KIEV, 24 januari (Reuters) – Oekraïne heeft dinsdag de gouverneurs van vijf provincies en een reeks andere hoge ambtenaren ontslagen in de grootste opschudding van het oorlogsleiderschap sinds de invasie van Rusland vorig jaar.
Onder de meer dan een dozijn hoge Oekraïense ambtenaren die dinsdag ontslag namen of werden ontslagen waren de gouverneurs van de regio’s Kiev, Sumy, Dnipropetrovsk, Kherson en Zaporizhzhia. Alle vijf regio’s waren het afgelopen jaar belangrijke strijdtonelen, waardoor hun gouverneurs een ongewoon hoog nationaal profiel hadden.
Een onderminister van Defensie, een onderminister van Justitie, een plaatsvervangend hoofd van het kabinet van president Volodymyr Zelenskiy en twee onderministers voor regionale ontwikkeling behoorden tot de anderen die zijn vertrokken.
Sommigen, maar niet allen, werden in verband gebracht met beschuldigingen van corruptie. Oekraïne heeft een geschiedenis van corruptie en wankel bestuur en staat onder internationale druk om te laten zien dat het een betrouwbare beheerder kan zijn van miljarden dollars aan westerse hulp.
“Er zijn al personeelsbesluiten genomen – sommige vandaag, andere morgen – over ambtenaren op verschillende niveaus in ministeries en andere centrale overheidsstructuren, maar ook in de regio’s en bij de rechtshandhaving”, zei president Volodymyr Zelenskiy in een videotoespraak die ‘s nachts plaatsvond.
Zelenskiy’s adjudant Mykhailo Podolyak twitterde: “De president ziet en hoort de samenleving. En hij reageert direct op een belangrijke eis van de bevolking – gerechtigheid voor iedereen.”
De zuivering kwam twee dagen nadat een onderminister van infrastructuur was gearresteerd en beschuldigd van het verduisteren van 400.000 dollar van contracten voor de aankoop van generatoren in een van de eerste grote corruptieschandalen sinds het begin van de oorlog 11 maanden geleden.
Het ministerie van Defensie zei dat vice-minister van Defensie Vyacheslav Shapovalov, verantwoordelijk voor de bevoorrading van de troepen, ontslag had genomen om het vertrouwen te behouden na wat het onware beschuldigingen van corruptie in de media noemde. Het ontslag volgde op een krantenbericht dat het ministerie te veel zou hebben betaald voor voedsel voor de troepen, wat door het ministerie werd ontkend.
Het openbaar ministerie gaf geen reden voor het ontslag van plaatsvervangend procureur-generaal Oleksiy Symonenko, die in de Oekraïense media onder vuur lag omdat hij op vakantie was geweest in Spanje. Hoewel Zelensky in zijn toespraak geen ambtenaren bij naam noemde, kondigde hij een nieuw verbod aan op vakantie in het buitenland.
Kyrylo Tymoshenko, plaatsvervangend stafchef in het kantoor van Zelenskiy, kondigde zijn eigen ontslag aan, eveneens zonder opgaaf van redenen. Hij had geholpen bij de verkiezingscampagne van de president in 2019 en was recentelijk betrokken bij het toezicht op het regionale beleid.
De veranderingen zijn een zeldzame opschudding van een verder opmerkelijk stabiel leiderschap in Kiev. Naast de zuivering van een spionagebureau in juli heeft Zelensky meestal vastgehouden aan zijn team, dat bestaat uit collega-politieke nieuwelingen die de voormalige televisieacteur aan de macht bracht toen hij in 2019 met een aardverschuiving werd verkozen.
De aankondiging van Polen dat het officieel Berlijn om toestemming heeft gevraagd om Leopard 2 tanks van Duitse makelij naar Oekraïne te exporteren, lijkt de Duitse kanselier Olaf Scholz weinig ruimte te laten om een beslissing te blijven uitstellen in wat het belangrijkste debat onder bondgenoten is geworden over hoe Oekraïne het best kan worden gesteund.
“Ik hoop dat dit antwoord van Duitsland snel komt, want de Duitsers treuzelen, ontwijken en handelen op een manier die moeilijk te begrijpen is,” zei de Poolse premier Mateusz Morawiecki tegen een persconferentie. “We zien dat ze Oekraïne niet willen helpen zich op een bredere manier te verdedigen.”
Een Duitse regeringswoordvoerder zei: “We zullen de procedures behandelen met de urgentie die ze verdienen.”
Kiev pleit al maanden voor westerse tanks, die het naar eigen zeggen dringend nodig heeft om zijn troepen de vuurkracht en mobiliteit te geven om door de Russische verdedigingslinies te breken en bezet gebied te heroveren.
De Duitse Leopards, die door legers in heel Europa worden ingezet, worden algemeen beschouwd als de beste optie, omdat ze in grote aantallen beschikbaar zijn en gemakkelijk kunnen worden ingezet en onderhouden. Maar Duitsland heeft tot nu toe weerstand geboden aan de druk om zijn eigen Leopards in te zetten en zei tot nu toe dat zijn bondgenoten nog niet formeel toestemming hadden gevraagd om die van hen te sturen.
“De Duitsers hebben ons verzoek voor toestemming om Leopard 2 tanks over te dragen aan Oekraïne al ontvangen,” schreef de Poolse minister van Defensie Mariusz Blaszczak op Twitter.
“Ik doe ook een beroep op de Duitse kant om zich aan te sluiten bij de coalitie van landen die Oekraïne ondersteunen met Leopard 2 tanks,” voegde hij eraan toe. “Dit is onze gemeenschappelijke zaak, want de veiligheid van heel Europa staat op het spel!”
De chef-staf van het Duitse leger zei dat het sturen van tanks een politieke beslissing was. Een hoge ambtenaar zei dat de keuze uiteindelijk bij Scholz en zijn kabinet lag.
“Uiteindelijk wordt de beslissing natuurlijk genomen op de kanselarij, in consensus door de regering,” zei Tobias Lindner, staatssecretaris bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, op een door Handelsblatt georganiseerde defensieconferentie in Berlijn.
De frontlinies in de oorlog zijn al twee maanden grotendeels bevroren, ondanks zware verliezen aan beide zijden. Algemeen wordt aangenomen dat zowel Rusland als Oekraïne in de komende maanden offensieven plannen.
Westerse landen hebben vorige week miljarden dollars aan militaire hulp toegezegd, maar hebben nog niet gereageerd op Kievs verzoek om honderden zware gevechtstanks, in afwachting van een besluit van Duitsland over het lot van zijn Leopards.
Een Oekraïense functionaris zei dat de komende lente en zomer beslissend zullen zijn.
“Als het voor deze tijd geplande grote Russische offensief mislukt, zal dat de ondergang betekenen voor Rusland en Poetin,” zei Vadym Skibitsky, plaatsvervangend hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst, in een interview met nieuwssite Delfi.
