DUBAI, Verenigde Arabische Emiraten (AP) – Terwijl thuis de protesten woeden, laat de theocratische regering van Iran haar militaire spierballen in het buitenland zien: het leverde drones aan Rusland die Oekraïense burgers doodden, hield oefeningen in een grensgebied met Azerbeidzjan en bombardeerde Koerdische posities in Irak.
Deze stappen tonen aan dat de Iraanse leiders proberen de steun van de harde lijn in het land te krijgen, terwijl de wekenlange demonstraties doorgaan over de dood van Mahsa Amini, een 22-jarige vrouw die stierf in hechtenis van de moraalpolitie van het land.
Ze herinneren het Midden-Oosten en het Westen er ook aan dat de Iraanse regering bereid blijft zowel in het buitenland als in eigen land geweld te gebruiken om aan de macht te blijven.
Het risico van destabilisatie wordt nog groter door het nucleaire programma van Iran. Teheran heeft nu genoeg hoogverrijkt uranium om een atoombom te maken als het dat wil – en blijft meer maken nu de onderhandelingen over de haveloze deal met de wereldmachten zijn mislukt.
Online video’s uit Iran tonen mensen uit alle lagen van de bevolking, van schoolgaande kinderen tot ouderen, die deelnemen aan de protesten die volgens activisten sinds de dood van Amini meer dan 100 steden hebben overspoeld. Vrouwen hebben hun hijabs afgedaan tijdens demonstraties en in het dagelijks leven in Teheran.
Zelfs de dreiging van arrestaties, afranselingen en zelfs dodelijk geweld door veiligheidstroepen heeft de woede niet kunnen bedwingen nu Iran te kampen heeft met toenemende economische problemen. Volgens activistische groeperingen zijn al duizenden mensen gearresteerd en meer dan 200 mensen gedood.
De Iraanse regering heeft intussen geprobeerd een tegengeluid te laten horen door vlagzwaaiende mannen en vrouwen in de allesomvattende zwarte chador te verzamelen voor evenementen in Teheran en elders.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Vahid Salemi.
Het verzamelen van aanhangers blijft van cruciaal belang voor de Iraanse regering, die geconfronteerd wordt met de ergste crisis sinds de protesten van de Groene Beweging in 2009. Als onderdeel van die inspanning heeft Iran de afgelopen weken geprobeerd te laten zien dat het in staat is terug te slaan naar zijn vijanden, of die nu echt zijn of niet.
De eerste aanvallen kwamen eind september, toen Irans paramilitaire Revolutionaire Garde drone– en raketaanvallen uitvoerde op gebieden waar Koerdische separatisten wonen die over de grens in Irak wonen. Koerdische functionarissen zeggen dat deze aanvallen ten minste 16 mensen hebben gedood, waaronder een Amerikaanse burger, en tientallen anderen hebben verwond.
Iran beweerde destijds, zonder bewijs te leveren, dat Koerdische separatisten de demonstraties hadden uitgelokt vanwege de dood van Amini, een Koerd. Er gaan nog steeds geruchten over een zware militaire aanwezigheid in het westen van Iran, aangezien veiligheidstroepen herhaaldelijk in botsing zijn gekomen met demonstranten in Koerdische gebieden.
Er zijn ook militaire activiteiten geweest aan de noordgrens van Iran met Azerbeidzjan, waar de Revolutionaire Garde, die alleen verantwoording verschuldigd is aan opperste leider Ayatollah Ali Khamenei, gedurende verscheidene dagen militaire oefeningen heeft gehouden.
Op woensdag publiceerde het semiofficiële Tasnim-nieuwsagentschap videobeelden van Garde-troepen die pontonbruggen installeren over de Aras-rivier aan de grens en vervolgens met tanks en vrachtwagens over de rivier rijden.
Azerbeidzjan is verwikkeld in cyclische gevechten met Armenië. Bij de laatste ronde werden in september 176 soldaten gedood.
De banden van Azerbeidzjan met Israël hebben Teheran woedend gemaakt, vooral omdat 69% van alle belangrijke wapeninvoer uit Israël kwam in de periode tussen 2016 en 2020, volgens het Stockholm International Peace Research Institute. Iran wil ook zijn grens van 44 kilometer met het door land ingesloten Armenië handhaven – iets wat in gevaar kan komen als Azerbeidzjan nieuw grondgebied inneemt door middel van oorlogsvoering.
Dan is er de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. Terwijl Moskou tijdens de maandenlange oorlog zijn voorraad precisiegestuurde munitie opmaakte, wendde het zich tot Iran om goedkope ‘zelfmoord’-drones te leveren. Ze functioneren als een langzaam bewegende kruisraket, die dicht bij de grond voorbij zoemt voordat ze naar beneden duiken en bij de inslag tegen een doelwit exploderen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Middle East Images.
In Kiev, de hoofdstad van Oekraïne, hebben Iraanse Shahed-136 drones – bekend om hun kenmerkende driehoekige ontwerp – flatgebouwen en andere doelen opgeblazen. Iran en Rusland hebben ontkend dat Teheran de drones heeft geleverd, maar Khamenei heeft in een toespraak op woensdag zijn goedkeuring gehecht aan hun dodelijke capaciteiten op het slagveld.
“Een paar jaar geleden, toen foto’s van onze geavanceerde raketten en drones werden vrijgegeven, zeiden sommigen dat ze gefotoshopt waren,” zei Khamenei, volgens een transcriptie op zijn officiële website. “Maar nu zeggen ze: ‘Iraanse drones zijn erg gevaarlijk, waarom verkoopt u ze aan deze en gene? Waarom geef je ze aan die en die?'”
Ondertussen blijft het Iraanse nucleaire programma meer hoogverrijkt uranium accumuleren.
Te midden van de aanhoudende demonstraties beschreef woordvoerder Ned Price van het ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs de inspanningen om een routekaart op te stellen om de verscheurde Iraanse nucleaire overeenkomst van 2015 met de wereldmachten te herstellen als “niet onze focus op dit moment.”.
Hoewel critici van het hardhandig optreden van Iran tegen demonstranten de verschuiving in de taal van Washington toejuichen, verhoogt een langdurig falen om de nucleaire overeenkomst te herstellen ook de nucleaire proliferatierisico’s die Teheran vormt – mogelijk een ander triggerpoint voor regionale spanningen.
Iran verrijkt uranium nu tot 60% zuiverheid – een kleine stap verwijderd van een niveau van 90% voor wapens. Iraanse functionarissen hebben de afgelopen maanden openlijk gesproken over het streven naar een bom, iets wat ooit als taboe werd beschouwd.
Israël heeft gewaarschuwd dat het Iran nooit zal toestaan een kernwapen te verkrijgen – en het land heeft in het verleden luchtaanvallen uitgevoerd om atoomprogramma’s in Irak en Syrië te vernietigen. Dat opent het risico voor een breder conflict, zelfs nu de spanningen over het Iraanse programma de regio op een laag pitje van gewelddadige incidenten sinds 2019 hebben gezet.
Ondertussen blijven de Verenigde Staten aangeven dat zij bereid blijven om zo nodig geweld te gebruiken in de regio. Het vliegen door B-52 bommenwerpers met nucleaire capaciteit, begonnen onder de regering van president Donald Trump, is voortgezet onder president Joe Biden.
En vroeg op donderdag erkende het Central Command van het Amerikaanse leger dat hun topcommandant aan boord ging van een nucleair bewapende Amerikaanse ballistische raketonderzeeër in de Arabische Zee – een ongebruikelijk bezoek aan één van Amerika’s topwapens in zijn atoomarsenaal bij Iran.
