Vanaf vandaag zal er gestemd worden in de door Rusland bezette delen van de Oekraïense oblasten Donetsk, Loehansk, Zaporizja, en Cherson. De pro-Russische regeringen in die gebieden zetten, gesteund door Moskou, hun geplande referenda door. Ze hopen verdere Oekraïense offensieven af te kunnen schrikken door zich formeel aan te sluiten bij Rusland. Als de gebieden eenmaal door Rusland erkend worden als onderdeel van de eigen staat, biedt dit Moskou meer mogelijkheden om het conflict te escaleren.
Omdat de zelfverklaarde Volksrepublieken van Donetsk en Loehansk al door Rusland worden erkend als onafhankelijke staten, krijgen inwoners hier simpelweg de vraag of ze voor aansluiting bij Rusland zijn. Inwoners van Cherson en Zaporizja krijgen de vraag of ze zich van Oekraïne af willen scheiden, een onafhankelijke staat willen vormen, en zich direct aan willen sluiten bij Rusland. Dat zijn dus geen drie aparte vragen, maar één opeenvolgend pad naar Russische annexatie.
Oekraïne en de NAVO-landen hebben al laten weten onder geen enkele voorwaarde akkoord te zullen gaan met de uitslag. Breed wordt aangenomen dat die uitslag positief zal zijn voor Rusland. De pro-Russische separatisten praten al maanden over de mogelijkheden voor referenda. De Oekraïense terreinwinst afgelopen weken, zowel in het oosten als zuiden van het land, heeft deze discussies om doen slaan in daden.
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, in het Engels afgekort als OSCE, stuurt geen waarnemers, zoals het dat bij andere verkiezingen en referenda wel doet. Volgens de organisatie zijn de referenda niet georganiseerd in lijn met Oekraïense wetgeving en internationale standaarden, en heeft het geen zin mensen te sturen.
Volgens het Russische persagentschap TASS is op het laatst besloten om af te zien van elektronisch stemmen. De referenda, die tot 27 september zullen plaatsvinden, worden georganiseerd met pen en papier. ”Om veiligheidsredenen” zullen de normale stembureaus alleen op de laatste dag geopend zijn. Op de andere dagen zullen de stemmen van deur tot deur worden opgehaald in de wijken en dorpen. Ook zal er lokaal gestemd kunnen worden in geïmproviseerde stembureaus, die zo dicht mogelijk bij de bewoners komen te staan.
Omdat veel inwoners van de oblasten inmiddels naar Rusland gevlucht zijn ”vanwege Oekraïense bombardementen”, zal er ook in Rusland zelf gestemd kunnen worden. Hiervoor zijn 200 stembureaus over de grens geopend. Zaporizja opent ook stembureaus in Cherson, de Donbas en Rusland, en inwoners van Cherson kunnen ook op de Krim stemmen. De separatisten hebben uitnodigingen gestuurd naar het buitenland voor waarnemers. Voor zover bekend zal alleen Rusland die sturen.
