STAVANGER, Noorwegen (AP) – Noorse olie- en gaswerkers zien normaal gesproken niets bedreigders dan Noordzeegolven die tegen de stalen poten van hun offshoreplatforms slaan. Maar de laatste tijd hebben ze een verontrustender zicht: ongeïdentificeerde drones die in de lucht zoemen.
Nu Noorwegen Rusland vervangt als Europa’s belangrijkste bron van aardgas, vermoeden militaire deskundigen dat de onbemande vliegtuigen het werk van Moskou zijn. Zij noemen spionage, sabotage en intimidatie als mogelijke motieven voor de dronevluchten.
De Noorse regering heeft oorlogsschepen, kustwachtschepen en straaljagers gestuurd om rond de offshore-installaties te patrouilleren. De Noorse nationale garde heeft soldaten gestationeerd rond onshore raffinaderijen die ook door drones werden bezocht.
Premier Jonas Gahr Støre heeft de marines van NAVO-bondgenoten Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland uitgenodigd om te helpen bij wat wel eens meer dan een Noors probleem zou kunnen zijn.
De 5,4 miljoen inwoners van Noorwegen gebruiken maar heel weinig van de offshore-olie die voor enorme inkomsten zorgt. In plaats daarvan voorziet het een groot deel van Europa van energie. Aardgas is een andere grondstof van continentaal belang.
“De waarde van Noors gas voor Europa is nog nooit zo groot geweest”, aldus Ståle Ulriksen, onderzoeker aan de Koninklijke Noorse Marine Academie. “Als strategisch doelwit voor sabotage zijn de Noorse gaspijpleidingen waarschijnlijk het meest waardevolle doelwit in Europa.”
Sluiting van luchthavens en evacuaties van een olieraffinaderij en een gasterminal vorige week als gevolg van waarnemingen van drones zorgden voor enorme verstoringen. Maar nu de winter in Europa nadert, maakt men zich zorgen dat de drones een grotere bedreiging kunnen vormen voor de 9000 kilometer gaspijpleidingen die van de Noorse zeeplatforms naar terminals in Groot-Brittannië en het Europese vasteland lopen.
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne eind februari hebben de landen van de Europese Unie alles in het werk gesteld om hun invoer van Russisch gas te vervangen door ladingen uit Noorwegen. De vermoedelijke sabotage van de Nordstream I en II pijpleidingen in de Oostzee vorige maand gebeurde een dag voor Noorwegen een nieuwe Oostzeepijpleiding naar Polen opende.
Amund Revheim, die de Noordzee- en milieugroep van de Noorse zuidwestelijke politie leidt, zei dat zijn team meer dan 70 offshore arbeiders heeft geïnterviewd die drones in de buurt van hun faciliteiten hebben gezien.
“De werkhypothese is dat ze worden bestuurd vanaf schepen of onderzeeërs in de buurt,” zei Revheim.
Gevleugelde drones hebben een groter bereik, maar de onderzoekers achtten een waarneming van een helikopterachtig model met propellors nabij het Sleipner-platform, gelegen in een gasveld in de Noordzee op 250 kilometer van de kust, geloofwaardiger.
De Noorse politie heeft nauw samengewerkt met militaire onderzoekers die het verkeer op zee analyseren. Sommige platformbeheerders hebben gemeld dat ze onderzoeksschepen onder Russische vlag in de buurt hebben gezien. Revheim zei dat er geen patroon is vastgesteld in het legale scheepvaartverkeer en dat hij bezorgd is over het veroorzaken van onnodige, storende zorgen voor de werknemers.
Maar Ulriksen, van de marineacademie, zei dat het onderscheid tussen Russische civiele en militaire schepen klein is en dat de gemelde onderzoeksschepen met recht als “spionageschepen” kunnen worden omschreven.
De arrestatie van ten minste zeven Russische onderdanen die werden betrapt op het vervoeren of illegaal vliegen van drones boven Noors grondgebied heeft de spanningen verhoogd. Op woensdag, dezelfde dag dat een waarneming van een drone vliegtuigen aan de grond hield in Bergen, de op een na grootste stad van Noorwegen, nam de Noorse politieveiligheidsdienst de zaak over van lokale agenten.
“Wij hebben het onderzoek overgenomen omdat het onze taak is spionage te onderzoeken en sanctieregels tegen Rusland te handhaven,” zei Martin Bernsen, een ambtenaar van de dienst die bekend staat onder het Noorse acroniem PST. Hij zei dat de “sabotage of het mogelijk in kaart brengen” van de energie-infrastructuur een voortdurende zorg is.
Premier Støre waarschuwde dat Noorwegen actie zou ondernemen tegen buitenlandse inlichtingendiensten. “Het is onaanvaardbaar dat buitenlandse inlichtingendiensten met drones boven Noorse luchthavens vliegen. Russen mogen niet met drones vliegen in Noorwegen”, zei hij.
De Russische ambassade in Oslo sloeg donderdag terug en beweerde dat Noorwegen een vorm van “psychose” had die “paranoia” veroorzaakte.
De onderzoeker van de marineacademie denkt dat dit waarschijnlijk deel uitmaakt van het plan.
“Verschillende van de drones zijn gevlogen met hun lichten aan,” zei hij. “Ze worden verondersteld geobserveerd te worden. Ik denk dat het een poging is om Noorwegen en het Westen te intimideren.”
De bredere bezorgdheid is dat ze deel uitmaken van een hybride strategie om zowel te intimideren als informatie te verzamelen over vitale infrastructuur, die later als doelwit kan dienen voor sabotage bij een mogelijke aanval tegen het Westen.
“Ik geloof niet dat we afstevenen op een conventionele oorlog met Rusland,” zei Ulriksen. “Maar een hybride oorlog … ik denk dat we daar al in zitten.”
