Achtergrond

Rusland wil Oekraïns grondgebied annexeren, feitenoverzicht

26-09-2022 18:37

Oekraïense legeroefening in Zjytomyr, 2018. khorkins/Shutterstock

LONDEN, 26 september (Reuters) – President Vladimir Poetin bereidt zich voor op de formele annexatie van ongeveer 15% van het Oekraïense grondgebied na referenda over aansluiting bij Rusland in gebieden die door Russische troepen of door Rusland gesteunde separatisten worden gecontroleerd.

Kan het Westen Poetin stoppen?

Noch het Westen noch Oekraïne kunnen Poetin ervan weerhouden de regio’s op te eisen, hoewel de Verenigde Staten en hun bondgenoten zeggen dat zij willen dat Oekraïne Rusland op het slagveld verslaat – en het daarbij zullen helpen door wapens te leveren, maar geen NAVO-troepen.

De Verenigde Staten zijn bereid om Rusland samen met hun bondgenoten extra economische kosten op te leggen als Moskou doorgaat met het annexeren van delen van het Oekraïense grondgebied, aldus het Witte Huis.

Na het opleggen van zware sancties aan Rusland is er echter niet veel economische straf meer over om op te leggen, tenzij de Verenigde Staten China en India kunnen overhalen om in te stemmen met een soort plafond voor de prijs van Russische energie.

Het Westen zou meer geavanceerde wapens naar Oekraïne kunnen sturen.

De Oekraïense president Volodymyr Zelenskiy zei dat Oekraïne van de Verenigde Staten geavanceerde luchtverdedigingssystemen heeft ontvangen, bekend als het National Advanced Surface-to-Air Missile System (NASAMS).

Zelenskiy heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat “pseudo-referenda” over de annexatie door Rusland elke kans op vredesbesprekingen teniet zouden doen.

Een van de belangrijkste personen in zijn regering, Mykhailo Podolyak, riep dinsdag op om eventuele referenda te beantwoorden met een verhoging van de internationale economische sancties tegen Rusland en meer wapenleveranties aan Oekraïne, waaronder het Army Tactical Missile System, of ATACMS, een geleide raket met een bereik van 300 km.

Welk land zal worden geannexeerd?

Rusland is van plan ongeveer 15% van Oekraïne te annexeren die zijn troepen controleren, alsmede ongeveer 3% van Oekraïne dat het niet controleert – inclusief frontlinies waar Oekraïense soldaten nog steeds vechten, bijvoorbeeld in de Donetsk-regio.

De gebieden omvatten:

* Een groot deel van Oost-Oekraïne, bekend als Donbas, waar hoge concentraties etnische Russen en Russisch sprekende Oekraïners wonen.

De twee delen van de Donbas omvatten nu de zelfbenoemde Donetsk (DPR) en de Volksrepublieken van Luhansk (LPR), die Poetin net voor de invasie van 24 februari als onafhankelijke staten erkende. Door Donetsk loopt een frontlijn.

In 2014 werden in de twee gebieden referenda gehouden over afscheiding van Oekraïne.

* De door Rusland gecontroleerde regio Kherson.

* Het door Rusland gecontroleerde Zaporizhia.

Samen zou Rusland minstens 90.000 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied annexeren. Dat is een gebied ter grootte van Hongarije of Portugal.

Rusland, dat de grenzen van Oekraïne na de Sovjet-Unie erkende in het Memorandum van Boedapest van 1994, annexeerde de Krim in 2014. Met de Krim en het grondgebied in de vier andere gebieden zou Rusland minstens een vijfde van het Oekraïense grondgebied hebben geannexeerd.

Hoe snel kan een formele annexatie plaatsvinden?

Snel. Na de referenda zouden de door Rusland gesteunde leiders van de regio’s kunnen vragen om te worden opgenomen in Rusland. Poetin zou dit snel kunnen goedkeuren en de wetgeving in Moskou zou snel worden aangenomen.

Nadat Russische troepen op 27 februari 2014 de controle hadden overgenomen over de Krim, die een etnisch Russische meerderheid heeft en in de Sovjettijd aan Oekraïne werd overgedragen, werd op 16 maart een referendum gehouden over aansluiting bij Rusland.

De leiders van de Krim verklaarden met 97% van de stemmen zich af te scheiden van Oekraïne en zich bij Rusland aan te sluiten. Rusland voegde de Krim formeel toe op 21 maart, minder dan een maand na de invasie.

Wat zegt Putin?

Poetin zegt dat de Russen en de Russischtaligen in Oekraïne door Kiev zijn vervolgd en dat hij hen nooit zal overleveren aan “beulen”. Oekraïne ontkent dat het de Russischtaligen, van wie velen naar Moskou kijken, heeft vervolgd.

De leider van het Kremlin ontkent een eigen Oekraïense identiteit en zegt dat die een kunstmatige constructie is, deels het resultaat van de bolsjewistische revolutionair Vladimir Lenin, die, nadat het Rode Leger Kiev had ingenomen, de grenzen van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek instelde na de ineenstorting van het Russische rijk.

Bij de Oekraïense volkstelling van 2001 identificeerde 17% van de mensen zich als Rus en 78% als Oekraïner. Oekraïens is veruit de meest gesproken taal in het land, gevolgd door Russisch.

Het conflict in Oost-Oekraïne begon in 2014 nadat een pro-Russische president ten val was gebracht tijdens de Maidan-revolutie in Oekraïne en Rusland de Krim had geannexeerd.

Tussen 2014 en eind 2021 werden in Oost-Oekraïne ongeveer 14.000 mensen gedood, volgens het Mensenrechtenbureau van de VN, waaronder 3106 burgers.