(Bloomberg, 11 oktober 2023) – NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg waarschuwde dat elke opzettelijke beschadiging van de kritieke infrastructuur van de alliantie een reactie zou rechtvaardigen nadat een onderzeese gaspijpleiding was gescheurd bij een vermoedelijke sabotagedaad in Finland.
Voorafgaand aan een vergadering van de ministers van Defensie van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie in Brussel zei Stoltenberg dat het onderwerp op de agenda staat.
“Het belangrijkste is nu om vast te stellen wat er is gebeurd en hoe dit kon gebeuren,” zei Stoltenberg woensdag tegen verslaggevers.
“Als wordt bewezen dat het een opzettelijke aanval is op kritieke infrastructuur van de NAVO, dan zal dit ernstig zijn, maar ook worden beantwoord met een eensgezinde en vastberaden reactie van de NAVO.”
De gaspijpleiding die NAVO-leden Finland en Estland met elkaar verbindt, begon in het weekend te lekken. Mensen die bekend zijn met de zaak zeiden dinsdag dat het onderzoek wordt voortgezet op basis van de veronderstelling dat het om sabotage gaat.
De Finse premier Petteri Orpo zei tegen verslaggevers dat het veroorzaakt was door een “externe bron”, terwijl hij weigerde te speculeren wie er verantwoordelijk zou kunnen zijn.
De pijpleiding die in de vroege uren van zondag werd beschadigd, is aan één kant gescheurd en van zijn plaats gesleept, aldus militaire functionarissen van Estland.
“Iets heeft deze pijp van de ene naar de andere kant gesleept”, vertelde de Estse marinecommandant Juri Saska dinsdagavond aan de Estse publieke omroep ERR.
“Als ik een beeld probeer te schetsen van wat ik heb gezien zonder het u te laten zien, dan is de pijp zelf bedekt met een betonnen omhulsel,” zei Saska.
“En het lijkt net alsof iemand de pijp vanaf de zijkant heeft gescheurd en het beton is afgebroken of afgebladderd van het beschadigde gebied.”
Finland identificeerde een kleine seismische gebeurtenis op het moment dat de pijpleiding werd beschadigd, zei seismoloog Jari Kortstrom van de Universiteit van Helsinki per telefoon.
De magnitude is zo klein dat een paar kilo TNT genoeg zou kunnen zijn om zo’n ontploffing te veroorzaken, maar het is niet zeker dat de gebeurtenis werd veroorzaakt door een explosie, zei hij.
Finland had aanvankelijk gezegd dat niets wees op een ontploffing in de Finse Golf die nacht.
Finland beveiligt kritieke infrastructuur en verhoogt de waakzaamheid, zei Orpo. Het nationale onderzoeksbureau heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld.
Het patrouilleschip Turva van de Finse grenswacht identificeerde dinsdag de locatie van het lek. Het ligt in de zogenaamde exclusieve economische zone van Finland die zich uitstrekt over 200 zeemijl van de kust, maar buiten de territoriale wateren – een onderscheid dat belangrijk kan blijken te zijn wanneer landen hun reactie afwegen.
Uit gegevens van Bloomberg blijkt dat het patrouilleschip overdag op de plek is geweest. Een onderzeese communicatiekabel tussen de twee landen is ook beschadigd.
Hoewel de breuk in de pijpleiding niet belangrijk is voor de bredere Europese gasmarkt, roept het vragen op over de leveringszekerheid net nu Europa de winter ingaat.
Rusland stopte de gasstromen naar Finland in mei 2022, ongeveer een week nadat het Scandinavische land zei dat het het NAVO-lidmaatschap zou aanvragen als reactie op de invasie van Moskou in Oekraïne.
Noorwegen, een belangrijke leverancier van gas aan het Europese vasteland, zei dinsdag dat het een verhoogd veiligheidsniveau voor de gasinfrastructuur handhaaft, dat in het voorjaar van 2022 is ingesteld.
