VILNIUS, 10 juli (Reuters) – De grootste westerse bondgenoten van Oekraïne leggen nog steeds de laatste hand aan een gezamenlijk kader dat de weg zou vrijmaken voor veiligheidsgaranties voor Kiev op de lange termijn, en zullen misschien wachten tot het einde van een NAVO-top deze week om deze aan te kondigen, zeggen Europese diplomaten.
Het 31 leden tellende NAVO-bondgenootschap vergadert dinsdag in Litouwen en wil Oekraïne vooral een soort pad naar lidmaatschap geven, maar is nog steeds verdeeld over hoe ver dat moet gaan.
Oekraïne weet dat het niet tot het bondgenootschap zal toetreden zolang de oorlog met Rusland voortduurt, aangezien artikel 5 van de NAVO – dat zegt dat een aanval op één lid een aanval op allen is – het bondgenootschap in een oorlog met Rusland zou kunnen storten. Maar het wil een vaste toezegging op de top dat het na de oorlog uitgenodigd zal worden om lid te worden.
In de tussentijd wil de NAVO garanties voor huidige en langetermijnverplichtingen op het gebied van veiligheid, zodat ze zichzelf nu kan verdedigen en nieuwe agressie van Moskou kan afschrikken zodra de oorlog voorbij is.
De NAVO heeft zich als organisatie resoluut onthouden van het geven van militaire bijstand aan Oekraïne, om te voorkomen dat het land in een direct conflict met Rusland terecht zou komen, en wil dat graag aan de lidstaten en anderen blijven overlaten.
Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten, bekend als de Quad, onderhandelen al weken met Kiev over een multilaterale tekst die een breed kader zou scheppen voor lidstaten die militaire hulp, waaronder geavanceerde wapens, en financiële bijstand willen (blijven) verlenen.
De Europese Unie, die haar financiering van wapensteun via haar Vredesfaciliteit zou voortzetten, en de machten van de Groep van Zeven (G7), waaronder Japan, zijn ook bij de besprekingen betrokken.
Het multilaterale kader maakt het voor landen gemakkelijker om gedetailleerde individuele afspraken met Oekraïne te maken.
“De Amerikanen willen discussies over NAVO-perspectieven niet vermengen met garanties, dus de garanties worden misschien pas na de top overeengekomen,” zei een Europese diplomaat. Een tweede Quad diplomaat zei ook dat het die kant op ging.
Een ambtenaar van het Franse voorzitterschap vertelde verslaggevers vrijdag dat de besprekingen “vergevorderd” waren. Twee andere diplomaten zeiden dat men hoopte ze voor het einde van de top af te ronden.
Een hoge Duitse functionaris vertelde verslaggevers dat er een overeenkomst zou zijn op het niveau van de G7, die bestaat uit de Verenigde Staten, Duitsland, Japan, Frankrijk, Canada, Italië en Groot-Brittannië, evenals de Europese Unie.
De Amerikaanse president Joe Biden, die onderweg is naar Litouwen, vertelde CNN op zondag dat Washington bereid was om Oekraïne veiligheid te bieden naar het voorbeeld van wat het Israël biedt: “de wapens die ze nodig hebben, de capaciteit om zichzelf te verdedigen”.
De militaire hulp van de Verenigde Staten aan Israël is ongeveer 3,5 miljard dollar per jaar waard, maar de relatie brengt ook veel politieke steun met zich mee.
“Het mogelijke verschil met Oekraïne is dat de Amerikaanse steun resultaatgericht is,” zei een Israëlische functionaris.
“Met Oekraïne zullen de Amerikanen zich afvragen ‘Wat hebben we gekregen voor 100 miljard dollar’ en of dit op de lange termijn houdbaar is, aangezien dit conflict misschien niet eindigt, maar gewoon bevroren blijft.”
Tijdens een nieuwsconferentie in Berlijn zei de Duitse kanselier Olaf Scholz maandag dat het voorstel van de Verenigde Staten om veiligheidsgaranties in Israëlische stijl voor Oekraïne te geven, één van de verschillende opties was die werden besproken, maar dat de besprekingen nog lang niet waren afgerond.
“Het voorstel van de Amerikaanse president is niet gloednieuw, maar het speelt een belangrijke rol en geeft een beetje een indicatie van wat ze zouden kunnen zijn. Maar de discussie is nog lang niet voorbij,” zei hij.
