Door: Jan Omvlee, TPO- De Israëlische interim-premier Yaïr Lapid heeft volgens AP dinsdag aangekondigd dat Israël en Libanon een ”historische” deal hebben bereikt over de verdeling en exploitatie van gas in de oostelijke Middellandse Zee. Volgens de Jerusalem Post heeft ook de Libanese president Michel Aoun laten weten dat de laatste versie van de deal voldoet aan de Libanese verwachtingen.
Omdat Israël en Libanon geen diplomatieke banden hebben, moesten de onderhandelingen plaatsvinden via een gezant van de Verenigde Staten als tussenpersoon. Deze Amos Hochstein vliegt al een tijdlang heen en weer om voorstellen en revisies van voorstellen te overleggen met Beiroet en Tel Aviv. Libanon erkent Israël niet, en weigerde directe onderhandelingen. De deal wordt technisch gezien door beide landen met de Verenigde Staten gesloten.
De meest recente versie van de deal werd maandag door Hochstein aangeboden aan de Libanese hoofdonderhandelaar. De interim-regering van Israël kan de deal deze week nog goedkeuren, mits er geen grote bezwaren boven komen drijven die nu nog niet waren behandeld.
De deal behelst de begrenzing tussen de Israëlische en Libanese economische wateren, en de gasvoorraden die daaronder verborgen liggen. Omdat ieder land de exploitatie van die voorraden door het andere land zou kunnen saboteren, waren investeerders en energiebedrijven tot nu toe onwillig om aan de slag te gaan.
Aan de Libanese kant bestaat de hoop dat de gasvoorraden het land een stabiele inkomstenbron geven, en verlichting brengen in economisch zeer zware tijden. Israël hoopt ook te kunnen verdienen aan het gas, maar de Lapid-regering denkt ook in strategisch opzicht baat te hebben bij de deal, door de Libanese economie te stimuleren. Een wat rijker en energieonafhankelijk Libanon zou minder onder de invloed staan van Iran, en zou bovendien een goede reden hebben om de relaties met Israël te verbeteren.
De aan Iran gelieerde sjiitische Hezbollah-organisatie heeft in het verleden gedreigd met raketaanvallen op Israëlische doelen, mocht dat land eenzijdig met het gas aan de haal gaan. Volgens Hezbollah moet Libanon gebruik kunnen maken van het gas, en hier heeft de Libanese regering rekening mee te houden. Israël zou andersom ook iedere Libanese exploitatie van het gas kunnen saboteren, mocht de relatie tussen de twee landen verslechteren.
Aan de Israëlische zijde klinkt echter ook sterke kritiek op de onderhandelingen van de Lapid-regering. Partijleider Benjamin Netanyahu van Likoed zegt te vrezen dat Hezbollah zich met de gasinkomsten zal bewapenen, en alleen maar een grotere dreiging zal vormen. De verkiezingen vinden plaats op 1 november, en de Likoed-partij staat bovenaan in de peilingen. Het is dus de vraag of een interne machtsstrijd in Libanon of Israël nog roet in het eten zal gooien.
