27 september (Reuters) – Zes jongeren uit gebieden in Portugal die geteisterd worden door bosbranden en hittegolven hebben woensdag 32 Europese regeringen voor de rechter gedaagd met het argument dat hun nalatigheid om snel genoeg te handelen tegen klimaatverandering een schending van hun mensenrechten is.
De zaak – die in september 2020 werd aangespannen tegen de 27 EU-lidstaten en tegen Groot-Brittannië, Zwitserland, Noorwegen, Rusland en Turkije – is de grootste klimaatzaak die ooit door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg is behandeld.
De hoorzitting begon rond 9:15 uur plaatselijke tijd en zal volgens de planning eindigen om 1615 uur. Een uitspraak in de zaak wordt verwacht in de eerste helft van 2024.
Met de steun van het in Groot-Brittannië gevestigde Global Legal Action Network (GLAN) willen de Portugese verzoekers, in de leeftijd van 11 tot 24 jaar, een juridisch bindend besluit dat staten dwingt om actie te ondernemen.
Als de klacht gegrond wordt verklaard, zou dit kunnen leiden tot bevelen van nationale rechtbanken aan regeringen om de uitstoot van koolstofdioxide, die verantwoordelijk wordt gehouden voor klimaatverandering, sneller te verminderen dan momenteel gepland is.
“Vandaag staan we op bij het EHRM om te pleiten voor onze rechten en onze toekomst,” schreven de aanvragers, die allemaal persoonlijk aanwezig zijn bij de hoorzitting, op sociale media.
Gerry Liston, een van de advocaten van GLAN, zei dat als de zaak succesvol zou zijn, het aan de nationale rechtbanken zou zijn om de uitspraken af te dwingen. Er zal dan een stappenplan komen om ervoor te zorgen dat de handhaving effectief zou zijn.
Om hun steun te betuigen verzamelden mensen van alle leeftijden zich buiten de rechtbank met spandoeken waarop stond “Sta achter de jeugd” en “Wij staan achter jullie”.
De aanklagers beweren dat de klimaatverandering hun rechten bedreigt, waaronder het recht op leven, lichamelijk en geestelijk welzijn.
Een van de zes, de 15-jarige Andre Oliveira, vertelde eerder aan Reuters dat hun doel was om regeringen te dwingen om “te doen wat ze beloofd hadden”. En verwees hierbij naar de Overeenkomst van Parijs uit 2015 om de uitstoot te verminderen om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius en idealiter 1,5C. Volgens het IPCC van de Verenigde Naties zou met het huidige beleid geen van beide doelen gehaald worden.
“Zonder dringende actie om de uitstoot te verminderen, zal de plaats waar ik woon binnenkort een ondraaglijke oven worden,” zei een andere aanvrager, de 20-jarige Martim Agostinho, in een verklaring.
Agostinho en drie andere aanvragers komen uit de centrale Portugese regio Leiria, waar in 2017 twee bosbranden meer dan 100 mensen het leven kostten.
Meer dan 80 advocaten vertegenwoordigen de beschuldigde landen, terwijl de aanvragers worden vertegenwoordigd door zes advocaten, wat resulteert in wat GLAN in een verklaring een hoorzitting “van ongekende omvang” noemde.
Liston erkende dat “het niet gemakkelijk zou zijn om het op te nemen tegen de juridische teams van meer dan 30 landen met zeer veel middelen”.
Het juridische team van Portugal heeft voor de rechtbank verklaard dat het zich inzet voor de strijd tegen klimaatverandering en dat de aanvragers geen bewijs hebben geleverd van de directe gevolgen voor hen.
Groot-Brittannië stelt dat de zaak “niet-ontvankelijk” is om verschillende redenen, waaronder jurisdictie.
Klimaatrechtszaken nemen toe, zowel in Europa als daarbuiten.
Vorige maand behaalde een rechter in Montana, in de Verenigde Staten, een historische overwinning voor jonge eisers in een zaak over klimaatverandering. Naast de jeugdzaak van woensdag zijn er nog twee andere klimaatzaken in behandeling bij de Grote Kamer van het EHRM.
