AP – Een roundup van enkele van de populairste maar volledig onware verhalen en visuals van de week. Geen van deze zijn legitiem, ook al werden ze op grote schaal gedeeld op sociale media. De Associated Press heeft ze gecontroleerd.
Hier zijn de feiten:
Nepnieuws: Video toont Italianen die de vlag van de Europese Unie weghalen en vervangen door de Italiaanse vlag nadat de rechtse Broeders van Italië de nationale verkiezingen heeft gewonnen.
De feiten: De video, gefilmd op 14 december 2013 in Rome, toont een lid van een neofascistische groepering die de E.U.-vlag neerhaalt, niet Italianen die demonstreren na de verkiezingen deze week.
Na de overwinning van een partij met neofascistische wortels in de nationale verkiezingen op maanda, delen gebruikers van social media een bijna 10 jaar oude video om ten onrechte te beweren dat het de reactie van een menigte toont op wat Italië’s eerste nationalistisch-rechtse regering sinds de Tweede Wereldoorlog wordt.
De video toont een man die op een ladder naar een balkon klimt om de EU-vlag te verwijderen die buiten het kantoor van de Europese Commissie in Rome hangt. Een menigte mensen scandeert en zwaait met Italiaanse vlaggen voordat de politie de groep uiteen drijft.
“EU-vlag neergehaald als rechtse partij Italiaanse verkiezingen schoonveegt”, aldus een Instagram-post met een screenshot van de video.
Maar de video is op 14 december 2013 gefilmd en op YouTube gezet. Het toont een lid van CasaPound, een neofascistische groepering, die de vlag verwijdert. CasaPound zei in een verklaring op haar website op 14 december 2013 dat haar toenmalige vicevoorzitter, Simone Di Stefano, was gearresteerd voor het meenemen van de EU-vlag. De groep verklaarde dat Di Stefano de E.U.-vlag wilde vervangen door de driekleurige vlag om te protesteren tegen de Italiaanse betrokkenheid bij de internationale organisatie.
Hoewel het niet meteen duidelijk is wie de video als eerste filmde, pikten tientallen lokale nieuwszenders de beelden op en plaatsten ze dat jaar opnieuw.
CasaPound gebruikte in haar verklaring over de gebeurtenis ook een stilstaand beeld van dezelfde beelden, waarop een man met een rood, wit en groen masker en een zwarte jas te zien is die de blauwe E.U.-vlag vasthoudt vanaf een balkon van het commissiekantoor.
De groep deelde de video op haar YouTube-pagina, met het bijschrift in het Italiaans: “CasaPound blitz bij hoofdkwartier Europese Unie – vlag gestolen, politie aanklachten – 14 december 2013.”
Op maandag won Broeders van Italië de meeste stemmen in de nationale verkiezingen van Italië, waardoor Giorgia Meloni de eerste vrouwelijke premier van het land werd. De beweging van Italië naar uiterst rechts plaatst een eurosceptische partij in een positie om een stichtend lid van de Europese Unie en haar derde grootste economie te leiden.
Nepnieuws: Grafmarkeringen voor een Oekraïense familie die beweren dat ze op 9 maart in Izium stierven, bewijzen dat ze niet door Russische troepen werden gedood, omdat de Russische troepen de Oekraïense stad pas weken later binnenvielen.
De feiten: De Oekraïense stad Izium werd op 9 maart zwaar gebombardeerd door Russische troepen en de familie werd bij de aanval gedood, volgens mensen met directe kennis van de aanval op de hoogbouw waar de familie woonde en volgens rapporten van humanitaire groepen en Oekraïense ambtenaren die de vernietiging documenteerden.
Nadat de Oekraïense autoriteiten deze maand een massagraf in Izium hadden ontdekt, vroegen social media accounts van de Russische ambassade in Zuid-Afrika zich openlijk af of een van de families die op de plek begraven waren wel echt was gedood tijdens een Russisch offensief op de noordoostelijke stad.
Op haar social media-accounts deelde de ambassade een screenshot van een tweet van Andrii Yermak, hoofd van het kantoor van de president van Oekraïne, met een foto van het graf van de familie Stolpakov. De eenvoudige houten kruisen, gevonden in een bebost gebied tussen tientallen anderen, markeren de datum van hun dood als 9 maart 2022. “De Russen vermoorden hele Oekraïense families,” had Yermak getweet. “Izyum. Olesya, 6 jaar oud. Vermoord door de Russische geüniformeerde terroristen. Haar ouders liggen vlakbij begraven.”
De Russische ambassade beweerde in haar berichten ten onrechte dat de familie niet door Russische troepen gedood kon zijn, omdat zij op dat moment niet in het gebied waren. Maar Russische troepen voerden op 9 maart verschillende aanvallen uit op Izium, waaronder één die een hoogbouw op de oostelijke oever van de Severodonetsk rivier verwoestte, volgens een dozijn mensen met directe kennis die AP journalisten de afgelopen dagen hebben gesproken.
Een vrouw die vroeger in het gebouw woonde en wiens moeder bij de ontploffing om het leven kwam, vertelde AP dat de Stolpakovs in de hoogbouw woonden en tot de doden behoorden.
Tetiana Pryvalikhina, een 40-jarige die nu met haar dochter in Kladno in Tsjechië woont, zei in berichten op Instagram geschreven in het Oekraïens dat veel van de lichamen pas ongeveer een maand na de aanslag konden worden verwijderd, waardoor identificatie moeilijk was. Izium’s locoburgemeester Volodymyr Matsokin vertelde de AP dat ongeveer 50 mensen bij de aanval zijn omgekomen, waaronder de familie Stolpakov. Matsokin behoorde tot degenen die in die weken talrijke foto’s en video’s van de verwoeste stad op social media plaatsten.
Oekraïense nieuwszenders meldden ook dat de familie bij de aanval van 9 maart was omgekomen en het Oekraïense ministerie van Defensie zei in een tweet van 17 september dat ze waren omgekomen bij een luchtaanval op hun huis die dag.
Denis Krivosheev, adjunct-directeur bij Amnesty International, noemde het commentaar van de Russische ambassade “totaal onoprecht”. Hoewel het waar is dat de Russische troepen Izium pas veel later volledig onder controle kregen, was het duidelijk dat ze de stad zwaar beschoten op het moment dat de familie werd gedood, zegt hij. “De timing klopt helemaal: onze respondenten vertelden ons over gebeurtenissen op dat moment, ook op en rond 9 maart,” zegt hij in een e-mail.
George Barros, Rusland-expert bij het Institute for the Study of War, een in Washington gevestigde groep die de belangrijkste ontwikkelingen in de oorlog volgt, is het daarmee eens. “Er is voldoende documentatie over Russisch indirect vuur op de civiele infrastructuur in Izyum sinds ten minste 3 maart, enkele dagen voordat Russische troepen Izyum bezetten,” schreef hij maandag in een e-mail.
Tijdens een persconferentie op donderdag herhaalde Maria Zakharova, woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou, dat de Russische troepen niet verantwoordelijk zijn voor de doden van 9 maart.
Nepnieuws: President Joe Biden riep mensen in Florida op zich voor te bereiden op orkaan Ian door zich te laten inenten tegen COVID-19.
De feiten: Gebruikers van sociale media geven een verkeerde voorstelling van een video uit augustus 2021 waarin Biden mensen in orkaangevoelige staten opriep om zich te laten vaccineren voor het geval ze moesten evacueren of in een schuilplaats moesten verblijven.
Terwijl orkaan Ian op dinsdag de zuidwestkust van Florida naderde, waar 2,5 miljoen mensen het bevel hadden gekregen om te evacueren, verspreidde de out-of-context clip van Biden zich op grote schaal op social media. “Als je in een staat bent waar orkanen vaak toeslaan, zoals Florida of de Golfkust of in Texas, is een vitaal onderdeel van de voorbereiding op het orkaanseizoen om je nu te laten vaccineren,” zegt Biden in de videoclip. “Alles wordt ingewikkelder als je niet gevaccineerd bent en er komt een orkaan of een natuurramp.”
Sommige gebruikers van social media die de clip deelden, suggereerden dat de opmerkingen van Biden betrekking hadden op de verwachte landing van orkaan Ian in Florida. “Bescherm jezelf tegen inkomende orkanen door je te laten vaccineren… nu!” schreef een Twitter-gebruiker die de video dinsdag deelde.
Maar de video is van 10 augustus 2021. Biden maakte de opmerkingen voorafgaand aan een briefing in het Witte Huis van FEMA Administrator Deanne Criswell en andere functionarissen over hoe de COVID-19 pandemie de voorbereiding op orkanen beïnvloedt.
Maar hij zei niet dat vaccinatie bescherming biedt tegen orkanen. In de volledige video besprak Biden wat hij beschreef als het komende “piek”-orkaanseizoen in het Atlantische gebied dat samenvalt met de pandemie. “Als je uiteindelijk moet evacueren, als je uiteindelijk in een schuilplaats moet verblijven, wil je COVID-19 niet toevoegen aan de lijst van gevaren waarmee je te maken krijgt,” zei Biden in de video, waaraan hij later toevoegde: “We kunnen niet voorkomen dat orkanen aan land komen, maar we kunnen wel voorkomen dat mensen ernstig ziek worden en sterven aan COVID-19.”
De orkaan Ian kwam woensdag aan land in het zuidwesten van Florida als een storm van categorie 4 en bracht enorme verwoesting.
Nepnieuws: Er was geen vliegverkeer boven China toen vorige week op één dag meer dan 9.000 vluchten in het hele land werden geannuleerd.
De feiten: Terwijl de vluchttracking schattingen laten zien dat duizenden vluchten werden geannuleerd op verschillende dagen vorige week, blijft dit consistent met de hoge annuleringscijfers dat het land heeft ervaren te midden van de COVID-19 pandemie, en meerdere deskundigen vertelden AP dat de vluchtpatronen van vorige week niet ongebruikelijk zijn.
Toen ongegronde beweringen over een militaire staatsgreep in China zich onlangs online verspreidden, beweerden gebruikers van social media dat de luchtverkeersgegevens die aantoonden dat er op één dag meer dan 9.000 vluchten in het hele land waren geannuleerd, het bewijs vormden dat vliegtuigen aan de grond werden gehouden te midden van de onrust in het land.
“Absoluut geen vliegbewegingen boven China”, schreef een Twitteraar op 24 september terwijl hij een afbeelding plaatste van de wereldwijde vluchtvolgdienst FlightRadar24 waarop een handvol vliegtuigen het land doorkruisten.
Anderen beweerden dat op 21 september ongeveer 9500 vluchten in heel China werden geannuleerd, wat neerkomt op bijna 60% van de vluchten die dag. Maar deskundigen zeggen dat deze cijfers, evenals sommige beelden van vluchtvolgdiensten, uit hun verband worden gerukt.
Ian Petchenik, directeur van communicatie voor FlightRadar24, zegt dat de beelden die het dashboard van de dienst in het weekend lijken vast te leggen, waarschijnlijk zijn genomen tijdens de nachtelijke uren met weinig vliegverkeer in China. Hij voegt eraan toe dat ze ook het feit kunnen weerspiegelen dat het scherm van FlightRadar24 slechts zoveel vluchten tegelijk kan tonen, wat betekent dat als een gebruiker ver genoeg uitzoomt, het aantal vluchten in een gebied schijnbaar verdwijnt.
Bovendien is de bevolking van China niet gelijkmatig over het land verdeeld. Omdat de vluchtdichtheid sterk varieert naargelang de regio, zien sommige gebieden er karig uit terwijl andere gebieden drukker bezocht zijn. “Als je niet begrijpt waar je naar kijkt of je geeft opzettelijk een verkeerd beeld van wat je ziet, dan wordt dat een ongelukkig bijproduct,” zegt Petchenik.
Uit gegevens van FlightRadar24 blijkt dat op 21 september iets meer dan 6000 van de bijna 15000 vluchten werden geannuleerd, wat volgens Petchenik overeenkomt met het hoge aantal dagelijkse annuleringen dat China al meer dan twee jaar registreert.
Terwijl luchtvaartmaatschappijen in de VS, Europa en Australië onder meer het aantal lijnvluchten in hun vluchtprogramma’s verminderden te midden van de pandemie, kozen veel Chinese luchtvaartmaatschappijen ervoor om geen lijnvluchten te schrappen en in plaats daarvan dagelijks een groot aantal vluchten te annuleren, vertelt Petchenik aan de AP. “Op geen enkele manier is dit verrassend, verontrustend, spannend of wat dan ook,” zegt hij.
Uit de gegevens van FlightRadar24 blijkt ook dat de drie woensdagen voorafgaand aan 21 september allemaal meer dan 5000 geannuleerde vluchten registreerden.
FlightAware, een ander belangrijk bedrijf voor het volgen van vluchten, bevestigt aan de AP in een verklaring dat haar gegevens meer dan 8000 geplande vluchten in China op 21 september vermeldden, waarvan er bijna 2000 werden geannuleerd.
Woordvoerder Kathleen Bangs bevestigt dat de annuleringen het normale luchtverkeer in China weerspiegelen. “Het is niet ongewoon, in feite is het business as usual dat we dagelijks zeer hoge annuleringen zien vanuit China vanuit een aantal grote luchthavens,” voegt Bangs eraan toe.
Cirium, een analysebureau voor de luchtvaart, vertelt de AP in een verklaring dat Cirium heeft vastgesteld dat het aantal geannuleerde vluchten in China op 21 september “zeer vergelijkbaar was met andere recente dagen”.
Gebruikers van social media verspreidden de valse beweringen over een militaire coup weken voordat China’s regerende Communistische Partij een belangrijk congres zou houden waarop leider Xi Jinping naar verwachting een derde termijn van vijf jaar krijgt.
Maar Xi verscheen dinsdag weer op de staatstelevisie na een afwezigheid van enkele dagen. Hij was te zien terwijl hij een tentoonstelling in de beurshal van Beijing bezocht, zijn eerste optreden sinds hij afgelopen weekend terugkeerde van een regionale top in Oezbekistan. Volgens de Chinese pandemievoorschriften zou hij na zijn terugkeer een week in quarantaine moeten blijven.
