Door: Jan Omvlee, TPO- Turkije zegt dat het beleid om de terugkeer van Syrische vluchtelingen te faciliteren zijn vruchten afwerpt. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken, Ismail Çataklı, deelde woensdag mee dat er al 526,932 Syriërs zijn teruggekeerd. De mensen zouden zijn verhuisd naar de Syrische provincie Idlib, waar door Turkije gesteunde rebellen hun grootste bolwerk hebben. Turkije zou inmiddels meer dan 60.000 huisjes hebben gebouwd om de Syriërs te laten terugkeren.
Volgens Turkije staan er op het moment nog 3,6 miljoen Syriërs in het land geregistreerd als vluchtelingen. Het is nog onduidelijk of de mensen die terugkeren van dit totaal af worden getrokken. Volgens cijfers van vluchtelingenorganisatie UNHCR zitten er namelijk al sinds 2018 ongeveer 3,6 miljoen Syriërs in Turkije. De terugkeer van een half miljoen mensen zou invloed moeten hebben op het totaal.
Ankara zegt dat het in totaal aan 5 miljoen vluchtelingen onderdak biedt, voornamelijk uit Syrië en Afghanistan. Ankara benadrukt dat het niet van plan is om de Syriërs te dwingen tot het terugkeren naar hun geboorteland, waar verschillende strijdende partijen in de burgeroorlog grondgebied bezet houden. Turkije werkt naast het bouwen van huizen naar eigen zeggen ook aan andere voorzieningen, zoals scholen, ziekenhuizen en moskeeën.
De aanwezigheid van de Syriërs zorgt voor toenemende spanningen in de Turkse samenleving. De economie staat er slecht voor, en veel Turken maken zich zorgen over de banen en voorzieningen die de Syriërs innemen. Verschillende Turkse oppositiepartijen hopen kiezers te winnen met de belofte om Syriërs terug te sturen. Het vinden van een oplossing voor het vluchtelingenvraagstuk is voor de regerende AK-partij dus een belangrijk probleem.
Veel van de Syriërs wonen allang niet meer in vluchtelingenkampen aan de Turks-Syrische grens, maar zijn naar andere Turkse provincies verhuisd. In sommige Turkse steden zijn de spanningen tussen de nieuwkomers en de Turkse bewoners uitgemond in openlijk geweld.
Zo werd afgelopen juni een 22-jarige Syrische man doodgeschoten bij een opstootje in het district Bagcilar, in Istanboel. Sommige Syriërs durven in het openbaar geen Arabisch te spreken, uit angst om aangevallen te worden door boze Turken. Soortgelijke spanningen bestonden in Istanboel ook tussen Turkse en Koerdische bewoners, vooral in arbeiderswijken.
Turkije heeft echter weinig ruimte om in Syrië aan de slag te gaan. Het overgrote deel van Syrië is in handen van het Assad-regime, of van Koerdische groeperingen die in Turkse ogen terroristen zijn. De troepen van het Vrije Syrische Leger, de grootste overgebleven soennitische rebellengroep, zijn de enige echte bondgenoten waarmee Ankara samen kan werken.
Veel Syriërs in Turkije komen echter niet uit de provincie Idlib, maar uit gebieden die nu door Assad of de Koerden worden beheerst. Het is maar de vraag of die allemaal vrijwillig terug zullen keren.
