OPINIE
Strengere regels voor woningleegstand in Amsterdam, luidde de kop van grote advertenties die de Gemeente Amsterdam in het najaar van 2022 plaatste in diverse kranten en huis-aan-huisbladen. Wie een bewoonbare woning onbewoond laat kan forse straffen tegemoet zien. Hoger nog dan voorheen. Amsterdamse huizen zijn er om in te wonen. Niet voor leegstand in afwachting van stijgende verkoopopbrengsten of als tweede woning voor recreatief vermaak. De lokale huisvestingsverordening is glashelder. Huizen mogen alleen aan de woningvoorraad worden onttrokken als ze gebruikt worden voor ‘gewenste maatschappelijke functies’.
Dit beleid is een van de parels van het linkse Amsterdamse stadsbestuur. Politici van de SP, de PvdA en GroenLinks liepen en lopen voorop om schande te spreken van eenieder die de leegstandsverordening overtreedt. Des te merkwaardiger is het dat een oud-burgemeester van de PvdA zijn 128 vierkante meter grote appartement in de Amsterdamse binnenstad -geschatte waarde zo’n 1,4 miljoen euro- leeg kan laten staan zonder dat ooit een linkse rakker aan de bel trok. En dat de huidige burgemeester van GroenLinks, Femke Halsema, geen strobreed in de weg werd gelegd toen zij in 2020 samen met haar man een tweede woning kocht in het pittoreske, tot de gemeente Amsterdam behorende dorp Holysloot.
Voor die woning vroeg en kreeg Halsema een vergunning tot onttrekking aan de woningvoorraad. Omdat haar recreatieve gebruik van die woning onmogelijk aangemerkt kon worden als een ‘gewenste maatschappelijke functie’ en de vergunningaanvraag dus – zoals bij iedereen die met zo’n project op de proppen komt – afgewezen had moeten worden, verzon de hoofdstedelijke Tom Poes een list. Er werd een beroep gedaan op de ‘hardheidsclausule’ die de huisvestingsverordening kent. Weigeren van de vergunning zou tot dermate schrijnende toestanden aanleiding geven dat die wel toegekend moest worden. Wat die schrijnende toestanden waren? Dat Halsema en haar gezin te weinig privacy genoten in de ambtswoning want er liep wel eens personeel rond en af en toe stonden er demonstranten voor de deur waaraan de burgemeester en haar gezin moesten kunnen ontsnappen.
Dan had je maar geen burgemeester van Amsterdam moeten worden of in je huis op de Transvaalkade moeten blijven wonen, was het eerste dat mij te binnen schoot. Niemand heeft Halsema verplicht te solliciteren naar het burgemeesterschap en die ambtswoning te betrekken, na tonnen winst te hebben gecasht op de verkoop van haar vorige woning.
Sterker nog, toen toenmalig Commissaris der Koning Johan Remkes in april 2018 bij de discussie over de profielschets voor de nieuwe burgemeester van Amsterdam vroeg of die gehouden was het pand op de Herengracht te betrekken antwoordde de Amsterdamse gemeenteraad met een luid en duidelijk ‘nee’. Als je dat dan toch doet, dan ook niet klagen over de bijbehorende consequenties.
Zo beroerd is het daar nou ook weer niet. Ik ben er vaak geweest en als iemand mij zou verplichten er naartoe te verhuizen zijn de verhuisdozen al ingepakt. Zeker voor de 2200 euro per maand die de huidige bewoner moet betalen voor 300 vierkante op een van de best denkbare locaties van Amsterdam, met een riante binnentuin, dakterras en twee parkeerplaatsen voor de deur. Gas, water en elektra inbegrepen.
Een paar maanden nadat Halsema en haar partner voor een kleine zeven ton eigenaar werden van de woning te Holysloot en daarmee op dat huis azende jonge dorpbewoners aftroefden, vroeg de burgemeester de onttrekkingsvergunning aan. Dat verliep via een geheime spoedprocedure in het College van B&W, dat op 30 juni 2020 zonder morren akkoord ging. Dit nadat eerst was besloten om de bevoegdheid tot het toekennen of afwijzen van zo’n vergunning te ontnemen aan het Stadsdeel Noord. Liever geen pottenkijkers of querulanten.
De gemeenteraad wist ook van niks. Fractievoorzitters werden mondeling ingelicht in een informeel overleg waar lang niet iedereen aanwezig was. Niemand steigerde. Meteen daarna tekende toenmalig SP-wethouder Laurens Ivens (“woningen zijn er om in te wonen”) de vergunning. Zo kreeg Femke Halsema het door haar begeerde stekje. Energielabel F. Voorzien van romantische houtgestookte kachels.
We zijn nu tweeëneenhalf jaar verder. Eind december vorig jaar onthulde Femke Halsema dat zij en haar man sinds een jaar uiteen waren en hij de ambtswoning had verlaten. Dat moet dus begin 2022 gebeurd zijn. Echt nieuws was het niet. Het weekblad Privé publiceerde al eens foto’s van verhuisauto’s voor de deur van Herengracht 502. Ook mij verrastte het niet. Toen ik in de zomer van 2022 ging kijken in Holysloot – als oud-wethouder van Amsterdam moet ik tot mijn schande bekennen dat ik er nog nooit geweest was – trof mij niet alleen de schoonheid van het dorp, maar ook de openhartigheid van de bewoners. Ongevraagd en met onverhulde ergernis vertelden dorpelingen dat niet de burgemeester, maar haar man zijn intrek had genomen in dat huis. Haar zagen ze er nooit.
Ik deed navraag bij de gemeente. Hoe vaak is de burgemeester in Holysloot? Antwoord: zeggen we niet. Kent het desbetreffende adres een ‘bewoner’? Antwoord: ja. Is dat een gezinslid van de burgemeester of een huurder? Antwoord: vertellen wij niet. Een bewoner is volgens de Amsterdamse regels iemand die ingeschreven staat op dat adres. Klopt dat? Antwoord: ja, als iemand ingeschreven staat is het pand bewoond. Waarvoor is die onttrekkingsvergunning dan nog nodig en is de burgemeester voornemens die in te leveren? Antwoord: dit zijn privézaken. Mag ik de vergunningaanvraag zien? Antwoord: nee. Mag ik de door Laurens Ivens ondertekende vergunning zien? Antwoord: nee.
Bij een van mijn bezoeken aan Holysloot zag ik aan het tuinhek van Halsema’s droomhuis een linnen tas hangen met daarin lege flessen. Kennelijk het lokale ritueel om verlost te worden van statiegeldloos glaswerk. Onbeschaamd opende ik voorzichtig die tas. Ik zag wat Pellegrino-bronwaterflesjes, een lege witte wijnfles van onbestemde garnituur, een Belvoir Farm botanische frisdrank – vijf euro bij de Ekoplaza – en een potje HAK, van het bedrijf dat sinds jaar en dag met wijlen Martine Bijls ‘U moet de groenten van HAK hebben’ succesvol voor veel te veel geld glaswerk met erwten of rode kool aan de man weet te brengen. Dat duidde niet op een gezellig genieten van de privacy met het hele gezin.
Waar het wel op duidt inzake burgemeester Halsema? Sherlock Holmes beperkt zich voor dit moment tot het wereldberoemde citaat uit George Orwell’s Animal Farm:
“All animals are equal, but some are more equal than others.”
Over Holyslootse bokkesprongen en strapatsen in en om Herengracht 502 raad ik u mijn in het komende voorjaar verschijnende boek aan. Over de kloof tussen woord en daad, regentesk gedrag van linkse mensen en de waan dat sommigen recht hebben op een andere behandeling dan anderen.
De in dit artikel geuite meningen en standpunten zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs de meningen of standpunten van TPO.
