OPINIE
Medronho is Portugal’s godendrank. Het vloeibare goud wordt alleen in de Algarve en in een deel van de Alentejo gemaakt en omdat we het al jaren met grote vreugde slobberen, wilden Reggie Smith en ik eindelijk wel eens van de hoed en de rand weten. Voor watjes is er trouwens melosa, medronho met honing. Wij noemen dat een damesdrankje.
Vaak wordt gezegd dat je van goede medronho geen hoofdpijn krijgt. De goeie is altijd zacht van smaak, nooit straf en koppig. Slechte medronho ontstaat door het mengen van rijpe en onrijpe vruchten, veroorzaakt door ongeduld. Een puik flesje medronho bij de boer kost vanaf 30 euro, en dat is het waard. Het plukken van de vruchten gebeurt handmatig, je moet elke keer weer te voet de heuvels en bergen in met je zak of mand. De vruchten zijn nooit tegelijkertijd rijp dus je moet elke dag weer naar de medronheiro, het gebied waar de aardbeiboom groeit.
Ik koop mijn medronho meestal bij een mannetje in de bergen – bij Zé – de eigenaar van bar-restaurant O Fortes in Parizes (boven São Brás de Alportel) of bij restaurant O Monte Velho, in de bergen bij Santa Catarina da Fonte do Bispo. Geweldig uitzicht daar, en bestel vooral het wild zwijn. Veel voor weinig!
In de supermarkt en bij de slijter verkopen ze in de regel fabrieksbocht en dat is zonde van uw centen.
Door onze goede vriend Andries Oprel, een vrolijk Brabander die al jaren in de Algarve woont, kregen wij een gouden tip. We moesten en zouden naar zijn buurman Afonso Pereira die naar zijn zeggen ‘s lands beste medronho maakt in zijn destileria Junior Jacques, in Monte Sobral – São Miguel nabij Odemira.
Maar eerst even wat huiswerk: De aardbeiboom (Arbutus unedo) kan drie meter hoog worden en is familie van de heide (Ericaceae). De jonge twijgen zijn klierachtig behaard. De bladeren zijn afwisselend geplaatst, stevig, sterk glanzend aan de bovenkant, kaal aan beide zijden, lancetvormig, 4-11 centimeter lang en hebben een sterk gezaagde rand. De bloemen groeien in 5 centimeter lange en brede hangende trossen aan het einde van de takken en zijn groenachtig of wit tot roze van kleur, 9 millimeter lang en klokvormig met terug gekromde kroonslippen en een 1,5 millimeter lange kelk.
Wat een erotiek, vrienden!
De aardbeiboom bloeit van oktober tot maart. De vruchten hebben een harde knobbelige schil en rijpen van geel naar roodbruin. Het vruchtvlees is geel van kleur en smaakt zurig en is weinig aromatisch. Hij begint vruchten te dragen na 6 jaar en heeft weinig water nodig, in juli en augustus kan hij 10 liter extra water gebruiken maar dit is geen noodzaak.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Hij komt van nature voor in het Middellandse Zeegebied en wordt geteeld in Portugal, Frankrijk, Griekenland, Italië, Spanje en China. De bloesem van de medronho levert een bittere honing op. Een beer die met zijn voorpoten tegen de stam van een aardbeiboom staat en zo de vruchten eet, is te zien in het wapen van Madrid.
De vruchten worden gebruikt bij de bereiding van sommige wijnen en likeuren of soms verwerkt tot jam. De vrucht is in Nederland in blik verkrijgbaar bij exotische winkels, maar pas op voor culturele toe-eigening. Dus maak er geen toetje van, daar hebben we Hollandse vruchten uit blik of pot voor, van Flipje uit Tiel. Eigen fruit eerst!
En daar gingen we dan op medronho-expeditie naar Junior Jacques Destiladores, de stokerij van Afonso Pereira. The Fonz, alchemist in vloeibaar goud, wist niets van medronho toen hij negen jaar geleden besloot te verhuizen naar Odemira, aan de zuidwestkust van Portugal. Hij kocht met zijn vrouw een stuk land om een gezin te stichten en een toeristisch project op te starten.
De relaxte sfeer van de plek midden in de woeste negorij, vlakbij ongerepte stranden, was perfect. Globetrotter Afonso was onder andere kok in Londen, Afrika en Brazilië. Geheel bij toeval stuitte hij op zijn stuk land op een medronho-boom. Al snel leerde Afonso hoeveel de medronho betekende voor de lokale gemeenschap. Van de vruchten maken mensen al generaties lang een voortreffelijke aguardente die nergens anders ter wereld wordt gemaakt.
Het was en is zonder twijfel de meest traditionele drank uit de Algarve en de Zuidwest-Alentejo. Maar hij wist helemaal niets van de boom en dat intrigeerde hem mateloos. Hoe was het mogelijk dat zo’n voortreffelijk product zo weinig bekend was buiten de Algarve en de Alentejo?
Artikel gaat verder na afbeelding.
Hoe meer hij medronho bestudeerde, hoe meer hij ervan overtuigd raakte dat hij een ongepolijste edelsteen had gevonden. Hij stopte al zijn energie en spaargeld in de medronho–business. De timing was perfect. Uit recent wetenschappelijk bleek dat de medronho-vrucht superfruit is, rijk aan antioxidanten en vitamines.
Hij plantte meer dan 2000 bomen op zijn land, oogstte en improviseerde met het vergisten van het fruit en het distilleren. Hij leerde de kunst van het distilleren van zijn vader en andere oude meesters. In 2017 creëerde hij zijn merk Junior Jacques Destiladores en begon medronho te verkopen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Hij wilde de beste medronho in Portugal maken. Daarom bezocht Afonso tientallen distilleerderijen en ontwikkelde zijn eigen koperen distilleerketel (alambique). In 2018 was Afonso klaar met het bouwen van zijn eigen distilleerderij en kreeg hij de volledige controle over het proces.
Afonso:
“Vanaf het prille begin had ik het geluk omringd te zijn door gemotiveerde mensen die zich inzetten voor het project. Dat hielp enorm bij alle fasen van het proces, van het plukken van fruit in het bos tot het fermenteren en distilleren. Maar het belangrijkste is dat een paar jaar nadat ik begon, mijn vader na 20 jaar terugkwam uit Brazilië om mijn ‘Master Distiller’ te worden. Zijn absolute toewijding en precisie werden mijn geheime wapen. Samen verbeterden we het hele medronho-proces en in 2020 won ons merk de ‘Gold’ en ‘Best of the Best’ prijs bij een nationale competitie voor sterke drank.”
Kiezen voor medronho is kiezen voor een duurzaam product dat een positieve impact heeft op het behoud van de bossen. Het is ook een beetje de Portugese warmte in een glas en cultureel erfgoed in vloeibare staat, aldus onze Afonso.
Artikel gaat verder na afbeelding.
U moet er beslist langs, drinkebroeders en -zusters, want het is een geweldige ervaring. Afonso maakt geweldige hapjes en cocktails, en u heeft een onvergetelijke middag. Boek wel een slaapgelegenheid in de buurt via onze favoriete stoker, want rijden na de medronho–experience is niet aan te raden.
Reggie’s Rapport:
“Wat een topspul, amigos. Afonso produceert er drie, een ‘zachte’ van maar 42% alcohol. Zijn stoerdere edele witte broer met 48% alcohol is zeer verfijnd, mooi complex met fruit en frisheid en dan nog de goud/bruine met 3 maanden rijping in houten vaatjes, ook erg lekker want het hout voegt wat vanille-hints toe en maakt de medronho wat zachter. Wat een feest! Van de laatste twee varianten gelijk maar wat flessen voor mariagomes.nl ingeslagen.”
Wij bezochten aansluitend het Medronho-museum van de Herdade Monte Santos, vlakbij de indrukwekkende stuwdam van Alqueva, die ook beslist het bezoeken waard is. Er zijn heerlijke strandjes bij dat reusachtige kunstmatige meer in de noordelijke Alentejo.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Het museum is eigenlijk meer een winkel met een vleugel waar alles wat u wil weten over medronho wordt uitgelegd, met leuke weetjes en handige kaartjes.
De rondleiding door de zeer vriendelijke herenboer en museumdirecteur Samuel Mendes Pacheco maakte ons zeer dorstig!
Reggie’s Rapport:
“We dronken 2 soorten medronho, één met 3 jaar barrel-rijping, die erg lekker was met een relatief laag alcoholpercentage van 42%, brons/taankleurig. We proefden sinaasappels, ananas en mooie bitters. De transparante medronho – dus zonder houtrijping – Trikida genoemd – die ook zeer in de smaak viel. Tirikeda is het huismerk van Samuel en is Portugese slang. Schot en val, betekent het letterlijk, tiro e queda. Geschoten en omgevallen. Een voltreffer dus. In dit geval: een feilloos product.
Mijn probleem is dat als de medronho eenmaal open gaat, ik door wil gaan,maar dat zat er niet in deze keer, want we kregen steeds kleine proefglaasjes. Gelukkig waren er bijzonder veel kleine glaasjes om te proeven. We dronken ook nog 2 heerlijke gins van het huis, op basis van medronho, en er was een geweldig fris medronho-biertje. Van de vriendelijke baas Samuel kregen we een pot medronho-honing en een flesje medronho mee voor ‘on the road’. De medronho was weer erg goed. “
De honing is voor de liefhebber, zal ik maar zeggen.
Queridos amigos, hoe houden jullie het allemaal vol? Als je alleen het politiek becommentariërende gedeelte van de twittertijdlijn van onze Geliefde Hoofdredacteur volgt (@DonArturito) zou je spontaan aan de drank geraken. Wat de boven jullie gestelde vertegenwoordigers van j̶u̶l̶l̶i̶e̶ ̶h̶e̶t̶ ̶v̶o̶l̶k̶ het partijkartel allemaal voor strapatsen uithalen, hier in Spanje wisten de media er wel raad mee. Maar goed, naast de Portugal Post en nog een paar aan de weg timmerende kleine websites als GeenStijl en TPO, heeft vrijwel niemand in Nederlandje het erover.
Hier in Spanje, Catalonië bij uitstek en dan ook nog eens precies in Raúlito’s achtertuin, bestaat de cultuur van het hora del vermut. Vermut, jullie waarschijnlijk beter bekend onder de naam vermouth en het bijbehorende rijmelarijtje over ver moeten, is het volledig geaccepteerde excuus om al vanaf een uur of half tien ‘s morgens een alcoholische versnapering soldaat te maken.
De almuerzo (tweede ontbijt, koffie met cake zonder koffie en cake, hoe leg je dit uit) is immers achter de rug dus de aanloop naar de comida (lunch, maar dan Spaans) is in volle gang. En aan de lunch beginnen zonder trek, dat kán natuurlijk niet. Bovendien is een beetje socializen gedurende de dag uitermate prettig en, zoals eenieder weet, met een klein beetje alcohol -okee, sommigen hebben een harder duwtje nodig- gaat het zoveel makkelijker. Want het ontbijtbiertje en de copa de vino die de almuerzo begeleidde zijn ondertussen uitgewerkt. Dit ondanks de tussendoor genuttigde carajillo (koffie met een shotje sterke drank).
Reus, provincie Tarragona is de informele hoofdstad van de vermut. Er is veel wijnbouw in de buurt, Priorat, Tarragona natuurlijk en de Penedes is niet ver weg. Yzaguirre is één van de bekendste producenten van deze versterkte kruidenwijn en heeft zijn bodega in El Morell, tussen Reus en Tarragona ingeklemd. In Reus zelf produceert de familie Miró de vermut volgens het oude familierecept voor een uitermate vriendelijke prijs.
Want ondanks het feit dat de vermut een keiharde come back heeft gemaakt de afgelopen jaren, is het nog steeds een drank van ‘het volk’ maar weet ondertussen hipsters en millennials te charmeren. Vooral de witte versie, basis voor James Bond’s ‘shaken not stirred‘ Dry Martini, is erg hip in clubs. Aangelengd met een beetje bubbelwater helemaal de bom voor las chicas. Maar goed, dat is al ver buiten la hora del vermut.
Eigenlijk, zo lees je al wel, kan vermut tegenwoordig de gehele dag door. Goede reden om redactievergaderingen voortaan in Reus te plannen, geliefde hoofdredacteur. Toevallig weet ik een leuk adresje. El Museo del Vermut heeft me beloofd een tafel vrij te houden voor ons!
Mocht de vermut je iets te sterk zijn qua smaak en kracht, een leuke moscatel mag je gerust als vervanger zien. Veelal gedronken als dessertwijn vanwege het zoete karakter, indien lekker fris gedronken uitstekend te gebruiken als aperitief. Van Reggie Smith kreeg ik deze tip; Luis Pato’s Vinha Formal branco 2018, Portugees natuurlijk, maar qua body een leuke vervanger mocht je niet de mazzel hebben in de buurt van Reus te bivakkeren.
Allemachtig, trek krijg ik hier van. Gelukkig groeit er van alles in Masia Raúl! Zo heb ik net de zoete aardappels (moniata) geoogst met een kanjer van ruim tweeëneenhalve kilo geoogst en de oesterzwammen zijn ook bijna zover. Vooraf een lekkere vermut, tijdens een mooie rooie en als toetje een fijne koele moscatel.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Wat kan het leven verrukkeluk zijn rakkers.
¡Hasta la proxima!
De in dit artikel geuite meningen en standpunten zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs de meningen of standpunten van TPO.
