BRASILIA, 1 januari (Reuters) – Luiz Inacio Lula da Silva is zondag beëdigd als president van Brazilië, met een scherpe aanklacht tegen de voormalige rechtse president Jair Bolsonaro en de belofte van een drastische koerswijziging om wat hij een geruïneerde natie noemde te redden.
In een toespraak tot het Congres nadat hij officieel de teugels van Latijns-Amerika’s grootste land had overgenomen, zei de linkse politicus dat de democratie de echte winnaar was van de presidentsverkiezingen van oktober, toen hij Bolsonaro afzette in de meest beladen verkiezing sinds een generatie.
Artikel gaat verder na video.
Bolsonaro, die Brazilië vrijdag verliet voor de Verenigde Staten nadat hij weigerde zijn nederlaag toe te geven, rammelde aan de fundamenten van de jonge Braziliaanse democratie met ongegronde beweringen over verkiezingszwakheden die een gewelddadige beweging van verkiezingsontkenners voortbrachten.
“De democratie was de grote overwinnaar in deze verkiezing en overwon de meest gewelddadige bedreigingen van de vrijheid om te stemmen en de meest abjecte campagne van leugens en haat die was opgezet om het electoraat te manipuleren en in verlegenheid te brengen,” zei Lula tegen de wetgevers.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Andre Penner.
Hij uitte een verhulde bedreiging aan het adres van Bolsonaro, die steeds meer juridische risico’s loopt vanwege zijn antidemocratische retoriek en zijn aanpak van de pandemie nu hij niet langer presidentiële onschendbaarheid geniet.
“Wij koesteren geen wraakgevoelens jegens degenen die de natie aan hun persoonlijke en ideologische ontwerpen probeerden te onderwerpen, maar wij zullen de rechtsstaat garanderen”, zei Lula, zonder zijn voorganger bij naam te noemen. “Degenen die zich hebben vergist, zullen zich voor hun fouten verantwoorden.”
Ook beschuldigde hij Bolsonaro’s regering van het plegen van “genocide” door niet goed te reageren op het COVID-19 virus dat meer dan 680.000 Brazilianen heeft gedood.
“De verantwoordelijken voor deze genocide moeten worden onderzocht en mogen niet ongestraft blijven,” zei hij.
Lula’s regeringsplannen vormden een schril contrast met Bolsonaro’s vier jaar in functie, die werden gekenmerkt door achteruitgang op het gebied van milieubescherming in het Amazonewoud, versoepeling van de wapenwetgeving en zwakkere bescherming van inheemse volkeren en minderheden.
Lula zei dat hij van Brazilië, een van de grootste voedselproducenten ter wereld, een groene grootmacht wil maken. Hij versterkte zijn engagement om de ontbossing in het Amazonegebied, die onder Bolsonaro tot een hoogtepunt in vijftien jaar is gestegen, een halt toe te roepen en de inheemse bevolking in te schakelen om het woud te helpen beschermen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Silvia Izquierdo.
Hij zei dat hij tientallen van Bolsonaro’s uitvoeringsbesluiten tot versoepeling van de vuurwapenwetgeving zal intrekken, waardoor het wapenbezit sterk is toegenomen.
“Brazilië wil niet meer wapens, het wil vrede en veiligheid voor zijn volk,” zei hij.
De inauguratie van Lula vond plaats onder verhoogde beveiliging.
Sommige aanhangers van Bolsonaro hebben geprotesteerd dat de verkiezingen zijn gestolen en hebben opgeroepen tot een militaire staatsgreep om te voorkomen dat Lula in een klimaat van vandalisme en geweld weer aan de macht komt.
Op kerstavond werd een aanhanger van Bolsonaro gearresteerd voor het maken van een bom die werd ontdekt op een vrachtwagen met vliegtuigbrandstof bij de ingang van de luchthaven van Brasilia.
Bolsonaro heeft zijn steun onder veel voormalige bondgenoten zien verdampen door de antidemocratische protesten.
Zaterdagavond bekritiseerde de toenmalige president Hamilton Mourao, vice-president van Bolsonaro, zijn voormalige baas in een nauwelijks verholen grap omdat hij het antidemocratische sentiment na zijn nederlaag bij de verkiezingen heeft laten gedijen.
“Leiders die geacht werden de natie gerust te stellen en te verenigen lieten stilzwijgen of ongelegen en schadelijke protagonisme toe om een sfeer van chaos en sociale desintegratie te creëren,” zei Mourao zaterdag laat in een toespraak.
Na de beëdiging verliet Lula het Congres in een open Rolls-Royce. Hij kwam vervolgens aan bij het Planalto paleis, waar hij het platform opliep met een divers gezelschap, waaronder zijn vrouw, stamhoofd Raoni Metuktire van de Kayapó-stam, een zwarte jongen en een gehandicapte man. Lula kreeg vervolgens de presidentiële sjerp overhandigd – een uiterst symbolische handeling in Brazilië waarvan Bolsonaro herhaaldelijk had gezegd dat hij die nooit zou verrichten – door een zwarte vrouw.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Eraldo Peres.
Tienduizenden mensen die zich op de esplanade van Brasilia hadden verzameld om feest te vieren, juichten terwijl Lula tranen wegveegde.
Lula’s verkiezingsoverwinning betekende een verbluffende politieke comeback, waarbij hij een ongekende derde presidentiële termijn won na een onderbreking waarbij hij anderhalf jaar achter de tralies zat wegens corruptieveroordelingen die later ongedaan werden gemaakt.
Zijn 580 dagen in de gevangenis versterkten zijn gevoel voor sociale rechtvaardigheid en overtuigden hem van de noodzaak om prioriteit te geven aan het beëindigen van armoede boven het stimuleren van winst, aldus bondgenoten.
In zijn vorige jaren als voorzitter van de Arbeiderspartij (PT) van 2003-2010 heeft de voormalige vakbondsleider miljoenen Brazilianen uit de armoede gehaald tijdens een hausse aan grondstoffen die de economie stimuleerde.
Nu staat hij voor de enorme uitdaging om de stagnerende Braziliaanse economie te verbeteren en tegelijkertijd een land te verenigen dat onder Bolsonaro pijnlijk gepolariseerd is geraakt.
“Er wordt veel van Lula verwacht. Hij krijgt de moeilijke opdracht om de normaliteit en voorspelbaarheid in Brazilië te herstellen, en vooral om snel resultaten te boeken die de levenskwaliteit van de inwoners verbeteren,” aldus Creomar de Souza, directeur van Dharma Political Risk consultancy in Brasilia.
AP Photo/Andre Penner.
