DEN HAAG, Nederland (ANP) – China heeft naar verluidt tientallen “overzeese politiebureaus” opgericht in landen over de hele wereld waarvan activisten vrezen dat ze kunnen worden gebruikt om dissidenten op te sporen en lastig te vallen als onderdeel van Pekings harde optreden tegen corruptie.
Informatie over de buitenposten onderstreept de bezorgdheid over de invloed van de regerende Chinese communistische partij op haar burgers in het buitenland, soms op manieren die door andere landen als illegaal worden beschouwd, en over de ondermijning van democratische instellingen en de diefstal van economische en politieke geheimen door instanties die verbonden zijn met de eenpartijstaat.
De in Spanje gevestigde niet-gouvernementele groep Safeguard Defenders publiceerde vorige maand een rapport, genaamd 110 Overseas. Chinese Transnational Policing Gone Wild, dat zich toespitst op de buitenlandse stations.
Laura Harth, campagneleider bij de groep, vertelt The Associated Press dat China minstens 54 buitenlandse politiebureaus heeft opgezet.
“Een van de doelen van deze campagnes is natuurlijk om mensen het zwijgen op te leggen. Dus mensen zijn bang. Mensen die het doelwit zijn, die familieleden in China hebben, zijn bang zich uit te spreken.”
Mao Ning, woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, zei donderdag dat Peking niets verkeerds doet. “De Chinese openbare veiligheidsautoriteiten houden zich strikt aan het internationale recht en respecteren de juridische soevereiniteit van andere landen volledig,” zei Mao.
Veel van de faciliteiten bleken banden te hebben met de gebieden Fuzhou en Qingtian, waar veel overzeese Chinezen vandaan komen.
De Ierse regering zei dat zij China had gevraagd een overzees servicestation van de politie van Fuzhou dat in Dublin actief was, te sluiten. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat de Chinese autoriteiten geen verzoek vooraf hadden ingediend om het bureau op te zetten.
“Acties van alle buitenlandse staten op Iers grondgebied moeten in overeenstemming zijn met het internationale recht en de vereisten van het nationale recht”, aldus de Ierse regering, die opmerkte waarom zij de Chinese ambassade had verteld dat het bureau “moet sluiten en haar activiteiten moet staken”.
“De Chinese ambassade heeft nu verklaard dat de activiteiten van het kantoor zijn gestaakt,” zei zij.
De Nederlandse regering zei deze week te onderzoeken of twee van dergelijke politiebureaus – een virtueel kantoor in Amsterdam en het andere op een fysiek adres in Rotterdam – in Nederland zijn gevestigd.
“Wij onderzoeken de activiteiten van deze zogenaamde politiecentra. Zodra er meer duidelijkheid over de zaak is, zullen we besluiten over passende maatregelen”, aldus het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring die aan de AP is gestuurd. “Wij zijn niet via diplomatieke kanalen over deze centra geïnformeerd.”
Een andere woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Wang Wenbin, beschreef de door Safeguard Defenders genoemde buitenlandse buitenposten als servicestations voor Chinezen die in het buitenland zijn en hulp nodig hebben bij bijvoorbeeld het verlengen van hun rijbewijs.
Wang voegde eraan toe dat China ook hard is opgetreden tegen wat hij transnationale misdrijven noemde, maar zei dat de operatie werd uitgevoerd in overeenstemming met het internationale recht.
In haar rapport geeft Safeguard Defenders Chinese mediaverslagen weer over mensen die verdacht worden van vermeende misdaden in China en die via een videoverbinding worden ondervraagd vanaf enkele locaties in andere landen die Peking naar verluidt niet aan andere regeringen heeft gemeld.
In één geval werd volgens de groep een van milieumisdrijven beschuldigde Chinees in 2020 overgehaald om vanuit Madrid terug te keren naar Qingtian, in de provincie Zhejiang, waar hij zichzelf aangaf bij de autoriteiten.
Bij bezoeken van The Associated Press aan enkele van de door Safeguard Defenders geïdentificeerde locaties in Rome, Madrid en Barcelona werden respectievelijk een massagesalon, het Spaanse hoofdkwartier van een vereniging van burgers uit Qingtian en een bedrijf dat juridische vertaaldiensten aanbiedt aangetroffen. Er waren geen aanwijzingen voor politiebureaus of andere activiteiten die rechtstreeks verband hielden met de Chinese regering.
Een werknemer van het vertaalbureau in Barcelona bevestigde aan de AP dat een Fuzhou Police Overseas Service Station dit jaar een paar weken op het terrein actief is geweest als proef.
De werknemer, die op voorwaarde van anonimiteit sprak omdat hij niet gemachtigd was om met journalisten, de pers te spreken, zei dat het politiedienstencentrum diensten voor de vernieuwing van documenten aanbood aan burgers van Fuzhou die in de regio Barcelona wonen en die niet naar China konden terugkeren wegens reisbeperkingen in verband met de pandemie en de hoge kosten van vluchten.
Volgens Safeguard Defenders beweert China dat van april 2021 tot juli 2022 230.000 verdachten van fraude werden “overgehaald om terug te keren” naar China.
“Deze operaties onttrekken zich aan officiële bilaterale politiële en justitiële samenwerking en schenden de internationale rechtsorde, en kunnen de territoriale integriteit schenden van derde landen die betrokken zijn bij het opzetten van een parallel politiemechanisme dat gebruik maakt van illegale methoden”, aldus het rapport.
Het uitvoerend orgaan van de Europese Unie zei donderdag dat het aan de lidstaten is om dergelijke aantijgingen te onderzoeken, omdat het een kwestie van nationale soevereiniteit is.
Een Hongaarse oppositiewethouder beweerde deze maand twee locaties in Boedapest te hebben ontdekt waar Chinese overzeese politiebureaus werkten zonder medeweten van het ministerie van Binnenlandse Zaken van het land.
De wetgever, Marton Tompos, zei dat op een van de twee locaties in de Hongaarse hoofdstad een bord was aangebracht met de tekst Qingtian Overseas Police Station. Tompos zei dat hij niet in staat was contact op te nemen met iemand die verbonden was aan de locaties en dat toen hij dagen later opnieuw een bezoek bracht, het bord was verwijderd.
Het Hongaarse ministerie van Binnenlandse Zaken reageerde niet onmiddellijk op vragen van de AP over de zaak.
In Portugal zijn drie informele Chinese politiebureaus actief, meldde Safeguard Defenders. De Portugese autoriteiten antwoordden niet onmiddellijk op AP-vragen over de bewering.
Een Portugese tv-reportage zei dat een van de locaties, gelegen in een industrieel complex in het noorden van Portugal, een autozaak bleek te zijn die door een Chinese man werd geëxploiteerd. De man ontkende enige connectie met de Chinese regering, hoewel omroep S.I.C. Noticias hem liet zien in een video waarin de Olympische Winterspelen van Beijing werden gepromoot en zei dat hij aan het hoofd staat van een lokale vereniging die Chinese immigranten helpt.
In Tanzania ontkennen zowel de politie als de Chinese ambassade de aanwezigheid van een Chinees politiebureau in het commerciële centrum en de voormalige hoofdstad van het land, Dar es Salaam, nadat de BBC er vorige week over had bericht.
“U verzint verhalen”, tweette de ambassade, en noemde het rapport een voorbeeld van desinformatie gericht op het verdelen van de betrekkingen tussen China en Afrika. Een politiewoordvoerder stuurde de AP een kopie van China’s ontkenning in antwoord op vragen donderdag.
In Lesotho, een koninkrijk in zuidelijk Afrika, ontkende hoofdcommissaris Mpiti Mopeli van de nationale politie eveneens het bestaan van Chinese rechtshandhavingsactiviteiten. Hij zei dat dergelijke operaties illegaal zouden zijn omdat elke vorm van politieoptreden in Lesotho door de plaatselijke autoriteiten wordt uitgevoerd.
De Chinese president Xi Jinping heeft in de afgelopen tien jaar een meedogenloos anticorruptiebeleid gevoerd, waarbij tientallen miljoenen kaders van de Communistische Partij zijn onderzocht en overzee zijn uitgebreid via twee campagnes, Sky Net en Fox Hunt. Beide zijn bedoeld om zogenaamd corrupte ambtenaren op te sporen die naar het buitenland zijn gevlucht en hen ervan te overtuigen naar China terug te keren met hun gestolen staatsactiva.
Sinds China zich in de jaren tachtig begon open te stellen, is corruptie een groot probleem geworden onder degenen die toegang hadden tot staatsfondsen en -middelen zonder dat er veel waarborgen waren, en het geld werd vaak in het buitenland weggestopt, vooral in de VS en andere landen zonder uitleveringsverdragen met China.
