Kiev werden teruggedrongen – hebben in Rusland tot zeldzame publieke kritiek geleid en de militaire en diplomatieke druk op Poetin opgevoerd.
Nationalistische critici van het Kremlin hebben zich afgevraagd waarom Moskou heeft nagelaten Oekraïne in de duisternis te storten door alle belangrijke kerncentrales te treffen.
– Oekraïne heeft de inname van een dorp in het door Rusland bezette deel van de Oekraïense regio Luhansk opgeëist. De Oekraïense militaire functionaris Serhiy Haidai zei dat de Oekraïense troepen Bilogorivka hadden heroverd. Rusland heeft de vermeende inname door Oekraïne niet onmiddellijk erkend.
– Het hooggerechtshof in de door Rusland gecontroleerde regio heeft maandag een voormalige tolk van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa veroordeeld wegens hoogverraad. Maxim Petrov, een inwoner van Luhansk die vertaalde voor een waarnemingsmissie van de OVSE, werd veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf.
– De iconische Russische zangeres Alla Pugacheva gebruikte haar beroemde stem om de oorlog ter discussie te stellen. In een Instagram post zondag, beschreef ze Rusland als “een paria” en zei dat haar soldaten stierven voor “illusoire doelen”.
Het Russische ministerie van Justitie wees Pugacheva’s echtgenoot, zanger en tv-presentator Maxim Galkin, zaterdag aan als ‘buitenlandse agent’ omdat hij namens Oekraïne politieke activiteiten zou hebben ontplooid en Oekraïens geld zou hebben ontvangen. Galkin uitte eerder kritiek op de oorlog.
Op Instagram, waar Pugacheva 3,5 miljoen volgers heeft, zei ze dat ook zij toegevoegd wil worden aan het register van buitenlandse agenten uit solidariteit met haar man. Ze noemde haar man een “ware en onkreukbare patriot” die wil dat “een einde komt aan de dood van onze jongens voor illusoire doelen die van ons land een paria maken en zwaar wegen op het leven van de burgers.”
De 73-jarige zangeres is sinds de Sovjettijd razend populair. Haar verklaring is een opvallende klap van een prominent figuur tegen de Russische autoriteiten, die de laatste jaren veel dissidenten hebben gesmoord.
