Verenigde Naties (AP) – In een alarmerende beoordeling heeft het hoofd van de Verenigde Naties dinsdag de wereldleiders gewaarschuwd dat de landen “vastzitten in een kolossaal wereldwijd disfunctioneren” en ze zijn niet klaar en zijn niet bereid om de uitdagingen aan te gaan die de toekomst van de mensheid – en de planeet – bedreigen.
“Onze wereld is in gevaar – en verlamd”, zei hij.
Bij de opening van de jaarlijkse bijeenkomst van de Algemene Vergadering benadrukte secretaris-generaal Antonio Guterres dat er nog hoop is. Maar zijn opmerkingen weerspiegelden een gespannen en bezorgde wereld. Hij noemde de oorlog in Oekraïne en de toenemende conflicten in de wereld, de klimaatcrisis, de penibele financiële situatie van de ontwikkelingslanden en tegenslagen in de VN-doelstellingen voor 2030, waaronder het beëindigen van extreme armoede en kwaliteitsonderwijs voor alle kinderen.
Hij waarschuwde ook voor wat hij noemde “een woud van rode vlaggen” rond nieuwe technologieën, ondanks veelbelovende vorderingen om ziekten te genezen en mensen met elkaar in contact te brengen. Guterres zei dat sociale media gebaseerd zijn op een model “dat verontwaardiging, woede en negativiteit te gelde maakt”.
Kunstmatige intelligentie, zei hij, “brengt de integriteit van informatiesystemen, de media en zelfs de democratie zelf in gevaar”.
De wereld mist zelfs het begin van “een mondiale architectuur” om de problemen die deze nieuwe technologieën veroorzaken op te vangen vanwege “geopolitieke spanningen”, zei Guterres.
Zijn openingsopmerkingen kwamen toen leiders van over de hele wereld opnieuw bijeenkwamen in het hoofdkwartier van de VN in New York na drie jaar van onderbrekingen, waaronder een volledig virtuele vergadering in 2020 en een hybride vergadering vorig jaar. Deze week zijn de zalen van de Verenigde Naties opnieuw gevuld met afgevaardigden die de culturen van de wereld weerspiegelen. Veel gezichten waren zichtbaar, hoewel alle afgevaardigden verplicht zijn gezichtsmaskers te dragen, behalve als ze spreken.
Guterres begon met een hoopvol geluid. Hij toonde een video van het eerste door de VN gecharterde schip dat graan vervoerde vanuit Oekraïne – als onderdeel van de overeenkomst tussen Oekraïne en Rusland die de Verenigde Naties en Turkije hielpen bemiddelen – naar de Hoorn van Afrika, waar miljoenen mensen op de rand van de hongersnood staan.
Hij benadrukte dat samenwerking en dialoog de enige weg vooruit zijn – twee fundamentele beginselen van de VN sinds haar oprichting na de Tweede Wereldoorlog. En hij waarschuwde dat “geen enkele macht of groep alleen de lakens kan uitdelen”.
“Laten we samenwerken als één, als een coalitie van de wereld, als verenigde naties”, drong hij er bij de leiders op aan die bijeen waren in de grote zaal van de Algemene Vergadering.
Zo gemakkelijk is het zelden. Geopolitieke verdeeldheid ondermijnt het werk van de VN-Veiligheidsraad, het internationaal recht, het vertrouwen van mensen in democratische instellingen en de meeste vormen van internationale samenwerking, aldus Guterres.
“De divergentie tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden, tussen Noord en Zuid, tussen de bevoorrechten en de rest, wordt met de dag gevaarlijker”, aldus de secretaris-generaal. “Het ligt aan de basis van de geopolitieke spanningen en het gebrek aan vertrouwen die elk gebied van de mondiale samenwerking vergiftigen, van vaccins tot sancties en handel.
Voordat de mondiale bijeenkomst werd geopend, wandelden leiders en ministers, met maskers op om een COVID-19 superverspreiding te voorkomen, door de vergaderzaal en maakten individueel en in groepen een praatje. Het was een teken dat de Verenigde Naties, ondanks de gefragmenteerde toestand van de planeet, de belangrijkste ontmoetingsplaats blijft voor presidenten, premiers, vorsten en ministers.
Bijna 150 staatshoofden en regeringsleiders staan op de laatste sprekerslijst, een hoog aantal waaruit blijkt dat de Verenigde Naties de enige plaats blijven om niet alleen hun standpunten kenbaar te maken, maar ook om privé bijeen te komen om de uitdagingen op de mondiale agenda te bespreken – en hopelijk enige vooruitgang te boeken.
De 77e Algemene Vergadering van wereldleiders komt bijeen in de schaduw van Europa’s eerste grote oorlog sinds de Tweede Wereldoorlog – het conflict tussen Rusland en Oekraïne, dat een wereldwijde voedselcrisis heeft ontketend en scheuren tussen grootmachten heeft veroorzaakt op een manier die sinds de Koude Oorlog niet meer is voorgekomen.
Bovenaan de agenda voor velen: Ruslands invasie van 24 februari in Oekraïne, die niet alleen de soevereiniteit van zijn kleinere buur bedreigt, maar ook de vrees heeft doen ontstaan voor een nucleaire ramp in Europa’s grootste kerncentrale in het nu door Rusland bezette zuidoosten van het land.
Leiders in veel landen proberen een grotere oorlog te voorkomen en de vrede in Europa te herstellen. Diplomaten verwachten deze week echter geen doorbraak.Het wegvallen van belangrijke exporten van graan en kunstmest uit Oekraïne en Rusland heeft geleid tot een voedselcrisis, vooral in ontwikkelingslanden, en tot inflatie en stijgende kosten van levensonderhoud in veel andere landen. Deze kwesties staan hoog op de agenda.
Tijdens een bijeenkomst maandag om de VN-doelstellingen voor 2030 te bevorderen – waaronder het beëindigen van extreme armoede, het garanderen van kwaliteitsonderwijs voor alle kinderen en het bereiken van gendergelijkheid – zei Guterres dat de vele dringende gevaren van de wereld het “verleidelijk maken om onze ontwikkelingsprioriteiten voor de lange termijn opzij te zetten”.
Maar de VN-chef zei dat sommige zaken niet kunnen wachten, zoals onderwijs, volwaardige banen, volledige gelijkheid voor vrouwen en meisjes, uitgebreide gezondheidszorg en maatregelen om de klimaatcrisis aan te pakken. Hij riep op tot publieke en private financiering en investeringen, en vooral tot vrede.
Het overlijden van de Britse koningin Elizabeth II en haar begrafenis maandag in Londen, die door veel wereldleiders werd bijgewoond, hebben op het laatste moment voor hoofdbrekens gezorgd voor de bijeenkomst. Diplomaten en medewerkers van de VN hebben zich in allerijl beziggehouden met wijzigingen in reisplannen, de timing van evenementen en het logistiek ingewikkelde spreekschema voor de wereldleiders.
De wereldwijde bijeenkomst, bekend als het Algemeen Debat, was in 2020 volledig virtueel vanwege de pandemie, en hybride in 2021. Dit jaar keert de 193 leden tellende Algemene Vergadering terug naar uitsluitend persoonlijke toespraken, met één uitzondering: de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy.
Na bezwaren van Rusland en enkele bondgenoten stemde de vergadering afgelopen vrijdag om de Oekraïense leider toe te staan zijn toespraak vooraf op te nemen om redenen die buiten zijn macht liggen – de “aanhoudende buitenlandse invasie” en militaire vijandelijkheden die hem verplichten zijn “nationale defensie- en veiligheidstaken” uit te voeren.
De Amerikaanse president, die het gastland voor de Verenigde Naties vertegenwoordigt, is traditioneel de tweede spreker. Maar Joe Biden woont de begrafenis van de koningin bij en zijn toespraak is verplaatst naar woensdagochtend.
